Πολλές φορές έχουμε παρατηρήσει ότι το φως από την ανατολή ή τη δύση του Ήλιου μπορεί να διασκορπιστεί ειδικά αν στην ατμόσφαιρα υπάρχει σκόνη, καπνός και άλλα ξηρά σωματίδια. Έτσι οι ακτίνες του ήλιου περνάνε μέσα από κενά στα σύννεφα ή μεταξύ άλλων αντικειμένων( πχ. βουνά) . Αν και οι δέσμες φαίνεται να συγκλίνουν σε ένα σημείο πέρα από το σύννεφο, στην πραγματικότητα είναι σχεδόν παράλληλες. Οι κρηπιδικές ακτίνες ( Crepuscular Rays ) είναι συνήθως κόκκινες ή κίτρινες στην εμφάνιση, επειδή η διαδρομή μέσα από την ατμόσφαιρα κατά την ανατολή και τη δύση του ηλίου διέρχεται από πάρα πολλά στρώματα έως και 40 φορές περισσότερα από τις ακτίνες ενός μεσημβρινού Ήλιου . Τα σωματίδια στον αέρα διαχέουν φως μικρού μήκους κύματος (μπλε και πράσινο) μέσω της σκέδασης Rayleigh πολύ πιο έντονα από το κίτρινο και το κόκκινο φως μεγαλύτερου μήκους κύματος.
Την Παρασκευή 23 Αυγούστου ο φίλος και συνεργάτης στο Star, λάτρης των καιρικών φαινομένων ,κ. Φίλιππος Πατσογιάννης, μου έστειλε μια πολύ ωραία φωτογραφία, από το ύψος του ΟΑΚΑ λίγο μετά τη δύση του Ηλίου, όπου από το βάθος του ορίζοντα διακρίνονταν αυτές οι καταπληκτικές ακτίνες (Crepuscular Rays) .
Από την αρχαιότητα οι Ρωμαίοι είχαν δύο λέξεις για το λυκόφως και το λυκαυγές . Το Crepusculum προτιμήθηκε από τους Ρωμαίους συγγραφείς για το ημίφως της βραδιάς, αμέσως μετά τη δύση του ηλίου, ενώ το Diluculum προοριζόταν για το πρωινό λυκαυγές , λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος το οποίο σχετίζεται με το lucidus, που σημαίνει “φωτεινό”. Δεν υιοθετήσαμε κανένα από αυτά τα λατινικά ουσιαστικά ως υποκατάστατα της λέξης μας λυκόφως, αλλά σχηματίσαμε το επίθετο crepuscular τον 17ο αιώνα.
Crepuscular σημαίνει, ότι μοιάζει με λυκόφως ή αμυδρό. Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου, όταν ο ήλιος βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα. Και μπορείτε επίσης να δείτε ακραίες ακτίνες όταν ο ήλιος κρύβεται πίσω από τα σύννεφα. Είναι πιο αισθητά όταν ο ουρανός είναι λίγο πιο σκοτεινός και υπάρχει μεγαλύτερη αντίθεση μεταξύ σκότους και φωτός. Μπορούμε να δούμε τις ακτίνες του φωτός χάρη στη σκόνη, τον καπνό ή τα σταγονίδια νερού που διασκορπίζουν το φως προς τα μάτια μας. Οι πιο σκοτεινές λωρίδες δίπλα στις ακτίνες του ήλιου οφείλονται στις σκιές, όπου το έδαφος ή τα σύννεφα εμποδίζουν το φως του ήλιου να περάσει. Μερικές φορές αυτά τα εμπόδια είναι κάτω από τον ορίζοντα από τη σκοπιά σας, επομένως μπορεί να μην φαίνεται αμέσως ξεκάθαρο τι προκαλεί τις πιο σκοτεινές ακτίνες.
Η ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ
Όταν οι ακραίες αυτές ακτίνες εκτείνονται πίσω από ένα σύννεφο προς το έδαφος, ονομάζονται επίσης Σκάλα του Ιακώβου.
Διαβάζουμε στην Παλαιά Διαθήκη ότι ο Ιακώβ, γιος του Ισαάκ, φοβούμενος την οργή του αδελφού του Ησαύ, επειδή του έκλεψε τα πρωτοτόκια και την πατρική ευλογία, ζήτησε προστασία στον θείο του Λάβαν, μακριά στη Χαρράν της Μεσοποταμίας. Το βράδυ της πρώτης ημέρας του ταξιδιού του έγειρε να κοιμηθεί στην ερημιά, βάζοντας για προσκεφάλι μια πέτρα. Τη νύχτα εκείνη είδε ένα όνειρο. Μια τεράστια σκάλα, στηριζόταν στη γη και η κορυφή της έφτανε στον ουρανό. Την ανεβοκατέβαιναν άγγελοι, ενώ στην κορυφή της στηριζόταν ο Θεός. Τον ευλόγησε και του υποσχέθηκε, ότι τη γη όπου κοιμόταν, θα τη δώσει σ’ αυτόν και τους απογόνους του, που θα πληθυνθούν σαν την άμμο της θάλασσας. Και ότι θα τον διαφυλάττει σε όλο το ταξίδι του και θα τον επαναφέρει με ασφάλεια πίσω. Ο Ιακώβ ξύπνησε έντρομος και αναφώνησε: «Σ’ αυτόν τον τόπο κατοικεί ο Κύριος. Αυτός ο τόπος είναι οίκος Θεού και πύλη του ουρανού». Έστησε όρθια την πέτρα όπου κοιμόταν, την έχρισε με λάδι και ονόμασε τον τόπο εκείνο Βαιθήλ (=οίκο Θεού) (Γεν. 28, 10-22).
Οι κριπώδεις ακτίνες πράγματι φαίνονται να διαπερνούν τον ουρανό. Αλλά αυτές οι ηλιαχτίδες είναι πραγματικά παράλληλες μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, μερικές φορές μπορείτε να τiς εντοπίσετε σε όλη τη διαδρομή του ουρανού μέχρι το σημείο στον ορίζοντα απέναντι από το ηλιοβασίλεμα. Έτσι, την επόμενη φορά που θα τα δείτε, θυμηθείτε να γυρίσετε.
Μπορεί να εντοπίσετε τις πιο αμυδρές και λιγότερο αισθητές αντικρηπιδικές ακτίνες (anticrepuscular rays) . Η ψευδαίσθηση είναι παρόμοια με το να στέκεσαι στις γραμμές του τρένου και να βλέπεις πώς φαίνονται να συγκλίνουν σε μακρινή απόσταση μπροστά και πίσω σου.
Σχηματίζονται με παρόμοιο τρόπο αλλά εμφανίζονται απέναντι από τον ήλιο. Φαίνονται να συγκλίνουν σε ένα μόνο σημείο, που ονομάζεται αντιηλιακό σημείο, ακριβώς απέναντι από τον ήλιο. Συνήθως είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν, αλλά μπορούν επίσης να κάνουν μερικές υπέροχες ανατολές ή ηλιοβασιλέματα.
Σχετικά με τις σκιές της αρχικής φωτογραφίες διαπιστώσαμε ότι προκλήθηκαν από τις κορυφές των νεφών (Cu,Cb) που υπήρχαν εκείνη την ώρα στην Αρκαδία και Αιτωλοακαρνανία. Να κλείσω με την παροιμία για τις ακτίνες αυτές , η οποία αναφέρει : ” Όταν ο ήλιος έχει “πόδια”, περίμενε βροχή “