Μεγάλα ύψη βροχής ήρθαν το προηγούμενο τριήμερο στην Ευρώπη λόγω του φαινομένου του “ατμοσφαιρικού ποταμού “ που κατέληξε στις Άλπεις. Εδώ και τρείς ημέρες είχε εμφανιστεί στην Ευρώπη μια σχεδόν συνεχής ζώνη βροχής η οποία επεκτείνονταν από τα νοτιοανατολικά των Αζορών, σε όλη τη δυτική ακτή της Γαλλίας και έφτασε τις Άλπεις. Τέτοιες στενές, μακριές ζώνες, στις οποίες ο πολύ υγρός και πλούσιος αέρας σε βροχοπτώσεις μεταφέρεται σε μεγάλες αποστάσεις, ονομάζονται “ατμοσφαιρικά ποτάμια” στη μετεωρολογία. Οι ατμοσφαιρικοί ποταμοί φέρουν πολλή θερμότητα και υγρασία από τις τροπικές ή υποτροπικές περιοχές σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. Αναπτύσσονται κυρίως στα μέτωπα των περιοχών χαμηλής πίεσης.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Τα ατμοσφαιρικά ποτάμια (RA ή AR στα αγγλικά ατμοσφαιρικά ποτάμια) είναι στενές περιοχές υγρασίας που συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα. Περιέχουν σημαντική ποσότητα υδρατμών, γι ‘αυτό μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα στις παράκτιες περιοχές.
Σύμφωνα με το NOAA, ένα ενιαίο ατμοσφαιρικό ρεύμα μπορεί να φέρει ποσότητα νερού που είναι περίπου 7,5 έως 15 φορές πάνω από την ποσότητα νερού που μεταφέρει ο ποταμός του Μισισιπή στις όχθες του. Ο κίνδυνος πλημμυρών αυξάνεται λόγω ατμοσφαιρικών ποταμών. Η ζώνη υετού μπορεί να οδηγήσει σε πλημμύρες ανάλογα με τη δύναμη του ατμοσφαιρικού ποταμού.
Οι ατμοσφαιρικοί ποταμοί μπορούν να φτάσουν σε πλάτος 500 χιλιομέτρων και μήκους περίπου 2000 χιλιομέτρων ή περισσότερο.
Οι ατμοσφαιρικοί ποταμοί αποτελούνται από στενές ζώνες ενισχυμένης μεταφοράς υδρατμών, συνήθως κατά μήκος των ορίων μεταξύ μεγάλων περιοχών αποκλίνουσας επιφανειακής ροής αέρα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μετωπικών ζωνών σε συνδυασμό με εξωτροπικούς κυκλώνες που σχηματίζονται πάνω από τους ωκεανούς.
Εάν ο ποταμός “ρέει” ή βρίσκεται πάνω από την ίδια περιοχή ξανά και ξανά, τότε τα σύννεφα προκαλούν επίσης έντονες βροχοπτώσεις σε αυτή την περιοχή. Ως αποτέλεσμα, οι μεγάλες ποσότητες βροχής συσσωρεύονται σε σύντομο χρονικό διάστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμύρας. Στην Αμερική τα συστήματα Pineapple Express είναι οι πλέον συχνοί και αντιπροσωπευτικοί τύποι ατμοσφαιρικών ποταμών. Το όνομα οφείλεται στους θερμούς υδρατμούς που προέρχονται από τους τροπικούς της Χαβάης που ακολουθούν διάφορα μονοπάτια προς τη δυτική Βόρεια Αμερική, φθάνοντας σε γεωγραφικά πλάτη από την Καλιφόρνια και τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό έως τη Βρετανική Κολομβία και ακόμη και τη νοτιοανατολική Αλάσκα Η σειρά των ατμοσφαιρικών ποταμών που κατακλύζουν την Καλιφόρνια θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ευπρόσδεκτη ανακούφιση για την επίμονη ξηρασία της πολιτείας. Στο παρακάτω animation βλέπουμε τη ροή ενός ανάλογου συστήματος τον Ιανουάριο του 2017
Η ανάλυση των μεγαλύτερων 10 πλημμυρών στο κάτω Ρήνο, μεταξύ 1817 και 2015, δείχνει ότι όλες αυτές οι ακραίες κορυφές πλημμυρών έχουν προηγηθεί έως και 7 ημέρες εκ των προτέρων, με έντονη μεταφορά υγρασίας από την Τροπική Βόρεια Ατλαντική λεκάνη με τη μορφή στενών ζωνών επίσης γνωστές επίσης ως ατμοσφαιρικά ποτάμια. Τα περισσότερα από τα ατμοσφαιρικά ποτάμια που σχετίζονται με αυτά τα γεγονότα πλημμύρας είναι ενσωματωμένα στα ενδιάμεσα μέτωπα των εξωτροπικών κυκλώνων. 
Η τυπική ατμοσφαιρική κυκλοφορία μεγάλης κλίμακας που οδηγεί σε έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες στο κατώτερο Ρήνο χαρακτηρίζεται από ένα κέντρο χαμηλής πίεσης νότια της Γροιλανδίας, το οποίο μεταναστεύει προς την Ευρώπη και ένα σταθερό κέντρο υψηλής πίεσης πάνω από το βόρειο τμήμα της Αφρικής και το νότιο τμήμα του στην Ευρώπη που λειτουργούν για τη θετική φάση της ταλάντωσης του Βόρειου Ατλαντικού. Στις ημέρες που προηγούνται των κορυφών των πλημμυρών, παρατηρείται χαμηλότερη (άνω) σύγκλιση επιπέδων (απόκλιση) πάνω από την αναλυθείσα περιοχή, η οποία υποδεικνύει ισχυρές κατακόρυφες κινήσεις και έντονες βροχοπτώσεις. Η κάθετα ενσωματωμένη μεταφορά υδρατμών (IVT) υπερβαίνει τα 600 kg M -1 S -1 για τις μεγαλύτερες πλημμύρες, σηματοδοτώντας αυτά ως πολύ ισχυρά ARS.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Τα ατμοσφαιρικά ποτάμια εμφανίζονται τακτικά το χειμώνα και αντιπροσωπεύουν έως και το 50 τοις εκατό της βροχής και του χιονιού που πέφτει στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Η ορογραφία διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στην ένταση των βροχοπτώσεων. Η ταχεία διαδοχή των ατμοσφαιρικών ποταμών αφήνει τις περιοχές πιο επιρρεπείς στις πλημμύρες και η διαδικασία μοιάζει πολύ με τα συστήματα που επηρεάζουν τη χώρα μας , έρχονται από το Ιόνιο και προκαλούν μεγάλα ύψη βροχής πάνω από την Πίνδο.
Πηγές:
https://hess.copernicus.org/articles/24/5125/2020/hess-24-5125-2020.html
Most of Europe’s extreme rains caused by ‘rivers’ in the atmosphere