Ένας αστροναύτης στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό φωτογράφισε το νησί της Χαβάης και τα χιονισμένα ηφαίστειά του Mauna Loa και Mauna Kea. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022, μετά από μια χειμερινή καταιγίδα που έριξε χιόνι πάνω από το Mauna Kea και τo Mauna Loa στο οποίο είχαμε παράλληλα και έκρηξη του ηφαιστείου.Κατά μήκος των πλευρών του ηφαιστείου υπάρχουν δύο λεγόμενες ζώνες ρηγμάτων, που εκτείνονται βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά από την καλδέρα, όπου η επιφάνεια του ηφαιστείου μπορεί να ραγίσει και να διασπαστεί. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Παρατηρητηρίου Ηφαιστείων της Χαβάης, δε γνωρίζουν αν η έκρηξη θα παραμείνει μόνο στην κορυφή ή αν η πολύ ρευστή και ταχέως κινούμενη λάβα θα μετακινηθεί σε μία από τις ρηξιγενείς ζώνες απειλώντας κατοικημένες γειτονιές στα κατάντη του ηφαιστείου.
Αυτή η έκρηξη – η πρώτη από το 1984 – ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου 2022 και διήρκεσε περίπου εως τις 10 Δεκεμβρίου 2022. Παρήγαγε μια ροή λάβας που επεκτεινόταν έως και 19 χιλιόμετρα από την κεντρική έξοδο του ηφαιστείου που είναι ελαφρώς ορατά από αυτή η εικόνα. Το μεγαλύτερο μέρος της λάβας, ωστόσο, προέρχεται από προηγούμενες εκρήξεις που παρήγαγαν πιο εκτεταμένες ροές.Το Mauna Loa είναι ένα γιγάντιο ασπιδόμορφο ηφαίστειο, με ύψος περίπου 4 χιλιόμετρα και έκταση περίπου 5.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Έχει εκραγεί 33 φορές από το 1843, με πιο σοβαρή το 1950, όταν πλημμύρισε την παραθαλάσσια πόλη Hoʻōpūloa μέσα σε 3 ώρες, καταστρέφοντας σπίτια, μια εκκλησία και τον τοπικό αυτοκινητόδρομο. Κατά την τελευταία έκρηξή του το 1984, ροές λάβας έφτασαν σε απόσταση 5 μιλίων από την πόλη Hilo.
Η έκρηξη του 2022 ξεκίνησε με τη λάβα να εκτοξεύεται από μια σχισμή στο Moku’āweoweo, την καλντέρα της κορυφής του Mauna Loa. Στη συνέχεια, λάβα από τρεις ρωγμές στη Βορειοανατολική Ζώνη βρήκε σε ύψη από 100 έως 200 πόδια (30 έως 60 μέτρα). Αργότερα κατά την έκρηξη, η λάβα έρεε από δύο ρωγμές κάτω από το ηφαίστειο με ταχύτητα 0,08 μίλια την ώρα (130 μέτρα την ώρα). Οι θερμοκρασίες εντός του πεδίου ροής λάβας στο Mauna Loa χρειάστηκαν μήνες για να κρυώσουν, σύμφωνα με αναφορές κατάστασης του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ.
Το Μάουνα Λόα, το Μακρύ Βουνό στη γλώσσα των Πολυνήσιων ιθαγενών, κυριαρχεί στο νησί της Χαβάης καλύπτοντας το μισό νησί. Με ύψος 4.169 μέτρα, χερσαία επιφάνεια περίπου 5,100 km² και πολύ μεγαλύτερη υποθαλάσσια, ο συνολικός του όγκος υπολογίζεται τουλάχιστον στα 75,000 km³. Γύρω του αναπτύσσονται τα άλλα τέσσερα ηφαίστεια του νησιού, με πλέον ενεργό εκείνο του Κιλαουέα.
Το μάγμα που τροφοδοτεί αυτή την ηφαιστειακή δράση είναι λεπτόρρευστος βασάλτης πολύ υψηλής θερμοκρασίας, και για αυτό τα οικοδομήματα είναι κλασσικά ασπιδόμορφα ηφαίστεια. Λόγω αυτής της σύστασης και της απουσίας μεγάλων ποσοτήτων νερού στο μάγμα, οι εκρήξεις είναι σπάνιες.
Η Χαβάη έχει τροπικό κλίμα που περιλαμβάνει δύο εποχές: καλοκαίρι μεταξύ Μαΐου και Οκτωβρίου και χειμώνα μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου. Η μεγαλύτερη βροχόπτωση σε αυτή την περιοχή εμφανίζεται κατά τη διάρκεια χειμερινών καταιγίδων που μπορούν να παράγουν χιόνι σε υψόμετρα γενικά πάνω από 11.000 πόδια. Αυτό σημαίνει ότι η χιονόπτωση δεν είναι ασυνήθιστη στο Mauna Loa και στο Mauna Kea καθώς και οι δύο κορυφές υπερβαίνουν τα 13.000 πόδια. Οι κορυφές Mauna Loa και Mauna Kea ευνοούν τη διατήρηση της χιονοκάλυψης μετά από χειμερινές βροχοπτώσεις λόγω υψηλού υψομέτρου και παγετώνων και μπορεί να παραμείνουν καλυμμένες με χιόνι μέχρι τα τέλη του χειμώνα. Πρόσθετες φωτογραφίες των ηφαιστείων που καλύπτονται με χιόνι μπορούν να προβληθούν σε εικόνες που αποκτήθηκαν το 2014, 2015, 2016, και 2021.
Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι η μεγάλη καθυστέρηση από την τελευταία έκρηξη του Mauna Loa οφείλεται στο ότι το μάγμα εκτρέπεται προς το Kīlauea, το οποίο γνώρισε μια μεγάλη έκρηξη το 2018 που προκάλεσε κατάρρευση της καλδέρας. Σύμφωνα με στατιστικές αναλύσεις που έχουν διεξαχθεί, η έκρηξη η έκρηξη του Mauna Loa δε θα μπορούσε να γίνει τόσο ισχυρή όσο η έκρηξη του Kīlauea το 2018.
Τα ηφαίστεια της Χαβάης, μαζί με αρκετά άλλα ενεργά ηφαίστεια του πλανήτη μας (π.χ. το Γέλοουστοουν στις ΗΠΑ), έχουν την ιδιαιτερότητα να μη βρίσκονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών, όπως η μεγάλη πλειοψηφία των ενεργών ηφαιστείων, αλλά μέσα σε αυτές. Για να ερμηνευτεί η παρουσία τους εκεί, προτάθηκε η θεωρία των “θερμών σημείων” (J.T. Wilson, 1963): ένας υπέρθερμος θύσανος υλικού αναδύεται από τον μανδύα σε κάποια σημεία εντός των πλακών, προκαλεί την τήξη των εκεί πετρωμάτων και γεννιούνται τα ηφαίστεια των θερμών σημείων. Καθώς όμως η υπερκείμενη πλάκα κινείται, ενώ ο μανδυακός θύσανος όχι, τα ηφαίστεια που προκύπτουν στη διάρκεια του χρόνου, βρίσκονται σε μια γραμμή, με το παλαιότερο στη μια άκρη και το ενεργό στην άλλη
Εκπληκτικό είναι το ότι η υπόθεση του θερμού σημείου εμφανίζεται στους μύθους των Πολυνήσιων ιθαγενών οι οποίοι φτάνουν στα νησιά αυτά περίπου το 400 μ.Χ. Η θεά Πελέ περιγράφεται να κατοικεί πρώτα στο παλαιότερο και κατόπιν να μετακινείται σταδιακά στα επόμενα, φτάνοντας τελικά να εγκαθίσταται στο πλέον ενεργό σήμερα, το Κιλαουέα. Πάντως οι μετρήσεις του Διοξειδίου του Άνθρακα που γίνoνται στο Manua Loa τίθεται υπό συζήτηση λόγω των εκτάκτων εκπομπών εξ αιτίας των εκρήξεων αλλά και της γενικότερης ηφαιστειακής δράσης.
Σημείωση : Η αρχική φωτογραφία ISS068-E-31770 αποκτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022, με μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Nikon D5 που χρησιμοποιεί εστιακή απόσταση 86 χιλιοστών. Παρέχεται από το ISS Crew Earth Observations Facility και τη Earth Science and Remote Sensing Unit, Johnson Space Center. Η εικόνα τραβήχτηκε από μέλος του πληρώματος Expedition 68. Η εικόνα έχει περικοπεί και βελτιωθεί για να βελτιωθεί η αντίθεση και έχουν αφαιρεθεί κάποιες ατέλειες του φακού. Το Πρόγραμμα Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού υποστηρίζει το εργαστήριο ως μέρος του Εθνικού Εργαστηρίου ISS για να βοηθήσει τους αστροναύτες να τραβήξουν φωτογραφίες της Γης που θα έχουν τη μεγαλύτερη αξία για τους επιστήμονες και το κοινό, και να διαθέσουν αυτές τις εικόνες ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Πρόσθετες εικόνες που τραβήχτηκαν από αστροναύτες και κοσμοναύτες μπορούν να προβληθούν στο Gateway to Astronaut Photography of Earth της NASA/JSC.
Πηγή : https://earthobservatory.nasa.gov/images/151128/lava-and-snow-in-hawaii