Αθήνα

Το 2003 σαν σήμερα ήταν η προτελευταία φορά που εμφανίστηκε Βόρειο Σέλας πάνω απο τη Σλοβενία και την Αθήνα !  Συνολικά έχουν καταγραφεί 12 περιπτώσεις  εμφάνισης Βόρειου Σέλαος πάνω απο τον Ελληνικό χώρο . 

Η παραπάνω φωτογραφία ελήφθη την ίδια μέρα από το “Astronomical and geophysical observatory, Comenius Universiy of Slovenia” από D. Kalmančok, M. Šebeň. Την επόμενη μέρα η φωτογραφία αυτή αποτέλεσε πρωτοσέλιδο στις ανακοινώσεις της NOAA.

Τις παρακάτω φωτογραφίες που ακολουθούν από την Αθήνα τις τράβηξε ο κύριος Anthony Ayiomamitis . Χαρακτηριστικά ο ίδιος σημειώνει στην σελίδα spaceweather .com ” Όπως συνέβη τον περασμένο μήνα, το αδύνατο συνέβη και τώρα, επειδή είχαμε την τύχη να παρατηρήσουμε Aurora Borealis χάρη στη δραστηριότητα του AR10484 και παρά το γεγονός ότι η Μεσόγειος βρίσκεται τόσο μακριά από τον γεωμαγνητικό πόλο. Αυτό έγινε αφού ακολουθήσαμε τα δελτία στο SpaceWeather, έβλεπα σκόπιμα τον βόρειο ορίζοντα και η προσπάθειά μου ανταμείφθη περίπου 60 λεπτά πριν τα μεσάνυχτα. Αφού χρησιμοποίησα την δραστηριότητα του auroral τον περασμένο μήνα ως εμπειρία εκμάθησης, ελήφθησαν πολύ καλύτερες φωτογραφίες αυτή τη φορά γύρω από τις οποίες αναδεικνύονται όμορφα η Aurora με ρύθμιση Draco και ανερχόμενη Ursa Major” 

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η Αθήνα μπορεί να έχει γεωγραφικό πλάτος 38 ° Β αλλά αυτό που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι το γεωμαγνητικό γεωγραφικό πλάτος της είναι 31 ° Β Ως εκ τούτου, η εμφάνιση Βόρειου Σέλαος είναι σημαντική . Μπορεί επίσης άλλες τοποθεσίες μπορεί να έχουν γεωγραφική θέση χαμηλότερη από την Αθήνα. αλλά μπορούν όμως να χαρακτηριστούν ταυτόχρονα με ένα υψηλότερο γεωμαγνητικό γεωγραφικό πλάτος  Για παράδειγμα, το νοτιότερο άκρο της Φλώριδας (25 ° Ν, 80 ° Δ) είναι 13 ° νοτίως της Αθήνας και χαρακτηρίζεται από γεωμεγανική γεωγραφική απόσταση 36 ° Ν ή 5 ° μεγαλύτερη από αυτή της Αθήνας . Η παραπάνω καταγραφή είναι σημαντική , αλλά οχι μοναδική .

Copyright © 2001-2019, Anthony Ayiomamitis. All rights reserved.

Το ότι η παρατήρηση του Σέλαος από τον ελληνικό γεωγραφικό χώρο υπήρξε ανέκαθεν σπάνια, μας  ανέφερε και ο  Δρ κ. Παούρης Ευάγγελος σε σχετική Ημερίδα για τον Διαστημικό καιρό  Ειδικά για το 2003 μας ανέφερε ότι είχαμε μια καταγραφή τον Οκτώβριο , και την άλλη στις 20 Νοεμβρίου του 2003 ! 

Γγια την εμφάνιση του Βόρειου Σέλαος το 2010 κάνει αναφορά στην ιστοσελίδα του ο κ. Γιώργος Ταρσούδης ο οποίος μάλιστα έχει κάνει καταγραφή από την Αλεξανδρούπολη. Η “άγνωστη” αυτή παρατήση έγινε στις 10 Αυγούστου 2010 , που ήταν και η τελευταία για τον Ελληνικό χώρο η οποία τεκμηριώθηκε και επιστημονικά .

Πρώτος επιστημονικά παρατηρητής του φαινομένου φέρεται να είναι ο Αριστοτέλης , ο οποίος  αναφέρει στα «Μετεωρολογικά» του (Α’,5): «Φαίνεται δέ ποτε συνιστάμενα νύκτωρ αἰθρίας οὔσης πολλὰ φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ…, ἡμέρας μὲν οὖν ὁ ἥλιος κωλύει, νυκτὸς δ’ ἔξω τοῦ φοινικοῦ, (δηλαδή του ιώδους), τὰ ἄλλα δι’ ὁμόχροιαν οὐ φαίνεται» που σημαίνει ότι πρέπει να είχε παρατηρήσει έντονα το φαινόμενο του Σέλαος κατά την διάρκεια αίθριας νύκτας.

Η φωτοβολία της ατμόσφαιρας (πάντα κατά τον Αριστοτέλη) δεν είναι ομοιογενής αλλά τα φάσματα του φαινομένου αυτού παρουσιάζουν χάσματα. Και είναι εκείνα που παρουσιάζουν ακριβώς το Σέλας ως κυματιζόμενες «ουράνιες κουρτίνες» ή «ουράνιες μπαλαρίνες» όπως χαρακτηρίζεται το φαινόμενο από τους σύγχρονους παρατηρητές.

Στη λαογραφία των βορείων λαών το Σέλας ήταν επόμενο να έχει συνδεθεί με υπερβατικές ερμηνείες Στους ρωμαϊκούς μύθους, η Αουρόρα (Aurora) ήταν η θεά της αυγής και αντιστοιχεί στην Ηώ της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, που σύμφωνα με τον Ησίοδο ήταν κόρη του Τιτάνα Υπερίωνα και της Τιτανίδας Θείας ή Ευρυφάτειας και αδελφή του Ήλιου και της Σελήνης. Οι Λατίνοι δανείστηκαν πολλά απ’ τα στοιχεία της Ηούς για τη δική τους θεότητα της αυγής και την περιέγραψαν σαν μια όμορφη νέα που πετάει στον ουρανό αναγγέλλοντας την άφιξη του ήλιου. Η Αουρόρα είχε πολλούς συζύγους και άλλα τόσα παιδιά, ενώ η πρωινή πάχνη που εμφανίζεται την αυγή, έλεγαν πως είναι τα δάκρυα της θλίψης της για τον χαμό ενός απ’ τους γιους της..

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1732 ο Anders Celsius σημείωσε στο ημερολόγιό του πως το Βόρειο Σέλας ήταν τεράστια φωτιά που κατά τις πεποιθήσεις της εποχής προερχόταν από ηφαίστεια που υπάρχουν στον Β. Πόλο, από τον Θεό, για να ζεσταίνονται οι άνθρωποι. Οι βόρειοι λαοί πίστευαν πως το Βόρειο Σέλας ήταν η αντανάκλαση των ασπίδων που κρατούσαν οι Βαλκυρίες, που ήταν νεκρές παρθένες στον ουρανό. Με αυτό τον θρύλο φαίνεται να συνδέεται και η σκοτσέζικη έκφραση «Merry Dancers» (χαρούμενοι χορευτές), με ερωτικές όμως προεκτάσεις.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΠΟΛΙΚΟΥ ΣΕΛΑΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  

Η πρώτη σύγχρονη αναφορά καταγράφεται στoν κώδικα του Σχολείου της Σκοπέλου (σελ 418) όπου αναφέρεται οτι ” το 1524 στις 4 Αυγούστου μια μεγάλη λάμψη εμφανίστηκε στον ουρανό δύο ώρες πριν από το ηλιοβασίλεμα” .

Η δεύτερη αναφορά γίνεται στα χρονογραφήματα του Παπασυνοδινού τον Σεπτέμβριο του 1621 όταν “εμφανίστηκαν στον ουρανό επτά φωτεινές στήλες καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας”,. Αυτά έχει καταγράψει σε μελέτη του ο συγχωριανός μου και αείμνηστος καθηγητής Μετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ο κ. Λεονάρδος Καραπιπέρης σε σχετική δημοσίευσή του .

Η τρίτη αναφορά καταγράφεται σε κείμενα της Βιβλιοθήκης της Πάτμου στον Κώδικα YOD για το έτος 1739, το οποίο ήταν έτος μέγιστης Ηλιακής Ακτινοβολίας. Αυτό συνάγεται απο το γεγονός ότι σύμφωνα με τον κατάλογο των ηλιακών κηλίδων που ξεκίνησε το 1748 το έτος 1750 ήταν ένα έτος μέγιστης ηλιακής δραστηριότητας.

Η τέταρτη παρατήρηση απαντάται στα ιστορικά σημειώματα του Καλλίνικου του 3ου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης  και αναφορά γίνεται στις 11 Ιουνίου του 1771 αν και η μέγιστη ηλιακή δραστηριότητα σημειώθηκε το 1769

Η πέμπτη περίπτωση καταγράφεται στον κώδικα της βιβλιοθήκης της Βουδαπέστης  της Ελληνικής Κοινότητας  και αναφέρει οτι “Την 1η Σεπτεμβρίου 1779 στις 9 το βράδυ μια κόκκινη λάμψη έλαμψε στον ουρανό προς τα δυτικά και αυτή η λάμψη παρέμεινε επί δύο ώρες”

Η έκτη παρατήρηση αναφέρεται στα ιστορικά σημειώματα του 91ου Κώδικα της Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς όπου αναφέρεται οτι στις 12 Μαρτίου 1786 τα μεσάνυχτα εμφανίστηκε μια λάμψη προς τα βόρεια που εξαπλώθηκε , ο ουρανός έγινε κόκκινος μέχρι το πρωί . Το 1786 δεν ήταν έτος μέγιστης ηλιακής δραστηριότητος , ωστόσο παρατηρήθηκε  σχετικά μεγάλη αύξηση στον αριθμό των ηλιακών κηλίδων στην αρχή έτους και ιδιαίτερα από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο.

Η έβδομη και η όγδοη αναφορά γίνονται στις 24 και 25 Οκτωβρίου 1870 από το Αστεροσκοπείο Αθηνών το οποίο  δέχθηκε τηλεγράφημα από τη Λευκάδα που έστειλε ο Πλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού Α. Βατσαξής και ενημέρωνε σχετικά περιγράφοντας την περατήρησή του χωρίς να κάνει μνεία στο Σέλας ή να γνωρίζει περί αυτού: “Την 6ην και 55 ώραν εφάνη άνωθεν νεφών μεχρι αστερισμού Μεγάλης Άρκτου πύρινος λάμψις έχουσα κέντρον σώματι φωτεινόν μέχρι ορίζοντος…”.

Επίσης  ο βράδυ της 24ης Οκτωβρίου αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα, όταν το λυκόφως είχε εξαφανιστεί εκεί εμφανίστηκε στο βορρά μια σκοτεινή ομίχλη που αποτελούσε κυκλική περιοχή φτάνοντας σε δύο μέρη του ορίζοντα. Το ορατό τμήμα αυτής της περιοχής καλύφθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα από ένα κόκκινο φως από το οποίο έβγαιναν προς τα έξω  ακτίνες του λευκού φωτός , οι οποίες με τη σειρά τους εξαφανίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Πηγή από https://link.springer.com/article/10.1007/BF02122871

Η ένατη αναφορά γίνεται στις 24 Μαρτίου 1940 όπου καταγράφτηκε αυθεντική μαρτυρία εμφάνισης Σέλαος πάνω από την Αθήνα και που δημοσίευσε επίσημα το Εργαστήριο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, όταν πολλοί Αθηναίοι υποστήριζαν μεταξύ άλλων πως “θεϊκά πέπλα” σκέπουν την Αθήνα. Κατά τον καθηγητή Κ. Μαλτέζο αυτή η τελευταία εμφάνιση θεωρείται μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη σε λαμπρότητα εμφάνιση του φαινομένου από το 1870 στον Ελλαδικό χώρο.

Η δέκατη και η ενδέκατη αναφορά γίνεται στον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2003 δηλαδή αυτές που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου , μία τον Οκτώβρη και η άλλη στις 20 Νοεμβρίου, 2003

Η τελευταία δωδέκατη αναφορά έγινε στις 10 Αυγούστου 2010 στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης που κατεγραψε ο φακός του κ. Ταρσούδη ο οποίος χαρακτηριστικά γράφει “…  Έτσι την έστειλα στον Καθηγητή κ. Ξενοφώντα Μουσσά του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για να μου δώσει εξηγήσεις αν και κατά πόσο είναι Σέλας ή κάτι άλλο. Η απάντηση του ήταν άμεση και θετική ότι είχαμε μια καταγραφή του φαινομένου Σέλαος στην Βόρεια Ελλάδα”.

Αναμένοντας την …13η ας ακούσουμε και ένα σχετικό τραγούδι όπου μας έρχεται στο μυαλό μας, ο στίχος του  Μανώλη Ρασούλη: «…Λάμπεις σαν το βόρειο σέλας…» που έγινε τραγούδι σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη και το τραγούδησε ο Νίκος Παπάζογλου.

!