Την περασμένη Κυριακή 26 Iανουαρίου 2020 ο φωτογραφικός φακός του Daniel Tóth στο Svit της Σλοβακίας κατέγραψε αυτήν την πολύ ωραία εικόνα, που μοιάζει σαν σκηνικό βγαλμένο από ταινία επιστημονικής φαντασίας, με εξωγήινους να αποβιβάζονται στον πλανήτη Γη.
Light pillars over Svit, Slovakia on Jan 26th. Thanks to Daniel Tóth for the report – posted with permission. pic.twitter.com/IAxrqoD2gK
Είναι όμως ένα καθαρά φυσικό φαινόμενο και το μόνο που απαιτείται για να δημιουργηθεί είναι φως (τεχνητό ή φυσικό) και παγοκρύσταλλοι στην ατμόσφαιρα. Αυτό το οπτικό φαινόμενο ονομάζεται “Στήλες φωτός” ( Light Pilars)
Οι στήλες αυτές δημιουργούνται από την ανάκλαση του φωτός από πολυάριθμους μικροσκοπικούς παγοκρυστάλλους που βρίσκονται συνήθως σε κοντινή στο έδαφος απόσταση. Το φως μπορεί να προέρχεται από τον Ήλιο (συνήθως όταν είναι κοντά ή ακόμα και κάτω από τον ορίζοντα), οπότε το φαινόμενο ονομάζεται ηλιακή κολόνα ή ηλιακή στήλη. Μπορεί, επίσης, να προέρχεται από τη Σελήνη ή από χερσαίες πηγές (π.χ. τα φώτα του δρόμου). Το φαινόμενο αυτό κάνει την εμφάνισή του συνήθως σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη.
Οι παγοκρύσταλλοι αποτελούνται συνήθως από επίπεδες, εξαγωνικές πλάκες, οι οποίες τείνουν να προσανατολίζονται περισσότερο ή λιγότερο οριζόντια, λειτουργούν έτσι ως γιγαντιαίοι καθρέφτες ανακλώντας την πηγή φωτός προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Όσο μεγαλύτεροι είναι οι παγοκρύσταλλοι τόσο πιο έντονο γίνεται αυτό το αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ της καταιγίδας και των στηλών φωτός.
Πριν από λίγη ώρα στο διαδίκτυο ανέβηκε μια ανάρτηση από την Τσεχία που μας δείχνει δύο καταπληκτικές φούσκες από πάγο . Και καθώς πίσω από όλα τα φαινόμενα “κρύβεται” η Φυσική , σκέφτηκα να πούμε δυό λόγια για το πώς και γιατί σχηματίζονται αυτές οι φούσκες .
Freezing bubbles in the Czech republic, Jan 21st. Temperature was around -7.5 °C. Thanks to Jarda Fous for the report – posted with permission. pic.twitter.com/v1rC96W4Ij
Ας δούμε πρώτα πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι φούσκες στο παρακάτω video .
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Παρατηρήσατε οτι ο πάγος αρχίζει να αναπτύσσεται κανονικά,, παγώνει πρώτα από το κάτω μέρος, εκεί όπου αγγίζει το χιόνι και επεκτείνεται προς τα πάνω, αλλά στη συνέχεια, ξαφνικά, στην επιφάνεια της φούσκας εμφανίζονται εκατοντάδες κρύσταλοι που στροβιλίζονται. Το φαινόμενο αυτό καλείται ροή Marangoni ή φαινόμενο Gibbs-Marangoni . Σχετίζεται με τη μεταφορά μάζας κατά μήκος μιας διεπαφής μεταξύ δύο υγρών λόγω επιφανειακής τάσης. Στην περίπτωση της θερμοκρασιακής εξάρτησης, δηλαδή εκεί όπου έχουμε διαφορές θερμοκρασιών το φαινόμενο μπορεί να ονομάζεται θερμο-τριχοειδής ανάπτυξη (thermo-capillary convection)
Το φαινόμενο αυτό και συγκεκριμένα αυτή η ροή εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα λεγόμενα «δάκρυα του κρασιού» από το φυσικό James Thomson (αδελφό του Λόρδου Kelvin) το 1855) ενω η ολοκληρωμένη εξήγηση δόθηκε απο τον Ιταλό φυσικό Carlo Marangoni, ο οποίος μελέτησε το φαινόμενο στη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Pavia και δημοσίευσε τα αποτελέσματά του το 1865. Μια ολοκληρωμένη θεωρητική αντιμετώπιση του φαινομένου δόθηκε από τον J. Willard Gibbs στο έργο του On the Equilibrium of Heterogeneous Substanceς Η θεωρητική εξήγηση φυσικά και δεν γίνεται σε αυτό το άρθρο, γιατί ξεφεύγει από τον σκοπό μας .
Μπορούμε να πουμε όμως απλά οτι αυτό συμβαίνει διότι στο ρευστό “αρέσει” να ρέει πάντα από τις θερμές περιοχές με χαμηλότερη επιφανειακή τάση, σε ψυχρές περιοχές με μεγαλύτερη επιφανειακή τάση. Έτσι οι κρύσταλλοι ρέουν από την παγωμένη επιφάνεια του χιονιού προς την θερμότερη κορυφή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το υγρό νερό περιέχει περισσότερη ενέργεια από το παγωμένο νερό, και αυτό σημαίνει ότι όταν το νερό παγώνει, αποβάλλει κάποια από αυτή την λανθάνουσα θερμότητα, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Αυτά τα ρεύματα που δημιουργούνται είναι εκείνα που μεταφέρουν αυτούς τους στροβιλισμούς κρυστάλλων πάγου πάνω και γύρω από την σαπουνόφουσκα, δημιουργώντας πολλαπλά νέα σώματα ψύξης. Αρχικά αυτοί οι μικροσκοπικοί κρύσταλλοι είναι πολύ μικροί για να μπορέσουμε να τους δούμε με το ανθρώπινο μάτι, αλλά μετά από περίπου ένα δευτερόλεπτο ροής Marangoni, εκατοντάδες μικροσκοπικά σωματίδια πάγου αναπτύσσονται μέσα στο λεπτό φιλμ, “ζεσταίνοντας” σύντομα το περιβάλλον υγρό. Αυτό, ωστόσο, δεν συμβαίνει πάντοτε και εξαρτάται από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Παρακολουθείστε ένα άλλο παράδειγμα που οφείλεται στην επιφανειακή τάση, η οποία αναπτύσσεται μεταξύ δύο επιφανειών με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Σε μια επιφάνεια νερού απλώνουμε πιπέρι και μετά ρίχνουμε από πάνω της μια σταγόνα σαπούνι. Δείτε τι συμβαίνει !
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Ανάλογο φαινόμενο λόγω επιφανειακής τάσης συμβαίνει μεταξύ ενός λεκέ και ενός σαπουνιού, το οποίο βρίσκει εφαρμογή στα κλασσικά και τα σύγχρονα απορρυπαντικά !
Στάση και κίνηση εντόμων στην επιφάνεια του νερού.
Τα έντομα κατά την κίνηση τους εκκρίνουν από την κοιλιά τους μία ουσία που μειώνει την επιφανειακή τάση του νερού πίσω από το σώμα τους (ενδεικτική μείωση από 73dyn/cm σε 50 dyn/cm που στο έντομο Microvelia προσδίδει ταχύτητα 17 cm/sec) και έτσι προωθούνται προς τα εμπρός. Εκμεταλλεύονται και αυτά την ροή Marangoni .
Ενα εύκολο πείραμα μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι μας με μια οδοντογλυφίδα της οποίας το ένα άκρο το καλύπτουμε με σαπούνι. Αν τοποθετηθεί σε νερό τα επιφανειοδραστικά μόρια του σαπουνιού μειώνουν την επιφανειακή τάση και η οδοντογλυφίδα προωθείται μακριά από το διαλυμένο σαπούνι. Το πείραμα αυτό μπορείτε να το κάνετε όποτε θέλετε , απλά το άλλο, με την παγωμένη φούσκα περιμένετε να το κάνετε στην φύση όταν πιάσουμε κάτω απο -7 οC !!!
Η καταιγίδα στοίχισε τη ζωή σε 4 ανθρώπους στην Ισπανία από την Κυριακή, με κύρια χαρακτηριστικά τους θυελλώδεις ανέμους, τις χιονοθύελλες, τις χαμηλές θερμοκρασίες και τη σφοδρή θαλασσοταραχή στις ακτές της Μεσογείου. Μπορεί η διάταξη Rex Blocking για κάποιους να έμοιαζε “αθώα” , σαν μια συνήθης κατάσταση εμποδισμού- σε ότι αφορά τον αντικυκλώνα – , όμως το χαμηλό που βρισκόταν νότια της Ισπανίας ενισχύθηκε σημαντικά , όπως γίνεται συνήθως και το είχαμε επισημάνει , όπου τελικώς δημιουργήθηκε ένας Μεσογειακός κυκλώνας ( Medicane)
Rex-block pattern results in warm-core cyclone / #medicane in SW Mediterranean and huge amounts of rain/snow across eastern Spain this week – flooding threat expected https://t.co/Y1JpYF0GMx
Η Ισπανία θα επηρεαστεί από έντονες βροχές και χιόνια. Δημιουργείται έντονη κυκλογέννεση εκεί . Η περιοχή μας δεν θα επηρεαστεί καθόλου . Το έχω αναλύσει σε προηγούμενη ανάρτηση . pic.twitter.com/WsnvbJA0EM
Στην κοινότητα Χιρόνα, στη βορειοανατολική Ισπανία, 220.000 κάτοικοι έχουν μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, έγινε γνωστό από τις υπηρεσίες αντιμετώπισης εκτάκτων περιστατικών. Περισσότερα από 2.600 χλμ δρόμων έχουν καλυφθεί από χιόνι στην περιοχή.
Σε όλα τα μέσα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης αλλά και από το διαδίκτυο πέρασαν σήμερα 21 Ιανουαρίου 2020 και εικόνες του «παράξενου» αφρού που προκλήθηκε από τα τεράστια κύματα ύψους 8 μέτρων στην Βαλένθια και 14.2 μέρων στην περιοχή της Majorca κάτι που είχε να συμβεί από το 2006 . Οι άνεμοι έφτασαν τα 144.4 km/h .
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Το φαινόμενο του αφρού όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω οφείλεται στην ύπαρξη φυτοπλαγκτόν το οποίο καθώς αναδεύεται από τα τεράστια κύματα βγαίνει από τον βυθό προς την επιφάνεια και κατόπιν μεταφέρεται από τους ανέμους προς την στεριά .
Όσοι ασχολούμαστε με τις επιστήμες της Γης γνωρίζουμε ότι το φυτοπλαγκτόν με τη συμμετοχή του στις θαλάσσιες διεργασίες προσφέρει σημαντικά οφέλη όχι μόνο στην υποστήριξη των θαλάσσιων τροφικών πλεγμάτων, αλλά και στο μετριασμό των επιπτώσεων του φαινομένου θερμοκηπίου με την απορρόφηση σχεδόν της μισής ποσότητας από το διοξείδιο του άνθρακα που ελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από τα καύσιμα. Όμως, η πιο σημαντική προσφορά του φυτοπλαγκτόν είναι η παραγωγή οξυγόνου: Το 50% του ατμοσφαιρικού οξυγόνου προέρχεται από τη φωτοσυνθετική λειτουργία του. Ωστόσο υπάρχει μία σημαντική διαταραχή στα υδατικά οικοσυστήματα που σχετίζεται με τα θρεπτικά άλατα και το φυτοπλαγκτόν: Ο ευτροφισμός. Ο ευτροφισμός κατά την UNEP (United Nations Environmental Programme) ορίζεται ως μία περιβαλλοντική διαταραχή που προκαλείται από περίσσεια στο ρυθμό παροχής οργανικού υλικού. Το φαινόμενο του ευτροφισμού εμφανίζεται όταν η εισροή θρεπτικών αλάτων από αλλόχθονες πηγές σε μία υδάτινη μάζα γίνεται τόσο μεγάλη, ώστε η ισορροπημένη αφομοίωση (δηλαδή η κατανάλωση από τα φύκη) στο τοπικό οικοσύστημα να είναι ανέφικτη. Επομένως, κατά το φαινόμενο του ευτροφισμού εκτός από την αύξηση του ρυθμού της πρωτογενούς παραγωγής και εκ τούτου της βιομάζας των φυκών, παρατηρούνται αλλαγές στις πληθυσμιακές ισορροπίες των οργανισμών, και υποβάθμιση της ποιότητας του νερού.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ
Οι πιο σοβαρές συνέπειες του ευτροφισμού είναι: επιβλαβείς ή/και τοξικές φυτοπλαγκτονικές ανθήσεις (HABs), αφρός μείωση οξυγόνου στα βαθιά νερά, θάνατοι ψαριών κτλ. Μερικές «εξάρσεις» φυτοπλαγκτόν είναι δυνατόν να είναι επιβλαβείς. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ευτροφισμός αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης τέτοιων επιβλαβών ανθήσεων. Υπάρχουν HABs που προκαλούνται από μη τοξικά είδη και έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή του χρώματος της θάλασσας. Αυτή είναι η πιο κοινή περίπτωση HAB που παρατηρείται στις ευτροφικές περιοχές. Τα φαινόμενα αυτά έχει επικρατήσει να ονομάζονται «ερυθρές παλίρροιες», αν και στη πραγματικότητα η τεράστια φυτοπλαγκτονική μάζα (δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια κύτταρα ανά λίτρο θαλασσινού νερού) μπορεί να πάρει διάφορα χρώματα από κόκκινο και καφέ ως κίτρινο και πράσινο, που εξαρτάται από το φυτοπλαγκτονικό είδος που επικρατεί.
Μερικά από τα επιβλαβή είδη σχηματίζουν εκτεταμένες γλοιώδεις μάζες κατά μήκος των ακτών. Η νυχτερινή αναπνοή αυτών των ιδιαίτερα αυξημένων συγκεντρώσεων κυττάρων μπορεί να καταναλώσει τα αποθέματα οξυγόνου στο θαλασσινό νερό και έτσι τα ψάρια να ασφυκτιούν.
Αν και η Μεσόγειος θεωρείται από τις πλέον ολιγοτροφικές θάλασσες του κόσμου (φτωχή σε θρεπτικά άλατα, υψηλή βιοποικιλότητα, διαυγής), τα φαινόμενα ευτροφισμού σε ορισμένες παράκτιες περιοχές είναι σημαντικά. Στην Ελλάδα ευτροφισμός παρατηρείται σε κλειστούς ή ημίκλειστους κόλπους της παράκτιας ζώνης του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, όπου εκβάλλουν ποταμοί ή/και αστικά απόβλητα μεγάλων πόλεων ή/και γεωργικά λύματα. Πρέπει να σημειωθεί ότι σποραδικά μπορούν να παρατηρηθούν ευτροφικά φαινόμενα και σε αλλους κόλπους, λόγω κάποιων έκτακτων φαινομένων.
Επιβεβαιώθηκαν τα προγνωστικά των Βρετανών μετεωρολόγων και η ατμοσφαιρική πίεση όχι μόνο έφτασε, αλλά τοπικά ξεπέρασε και τα 1050 hPa στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τιμή τα 1050.5 hPa στη Νότια Ουαλλία, στην περιοχή “Mumbles”.
Η αναλυση των τιμών , χωρίς αυτές να στρογγυλοποιηθούν μας έδωσε τελικώς 1050.5 hPa , συνεπώς για να είμαστε ακριβείς πλησιάσαμε οριακά τις τιμές του 1957 .
Με άλλα λόγια δεν καταρίφθηκε to ρεκόρ υψηλών πίεσεων που είχε σημειωθεί στις 16 Ιανουαρίου του 1957 το οποίο τότε ήταν τα 1050.9 hPa . Ενα ρεκόρ που πρακτικά για εμάς δεν σημαίνει κάτι το ιδιαίτερο από πλευράς καιρού .
Η ανάλυση του παραπάνω χάρτη είναι από τις 20/1/2020/ 00:00 UTC ,όπου τα 1050 hPa αποτελούσαν μια μικρή πριοχή , ενω μέχρι το μεσημέρι της Δευτέρας 20 Ιανουαρίου 2020 οι περιοχές και οι πόλεις όπου τελικώς σημειώθηκαν 1050 hPa έγιναν περισσότερες .
Πρακτικά για την περιοχή μας όπως αναφέραμε προηγουμένως δεν σημαίνει κάτι το ιδιαίτερο , όπως άλλωστε έχουμε αναφέρει και σε πολύ πρόσφατο άρθρο μας . Θα έχουμε μια πρόσκαιρη άνοδο της θερμοκρασίας μέχρι την Πέμπτη , πτώση Παρασκευή και Σάββατο και άνοδο την ερχόμενη Κυριακή προς Δευτέρα σε ότι αφορά την θερμοκρασία . Παρακάτω απεικονίζεται το μετεώγραμμα της Αθήνας για τις επόμενες μέρες.
Δεν προβλέπεται υετός (μόνο λίγα ίχνη το επόμενο διήμερο) ενώ τα ίδια περίπου αποτελέσματα δείχνουν και τα μετεωγράμματα της ΕΜΥ .
Παρόλο που η Ανταρκτική μας παραπέμπει σε μια εικόνα του χιονισμένου εδάφους, οι Dry Valleys είναι το πιο ξηρό σημείο του κόσμου. Οι κοιλάδες αυτές που βρίσκονται στην Ανταρκτική έχουν εξαιρετικά χαμηλή υγρασία και σχεδόν κανένας πάγος ή χιόνι δεν καλύπτει τη περιοχή αυτή στην ήπειρο.
Τα κοντινά βουνά είναι αρκετά υψηλά ώστε να εμποδίζουν τη ροή του πάγου από τη θάλασσα να φτάσει στις κοιλάδες. Οι μοναδικές αυτές συνθήκες προκαλούνται εν μέρει από ισχυρούς καταβατικούς ανέμους που συμβαίνουν όταν πολύ ψυχρός και πυκνός αέρας κατεβαίνει από τα βουνά . Οι άνεμοι μπορούν να φτάσουν ταχύτητες 200 mph (322 km / h), η μάζα του αέρα με αυτόν το τρόπο να θερμαίνεται και καθώς κατεβαίνουν να εξατμίζουν όλο το νερό, τον πάγο και το χιόνι που τυχόν μεταφέρουν. Οι κοιλάδες αυτές θεωρούνται το πλησιέστερο σε οποιοδήποτε από τα περιβάλλοντα της Γης στον πλανήτη Άρη και οι επιστήμονες μελετούν το οικοσύστημα αυτής της περιοχής για να καταλάβουν καλύτερα την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Μετά τις Dry Valleys , το δεύτερο πιό άνυδρο μέρος του κόασμου είναι η έρημος Ατακάμα (Desierto de Atacama) που βρίσκεται στη βόρεια Χιλή. Αποτελεί ουσιαστικά μια άνυδρη πεδιάδα αποτελούμενη από λεκάνες αλάτων, άμμου και ξερής λάβας, εκτεινόμενη από τις Άνδεις έως τον Ειρηνικό Ωκεανό. Έχει ηλικία 15 εκατομμυρίων ετών και είναι 100 φορές πιο ξηρή από την Κοιλάδα του Θανάτου στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Μάλιστα κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ της πλέον μακροχρόνιας ξηρασίας, καθώς έχει καταγραφεί περίοδος 400 ετών χωρίς βροχή, έως το 1971
Η έρημος οφείλει την έντονη ξηρασία της σε μια σταθερή αναστροφή της θερμοκρασίας λόγω του βορειοανατολικού ρεύματος Humboldt και της παρουσίας του ισχυρού αντικυκλώνα του Ειρηνικού. Η υψηλή ατμοσφαιρική πίεση σε αυτή την περιοχή πάνω από τις Άνδεις προκαλεί τον ξηρό και ψυχρό αέρα από τα ανώτερα υψόμετρα να συμπιεστεί και να κατέβει στη γη. Αυτός ο ξηρός αέρας δεν έχει σχεδόν κανένα υδρατμό ώστε να μπορεί να θερμανθεί εύκολα από τον ήλιο και προκαλούνται υψηλές θερμοκρασίες εδάφους με πολύ χαμηλή υγρασία. Επίσης η Atacama δεν έχει βροχοπτώσεις λόγω του τύπου της ομβροσκιάς της περιοχής .
Στην περιοχή ο ζεστός, υγρός τροπικός αέρας που πνέει από τα ανατολικά δίνει πολλές βροχές στο τροπικό δάσος της Νότιας Αμερικής, καθώς ανέρχεται στην ανατολική πλευρά των Άνδεων. Τα βουνά αυτά είναι τόσο ψηλά σε υψόμετρο που ο υγρός αέρας συμπυκνώνεται και βρέχει στην ανατολική πλευρά τους. Καθώς όμως ο αέρας κατεβαίνει στην άλλη πλευρά της οροσειράς, θερμαίνεται, αποβάλλει την υγρασία του και έτσι δεν πέφτει ούτε σταγόνα στο έδαφος κάτω. Το ίδιο ακριβώς πράγμα γίνεται και στην Ανταρκτική .
Υπήρξε ή υπάρχει ζωή στην Ατακάμα;
Πολλοί άνθρωποι έχουν την άποψη ότι οι έρημοι είναι μέρη που εγκαταλείφθηκαν από τη Μητέρα Φύση , διότι κανένας δεν θα ήθελε πιθανώς να ζήσει σε ένα τόσο ξηρό μέρος Παρόλο που είναι δύσκολο να βρεθεί κάτι να ζει στην Atacama, υπάρχουν κάποιοι μικροί θάμνοι ή φυτά τα οποία στηρίζουν τη ζωή των ζώων και των εντόμων. Ορισμένα είδη φυτών έχουν προσαρμοστεί καλά σε αυτό το ξηρό περιβάλλον, αναπτύσσοντας ρίζες που φτάνουν πολύ βαθιά στο έδαφος συλλέγοντας νερό από κάτω, ενώ υπάρχουν κοπάδια φλαμίνγκων που ζουν μέσα και γύρω από κάποιες μικρές λίμνες. Υπάρχουν ακόμη και άνθρωποι που ζουν στην Atacama. Συγκεκριμένα υπάρχει μια πόλη που ονομάζεται Calama που υπάρχουν μοτέλ, εστιατόρια και καταστήματα, αλλά σίγουρα δεν είναι ο κανόνας. Ως επί το πλείστον, η Atacama είναι ένα πολύ μοναχικό μέρος. Σίγουρο όμως είναι οτι άνθρωποι έχουν ζήσει στην Atacama πρίν πολλές χιλιάδες χρόνια, με βάση τα πολιτιστικά κειμήλια και τα τεχνουργήματα που έχουν βρει οι αρχαιολόγοι. Οι Ινδιάνοι της Νότιας Αμερικής που έχουν ζήσει στην έρημο κατά τη διάρκεια των χιλιετιών έχουν αφήσει λείψανα από τον πολιτισμό τους ακόμη και από τους ίδιους. Επειδή η Atacama είναι τόσο ξηρή, τα οστά από τα σώματα των θαμμένων Ινδών έχουν αποξηρανθεί τέλεια και έχουν διατηρηθεί σαν μούμιες.
Ορισμένες από τις παλαιότερες μούμιες που βρέθηκαν οπουδήποτε στη γη έχουν προέλθει από την έρημο Atacama και έχουν ημερομηνία 9 000 ετών Διαβάστε παρακάτω την τελευταία εξήγηση για την δήθεν “εξωγήινη μούμια“ της Ατακάμα που βλέπουμε στην παραπάνω εικόνα ! Πρέπει πάντως να σημειώσουμε οτι σχετικά πρόσφατα στη «λεκάνη» του Ταρίμ, στην επαρχία Xinjang της Κίνας, εκεί που βρίσκεται η έρημος Τάκλα Μακάν, ανακαλύφθηκαν μούμιες με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά το 2014. Οι μούμιες είναι σχεδόν 4000 ετών, αφού χρονολογούνται από το 2000 π.χ και οι οποίες λόγω του χρώματός τους, ονομάστηκαν «λευκές μούμιες».Εξαιτίας της ξηρασίας της ερήμου, και εκεί πολλές από τις μούμιες διατήρησαν τα χαρακτηριστικά τους, ενώ σώθηκαν και αρκετά ενδύματα….
Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ …ΟΜΙΧΛΗ !
Σε μερικές από τις πιο ξηρές περιοχές του πλανήτη, όπου οι βροχοπτώσεις είναι σπάνιες ή και ανύπαρκτες, μερικά εξειδικευμένα φυτά και έντομα έχουν επινοήσει έξυπνες στρατηγικές για να εξασφαλίσουν το νερό που είναι απαραίτητο για τη ζωή τους : Το αντλούν από τον αέρα, μέσα από την ομίχλη που παρασύρεται μέσα από τους ζεστούς ωκεανούς . Οι ερευνητές του MIT, εργάζονται σε συνεργασία με συναδέλφους τους στη Χιλή και επιδιώκουν να μιμηθούν αυτή την τεχνική σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, παρέχοντας σημαντικές ποσότητες καθαρού πόσιμου νερού σε περιοχές όπου υπάρχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις. Η συγκομιδή ομίχλης, όπως είναι γνωστή η τεχνική, δεν είναι μια νέα ιδέα: Τα συστήματα που χρησιμοποιούν αυτό το αερόφερτο πόσιμο νερό ήδη υπάρχουν σε τουλάχιστον σε 17 έθνη. Αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι η αποτελεσματικότητά της σε ήπια ομίχλη μπορεί να βελτιωθεί τουλάχιστον πεντε φορές καθιστώντας την πιο εφικτή και πρακτική από τις υπάρχουσες.
Τα συστήματα συγκομιδής ομίχλης γενικά αποτελούνται από ένα κατακόρυφο πλέγμα, κάτι σαν ένα υπερμεγέθες δίχτυ τένις. Κλειδί για την αποτελεσματική συγκομιδή των μικροσκοπικών αιωρούμενων σταγονιδίων της ομίχλης είναι τρεις βασικές παράμετροι, που διαπίστωσαν οι ερευνητές : το μέγεθος των νημάτων σε αυτά τα δίχτυα, το μέγεθος των οπών μεταξύ αυτών των νημάτων και η επίστρωση που εφαρμόζεται στα νημάτια.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο έλεγχος του μεγέθους και της δομής του πλέγματος και η φυσική και χημική σύνθεση αυτής της επίστρωσης ήταν ουσιώδους σημασίας για την αύξηση της αποτελεσματικότητας συλλογής ομίχλης. Λεπτομερείς υπολογισμοί και εργαστηριακές δοκιμές υποδεικνύουν ότι η καλύτερη απόδοση προέρχεται από ένα πλέγμα από νήματα από ανοξείδωτο χάλυβα που είναι περίπου τρείς έως τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το πάχος μιας ανθρώπινης τρίχας και με απόσταση περίπου διπλάσια από αυτή των ινών. Επιπλέον, το πλέγμα είναι επικαλυμμένο με εμβάπτιση, χρησιμοποιώντας ένα διάλυμα που μειώνει ένα χαρακτηριστικό που ονομάζεται υστέρηση γωνίας επαφής. Αυτό επιτρέπει στα μικρά σταγονίδια να γλιστρήσουν πιο εύκολα προς τα κάτω στο συλλέκτη μόλις σχηματιστούν καθώς ο άνεμος μεταφέρει το ρεύμα ομίχλης.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Ενώ τα συστήματα που αναπτύσσονται σήμερα στα παράκτια βουνά στην άκρη της ερήμου Atacama τείνουν να αποδώσουν μερικά λίτρα πόσιμου νερού ημερησίως για κάθε τετραγωνικό μέτρο των ματιών, οι θεωρητικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι τα νέα σχεδιασμένα συστήματα που μπορούν να λειτουργούν με την επίδραση των ισχυρών ανέμων και των πυκνών ομιχλών σε ορισμένες περιόδους του έτους θα μπορούσαν να αποφέρουν μέχρι και 12 λίτρα την ημέρα ή περισσότερο, λένε οι ερευνητές.
ΣΥΛΛΟΓΕΙΣ ΟΜΙΧΛΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ !
Όσο και να σας φανεί παράξενο στην Ελλάδα, στο Επιστημονικό Κέντρο Ολύμπου (Ε.Κ.Ο.), είχαν εγκατασταθεί για πρώτη φορά συλλογείς ομίχλης από το 1963 και μετά, καθ’ όλη την περίοδο λειτουργίας του Ε.Κ.Ο. σύμφωνα με τον καθηγητή Κυριαζόπουλο . Η κατασκευή των συλλογέων βασίστηκε στη μέθοδο του Grunow από τον οποίο πήραν και το όνομα τους.
Στην φωτογραφία διακρίνονται βροχόμετρα με συλλογέα ομίχλης Grunow (το αριστερό και χωρίς συλλογέα ( το δεξί ) , ενω στο βάθος υπάρχει συλλογέας ομίχλης Grunow ύψους 3μ. ( ΑΠΘ-Πηγή: Kyriazopoulos , 1968) Αυτός ο Αλπικός Μετεωρολογικός Σταθμός που βρίσκεται στην κορυφή Άγιος Αντώνιος, θεμελιώθηκε το 1961 και λειτουργεί από το 1963 έως και σήμερα, μόνο κατά τους θερινούς μήνες . Μέχρι και μέχρι το 1984 ήταν στελεχωμένος με το επιστημονικό προσωπικό του Τομέα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας του ΑΠΘ. Θυμάμαι τον αείμνηστο Μπάμπη Σαχσαμάνογλου που μας δίδασκε Μετεωρολογία το 1977 στο ΑΠΘ , να μας διηγείται πολλές ιστορίες από τη ζωή στο παρατηρητήριο του Ολύμπου.
Από το 1984 που σταμάτησε να στελεχώνεται ο σταθμός γίνεται προσπάθεια, να λειτουργεί ο Σταθμός αυτόματα. Όμως, οι πολύ αντίξοες καιρικές συνθήκες (καταιγίδες, κεραυνοί, κλπ) είναι η αιτία της μη συνεχούς και εύρυθμης λειτουργίας του. Σημειώνουμε οτι το κτίριο του Επιστημονικού Κέντρου Ολύμπου κτίστηκε στα πλαίσια προγράμματος, χρηματοδοτούμενο από το Ν.Α.Τ.Ο. Πρόκειται για τον υψηλότερο Αλπικό Μετεωρολογικό Σταθμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου.
Καθίσταται προφανές οτι κατά το παρελθόν στο Επιστημονικό Κέντρο Ολύμπου γινόταν έρευνες σχετικές με την μέθοδο συλλογής ομίχλης καθώς και άλλες μελέτες σε συνεργασία με άλλα ερευνητικά Κέντρα της χώρας μας όπως τον “Δημόκριτο”.
Μετά από τόσα χρόνια αυτές τις πρακτικές τις βλέπουμε σήμερα να εφαρμόζουν ιδρύματα άλλων κρατών και να αποκομίζουν σημαντικά οφέλη από την “εξαγωγή τεχνογνωσίας “ σε άλλες χώρες.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
Ένας πολύ ισχυρός αντικυκλώνας θα αναπτυχθεί στη Βορειοδυτική Ευρώπη το επόμενο διήμερο, που σε συνδυασμό με το βαρομετρικό χαμηλό στην περιοχή της Ισπανίας και της Δυτικής Μεσογείου θα δημιουργήσουν διάταξη εμποδισμού με την ονομασία Rex Block . Οταν πριν απο 3 χρόνια αναφερόμουν σε ανάλογο φαινόμενο που είχε δημιουργηθεί στην Ανατολική Ευρώπη, είχε προκληθεί ένας άνευ λόγου πανικός στα ΜΜΕ που όλοι ανέφεραν οτι θα μας επηρεάσει το…φοβερό και τρομερό Rex Block! Πολύ λίγα media ενδιαφέρθηκαν να εξετάσουν σε βάθος το φαινόμενο. Ενα από αυτά που ερεύνησε το φαινόμενο ήταν το News247 στο οποίο παραχώρησα συνέντευξη που εξηγούσα με λεπτομέρεια την κατάσταση που θα επικρατούσε . Το ίδιο θα κάνω και τώρα .
Αρχικά θέλω να σας ενημερώσω οτι το Met Office στους προγνωστικούς του χάρτες σήμερα δίνει μεγάλες τιμές βαρομετρικής πίεσης στον αντικυκλώνα που τις επόμενες ημέρες θα φτάσει τα 1050 hPa. Η τιμή αυτή είναι πολύ υψηλή και οχι τόσο συνηθισμένη για το Ηνωμένο βασίλειο. Όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω η τελευταία φορά που καταγράφηκε ατμ. πίεση πάνω απο 1050 hPa ήταν το 1957.
Στον παραπάνω πίνακα μπορείτε να παρατηρήσετε επίσης οτι η υψηλότερη τιμή ήταν 1053.6 hPa και σημειώθηκε στις 31 Ιανουαρίου του 1902 στο Αberdeen . Παρακάτω δείτε την η ανάλυση του σχετικού χάρτη επιφανείας για εκείνη την ημερομηνία .
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε οτι η υψηλότερη τιμή πίεσης που έχει παρατηρηθεί γενικά στην Ευρώπη ήταν τα 1070 hPa στην Λετονία στις 23 Ιανουαρίου 1907 . Παρατίθενται χάρτες απο Met Office και Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
Τι σημαίνουν ολα αυτά ;- Μπορούμε να έχουμε μια εικόνα τι μπορεί να φέρει ένας αντικυκλώνας ή ακόμη και η διάταξη Rex Block;.
Αρχικά πρέπει να σας σημειώσω οτι ήδη έχει αρχίσει να γίνεται λόγος γιατί επικρατούν τόσο υψηλές πιέσεις στην Αγγλία , παρότι το Met Office προβλέπει γενικά ξηρό και ανοιχτό καιρό με κρύο. Παραθετω αρχικά αυτά τα ιστορικά δεδομένα για το σπάνιο αυτό γεγονός , που ακόμη βέβαια δεν είμαστε και 100 % σίγουροι οτι αυτό θα επαληθευτεί . Η ερχόμενη Δευτέρα πάντως δεν είναι μακριά !
Σημειώνουμε οτι από την διαταξη Rex Blocking και το χαμηλό στην Ισπανία δεν πρόκειται να έχουμε ουδεμία επίδραση. Γενικά ο υετός για την περιοχή μας θα είναι περιορισμένος .
Ας δούμε συνοπτικά τότε, τι μπορεί να μας φέρει ο αντικυκλώνας Στην Ευρώπη υπάρχουν δύο αντικυκλώνες , ο Αζορικός και ο Σιβηρικός αντικυκλώνας, που είναι στάσιμοι Αντικυκλώνες. Αυτά τα δύο κέντρα υψηλών πιέσεων καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το κλίμα τόσο της χώρας μας, όσο και ολόκληρης της Ευρώπης κατά τους χειμερινούς μήνες. Από την θέση τους εξαρτάται η κατάβαση των ψυχρών μαζών από βορειότερα, με συνέπεια τις ψυχρές εισβολές και τις χιονοπτώσεις Η θέση του Αζορικού είναι περίπου πάνω από τις Νήσους Αζόρες δυτικά της Πορτογαλίας. Συνήθως η έκτασή του είναι περιορισμένη, ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω ή πρόσφατα (Νοέμβριο του 2015 και Οκτώβριο του 2016) , όπου ο αντικυκλώνας πήρε αρκετά μεγάλες διαστάσεις και έφτασε σχεδόν ως την χώρα μας. Όπως συμβαίνει με όλους τους αντικυκλώνες, όταν αυτός επηρεάζει μια περιοχή, εκεί επικρατεί καλοκαιρία και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Ο Αζορικός αντικυκλώνας, όμως κατά τους χειμερινούς μήνες μετατοπίζεται λίγο βορειότερα, ενώ κάτω από ευνοϊκές συνθήκες σχηματίζει σφήνες υψηλών πιέσεων (ridge), οι οποίες με την σειρά τους ωθούν τον πολικό αεροχείμαρρο (Jet Stream) προς την νότια Ευρώπη. Όντας ο αντικυκλώνας ανατολικότερα, ο πολικός αεροχείμαρρος διασχίζει την Ευρώπη από πιο ανατολικά , φτάνοντας πολλές φορές ως τα Βαλκάνια και την χώρα μας. Η σαφής θέση του αεροχειμμάρου και του αντικυκλώνα , καθορίζουν αν θα έχουμε ψυχρές εισβολές , οι οποίες προσδιορίζονται ανάλογα με την προβλεψιμότητα της ατμόσφαιρας που επικρατεί και η οποία άλλες φορές είναι καλή- και μπορούμε να δούμε μπροστά για πολλές μέρες- ενω άλλες φορές είναι κακή και δεν μπορούμε να επεκταθούμε χρονικά σε μεγάλο διάστημα . Η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας αυτή την περίοδο είναι μικρή.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΚΟΥ ΑΕΡΟΧΕΙΜΜΑΡΟΥ
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Στο παραπάνω βίντεο διακρίνουμε 2 καταβάσεις μέρους του πολικού αεροχειμμάρου, που με τα μέχρι στιγμής στοιχεία δεν φαίνεται να προκαλούν περισσότερο κρύο από αυτό που ήδη βιώνουμε . Τα συμπεράσματα σχετικά με τα επίπεδα των θερμοκρασιών συνάγονται αν παρακολουθήσουμε την πορεία της θερμοκρασίας στη στάθμη των 850 hPa , περίπου μέχρι και το τέλος της ερχόμενης εβδομάδος.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΑ 850 hPa
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Στο βίντεο διακρίνονται οι δύο ψυχρές εισβολές . Λαμβάνοντας υπόψιν μας τον τρόπο που γίνεται το “μπλοκάρισμα” των αερίων μαζών, και την προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας δεν έχουμε περιθώρια για να επεκτείνουμε τον προγνωστικό μας ορίζοντα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα . Πρέπει να αρκεστούμε σε αυτά τα χρονικά όρια που αναφέραμε προηγουμένως . Αυτό διακρίνεται και στο παρακάτω μετεώγραμμα για την Αθήνα.
Φαίνονται καθαρά δύο ψυχρά κύματα, που δεν είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικά, το ένα στις 21 και το άλλο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Για το χρονικό διάστημα που ακολουθεί υπάρχει η τάση για άνοδο της θερμοκρασίας, αλλά όλα τα σενάρια για μετά τις 25 του μηνός είναι επισφαλή (δείτε πόσο μεγάλες αποκλίσεις παρουσιάζουν τα διαφορα “τρεξίματα” των θερμοκρασιών) .Τις επόμενες ημέρες θα σας δώσουμε με σαφήνεια την περαιτέρω εξέλιξη του καιρού με νεότερα δεδομένα τηρώντας τους κανόνες της επιστήμης μας .
Μπορεί ο καιρός να αποτελεί “είδηση” , δεν χρειάζεται όμως να γίνεται πάντοτε “πρώτη” .
Το βράδυ της Παρασκευής 17 Ιανουαρίου 2020, μετεωρολόγοι από την ΕΜΥ, τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας μας , συμμετείχαμε στην εκδήλωση της κοπής της πίτας της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας ( ΕΜΤΕ ) . Την πίτα την έκοψε ο Πρόεδρος της Εταιρείας , καθηγητής κ. Παναγιώτης Νάστος ο οποίος προήδευσε και της Γενικής Συνέλευσης της Εταιρείας, η οποία προηγήθηκε της κοπής της πίτας . Κατά την διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης συζητήσαμε τρέχοντα και μελλοντικά θέματα που αφορούσαν την Ε.ΜΤ.Ε.
Οσοι παραβρεθήκαμε στην εορταστική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο ανανεωμένο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που στεγάζεται στο κτήριο που είναι γνωστό στους περισσότερους ως “Οικία Κλεάνθους” ή “Παληό Πανεπιστήμιo” στην οδό Θόλου 5, στη Πλάκα, μετά το πέρας της κοπής της πίτας, απολαύσαμε την εξαιρετική ομιλία του Καθηγητή Βυζαντινολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, κ.Μιχάλη Κακούρου. Ο κύριος Κακούρος ανέπτυξε το θέμα “Μετεωρολογία στο Βυζάντιο” και με την ομιλία του μας οδήγησε πάνω στις «γέφυρες» της Επιστήμης της Μετεωρολογίας οι οποίες μας συνδέουν με τον Αριστοτέλη και το Βυζάντιο και εκτείνονται μέχρι τις μέρες μας .
Ιδιαίτερη χαρά αισθάνθηκα προσωπικά γιατί συνάντησα και μίλησα με παλιούς συναδέλφους και δασκάλους μου , οι οποίοι διετέλεσαν πρώην Διευθυντές του Εθνικού Μετεωρολογικού Κέντρου , όπως ο κ. Δημήτρης Ζιακόπουλος , ο κ. Νίκος Πρεζεράκος , η κ. Ελένη Πρεζεράκου , καθώς και ο κύριος Άγγελος Κακούρος , τον οποίο μάλιστα είχα να δώ από το 1992 , δηλαδή από την χρονιά που αποχώρησε από την ΕΜΥ !
Μετά την εκδήλωση, μια ομάδα από τους μετεωρολόγους κατηφορήσαμε τα στενά της Πλάκας και ήπιαμε ένα κρασάκι σε μεζεδοπωλείο της περιοχής.
CivilAttica: ℹ️ Πιλοτική εφαρμογή (application) για κινητές συσκευές με λειτουργικό σύστημα Android (κινητά τηλέφωνα, tablet κ.ά.) της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας.
Εφόσον υπάρχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, η εφαρμογή αναπαράγει ως έχει (αυτούσιο) στην ιστοσελίδα των δύο φορέων i) το κείμενο των καθημερινών τακτικών προγνώσεων δύο (2) ημερών της ΕΜΥ (και των έκτακτων όταν υπάρχουν – Δελτία ΕΔΕΚ και ΕΔΕΚΦ) και ii) τον ημερήσιο χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς (κατά την αντιπυρική περίοδο), με ενημέρωση του χρήστη για την προέλευση των πληροφοριών. Περαιτέρω η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη, μέσω της ιστοσελίδας της Περιφέρειας Αττικής, να έχει πρόσβαση σε ενημερωτικό υλικό και ανακοινώσεις με οδηγίες αυτοπροστασίας από έντονα καιρικά φαινόμενα, φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές καθώς και να μπορεί να καλέσει (μέσω κινητής τηλεφωνίας) τηλεφωνικούς αριθμούς έκτακτης ανάγκης. Οι ενημερώσεις για τις αναμενόμενες καιρικές συνθήκες από την ΕΜΥ και ο ημερήσιος χάρτης πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς που αναρτάται αφορούν όλη την επικράτεια της χώρας.
Η εφαρμογή περιέχει πλέον και ανακοινώσεις από το λογαριασμό Twitter της Περιφέρειας Αττικής (@perattikis) που αφορούν την πολιτική προστασία και την ενημέρωση των πολιτών.
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ανακοινώθηκε από μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων οτι οι ωκεανοί της Γης σημείωσαν νέο ιστορικό ρεκόρ θερμοκρασίας το 2019, ιδίως μεταξύ της επιφάνειας των νερών και βάθους έως 2.000 μέτρων . Η σχετική μελέτη παρατίθεται στο τέλος του άρθρου για όσους ενδιαφέρονται. “Η ποσότητα θερμότητας που προσθέσαμε στους ωκεανούς του κόσμου κατά τα τελευταία 25 χρόνια ισοδυναμεί με 3,6 δισεκατομμύρια ατομικές βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα”, δήλωσε ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας Λιλίνγκ Τσενγκ αναπληρωτής καθηγητής του Ινστιτούτου Ατμοσφαιρικής Φυσικής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.
Ίδια ακριβώς μελέτη είχε δημοσιευτεί και πέρσι από την συγκεκριμένη ομάδα, όπου και τότε τότε γινόταν αναφορά οτι τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν τα πιο ζεστά, με τις μετρήσεις να χτυπούν κόκκινο το 2018 .Υπολόγιζαν μάλιστα οτι ο τρέχων ρυθμός θέρμανσης των ωκεανών ισοδυναμούσε με πέντε ατομικές βόμβες που εκρήγνυνται κάθε δευτερόλεπτο!
Εντυπωσιακά μιντιακό , αλλά οχι τόσο πολύ όταν το ακούς για δεύτερη φορά . Η φετινή μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα οτι από το 1970 μέχρι σήμερα, πάνω από το 90% της θερμότητας λόγω της κλιματικής αλλαγής κατέληξε στους ωκεανούς, ενώ λιγότερο από 4% αύξησε τη θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα και στην ξηρά. Επίσης συγκρίνοντας την περίοδο 1987-2019 με την περίοδο 1955-1986, η μελέτη δείχνει οτι υπάρχει μία αύξηση κατά περίπου 450% στην ταχύτητα ανόδου της θερμοκρασίας των ωκεανών. Μας λέει δηλάδή οτι οτι η θερμοκρασία των θαλασσών ανεβαίνει στην εποχή μας με υπερτετραπλάσιο μέσο ετήσιο ρυθμό από ό,τι πριν μερικές δεκαετίες.
ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΕΣ ΟΙ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ;
Στη Διεθνή Επιστημονική Κοινότητα υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις για τον τρόπο που γίνονται οι μετρήσεις στους Ωκεανούς . Όλα ξεκίνησαν πριν 3 χρόνια, όταν η μελέτη που εκδόθηκε στο Nature, έκανε τον συγκλονιστικό και ανησυχητικό ισχυρισμό ότι “η θέρμανση των ωκεανών βρίσκεται στο πικ των προηγούμενων εκτιμήσεων, με ανησυχία ότι αυτό θα έχει τις γνωστές συνέπειες αντίδρασης της Γης στην αλλαγή του κλίματος, όπως τα αέρια θερμοκηπίου και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κ.λ.π . Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική για τη μέτρηση της συσσώρευσης θερμότητας στους ωκεανούς, η γεωεπιστήμονας του Princeton, Laure Resplandy και η ομάδα, της υπολόγισαν ότι η ποσότητα θερμότητας που απορροφάται από τους ωκεανούς είναι πάνω από 60% υψηλότερη ετησίως από τις εκτιμήσεις που δίνει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών, το 2014. Αλλά όταν ο Βρετανός ερευνητής του κλίματος και ο στατιστικός Nicholas Lewis επανυπολόγισε τους αριθμούς της μελέτης, διαπίστωσε ότι η Resplandy και η ομάδα της είχαν κάνει σημαντικά λάθη στα μαθηματικά τους. Το περιοδικό Reason, αναφέρθηκε σχετικά με τη διαμάχη . Πριν εξηγήσουμε γιατί συμβαίνουν ολα αυτά ας δούμε κάποια χρήσιμα στοιχεία για τους ωκεανούς αλλά και για τους υδρατμούς .
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Όταν σκεφτόμαστε τα αέρια που συμμετέχουν στη κλιματική αλλαγή, συνήθως σκεφτόμαστε το διοξείδιο του άνθρακα και ίσως κάποια άλλα αέρια της ατμόσφαιρας, όπως το μεθάνιο. Αυτά τα αέρια συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου απορροφώντας και παγιδεύοντας υπέρυθρη ενέργεια (θερμότητα) από την επιφάνεια της Γης. Στη πραγματικότητα όμως , το πιο ισχυρό αέριο θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα δεν είναι κανένα από αυτά, αλλά το νερό σε μορφή υδρατμών.
Οι υδρατμοί στην ατμόσφαιρα απορροφούν το 35-85% της γήινης εξερχόμενης υπέρυθρης ενέργειας, σε σύγκριση με τα πολύ χαμηλότερα ποσοστά των 9-26% που απορροφώνται από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και των 4-9% από το μεθάνιο (CH4). Η κύρια πηγή των ατμοσφαιρικών υδρατμών προέρχεται απο την εξάτμιση από τους ωκεανούς. Να μη ξεχνάμε οτι οι ωκεανοί της Γης είναι πραγματικά απέραντοι, καλύπτοντας το 71% της επιφάνειάς της και περιλαμβάνοντας το 97% του νερού της. Εάν μας ενδιαφέρουν οι παράγοντες που επηρεάζουν το παγκόσμιο κλίμα, πρέπει να δούμε επιπλέον και τους ωκεανούς.
Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΕΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Αν και οι υδρατμοί έχουν την μεγαλύτερη επιρροή στο πόση θερμότητα συγκρατείται στον πλανήτη μας (περίπου 95%) , η επίδραση τους στο κλίμα οφείλεται στον τρόπο που τα άλλα αέρια του θερμοκηπίου (όπως το CO2 – διοξείδιο του άνθρακα – και το CH4 –μεθάνιο-) επηρεάζουν κι αυτά τη θέρμανση του πλανήτη. Εάν δεν υπήρχαν όλα αυτά τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα(μαζί με τους υδρατμούς), η μέση τιμή της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης θα ήταν πολύ πιο χαμηλή – περίπου -18°C – και πολύ μικρότερη ποσότητα νερού θα εξατμιζόταν στην ατμόσφαιρα. Η παρουσία των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα αυξάνει τη θερμοκρασία της γήινης επιφάνειας, με αποτέλεσμα την εξάτμιση του νερού. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει τη θέρμανση, λόγω της επίδρασης των υδρατμών στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και ούτω καθεξής. Αυτός ο «φαύλος κύκλος», όπου διάφοροι παράγοντες επιδεινώνουν ο ένας τον άλλο, ονομάζεται θετικός βρόχος ανάδρασης.
Όμως, οι υδρατμοί έχουν και μια αντίστροφη επίδραση: περισσότεροι υδρατμοί στον αέρα συνεπάγεται και περισσότερα σύννεφα. Τα σύννεφα αντανακλούν πίσω στο διάστημα το περισσότερο από το εισερχόμενο ηλιακό φως, προκαλώντας φαινόμενο ψύξης που ωθεί το παγκόσμιο κλίμα σε αντίθετη κατεύθυνση από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σήμερα, η επίδραση των σύννεφων δροσίζει τη γήινη επιφάνεια κατά περίπου 5 °C, αλλά δεν γνωρίζουμε ποιος από τους δύο παράγοντες – η θέρμανση ή η ψύξη των υδρατμών – θα επικρατήσει σε θερμότερο κλίμα.
Η ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ
Η απεραντοσύνη των ωκεανών αποτελεί βασικό παράγοντα για το ρόλο τους στην κλιματική αλλαγή. Καθορίζει πόση από την περίσσεια θερμότητα που παράγεται από την υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να απορροφηθεί από τους ωκεανούς – πραγματικά πολύ περισσότερη από ότι η ατμόσφαιρα.
Μπορούμε να κάνουμε υπολογισμούς για να συγκρίνουμε την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών και της ατμόσφαιρας, όταν η ίδια ποσότητα θερμότητας προστίθεται και στα δύο . Θα το δούμε παρακάτω και είναι καταπληκτικό.
Ο υπολογισμός αποκαλύπτει ότι η θερμοχωρητικότητα στους ωκεανούς είναι περίπου 1000 φορές μεγαλύτερη από αυτή της ατμόσφαιρας και επομένως οι ωκεανοί θα υποστούν χαμηλότερη αύξηση της θερμοκρασίας για την ίδια ποσότητα της θερμότητας που απορροφάται. Αυτό σημαίνει πως τα χρονοδιαγράμματα για την κλιματική αλλαγή οφείλονται κυρίως στη θερμική μάζα των ωκεανών και όχι στης ατμόσφαιρας. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει πως η θερμοκρασία δεν θα αυξηθεί – αλλά σημαίνει πως το χρονοδιάγραμμα θα είναι πολύ πιο μακροπρόθεσμο από ότι είχε γενικά υποτεθεί.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, σε τιμή θέρμανσης 1 W ανά τετραγωνικό μέτρο σε ολόκληρη τη γήινη επιφάνεια , θα χρειαστούν περίπου 116 μέρες για να προκληθεί αύξηση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας κατά 1 °C , αλλά 324 χρόνια για να προκληθεί η ίδια αύξηση στη θερμοκρασία των ωκεανών.
Ο ρόλος των ωκεανών στην κλιματική αλλαγή ακόμη δεν έχει, ξακαθαρίσει. Απο τη μια μεριά υπάρχει το θέμα του τρόπου που γίνονται οι μετρήσεις και από την άλλη το θέμα οτι οι ενώσεις που απελευθερώνονται από τους ωκεανούς μπορούν να συμβάλλουν τόσο στην κλιματική θέρμανση- ενεργώντας ως αέρια θερμοκηπίου- όσο και στη κλιματική ψύξη- αυξάνοντας τα σύννεφα. Οι ίδιοι οι ωκεανοί μπορούν να απορροφήσουν θερμότητα και να δράσουν ως αντλίες για το διοξείδιο του άνθρακα – αλλά όσο η θερμοκρασία του νερού αυξάνεται, μπορεί να συμβεί ένας θετικός βρόχος ανάδρασης. Μέχρι στιγμής λοιπόν , η καθαρή επίπτωση των ωκεανών στη κλιματική αλλαγή είναι ασαφής, παρότι συνεχίζουμε να μελετάμε όλα αυτά τα συστήματα, αναπτύσσοντας περισσότερα σύνθετα μοντέλα και αποκτώντας μια καλύτερη ιδέα για το μέλλον του πλανήτη . Η φύση ακόμη δεν μας έχει ανακαλύψει πλήρως τα μυστικά της.
Το μεσημέρι της 14ης Ιανουαρίου 2001 απογειώνεται από το αεροδρόμιο του Ελληνικού, ελικόπτερο του ΕΚΑΒ με πλήρωμα τεσσάρων ατόμων. Προορισμός η Πάτμος όπου θα πραγματοποιούσαν αεροδιακομιδή σε νοσοκομείο της Αθήνας. Το ελικόπτερο προσγειώνεται δύο ώρες μετά στο ελικοδρόμιο της Πάτμου, αφού πρώτα είχε κάνει μια ενδιάμεση στάση στη Μύκονο για ανεφοδιασμό καυσίμων. Οι καιρικές συνθήκες στην Αθήνα ήταν πολύ άσχημες και έπειτα από την επικοινωνία με τον βοηθό του Γραφείου Επιχειρήσεων της Helitalia, γίνεται συμφωνία αρχικά το ελικόπτερο να προσγειωθεί στη Σύρο….
Ο κυβερνήτης του ελικοπτέρου, μετά το τελευταίο δελτίο καιρού που λαμβάνει από το αεροδρόμιο της Μυκόνου, αποφασίζει να συνεχίσει την πτήση προς Αθήνα.
Οι εντάσεις ανέμου στο σταθμό του Ελληνικού
Επτά ναυτικά μίλια νότια του Σουνίου το ελικόπτερο εξαφανίζεται από τις οθόνες των τριών ραντάρ του συστήματος PALLAS και παύει κάθε εκπομπή….
Πέντε μέρες αργότερα, εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του ελικοπτέρου, ανοιχτά του Σουνίου κοντά στην νησίδα Άγιος Γεώργιος. Στις 18 Μαρτίου 2001, ψαράδες εντόπισαν το πτώμα της Σοφίας Μπεφόν στην παραλία Μπάλος των Χανίων….
———–
«Κι αν κάποτε στον Μπάλο φθάσω, τότε για πάντα θα ξαποστάσω.
Κι εκεί θ’ αφήσω από τη ζωή μου πυγολαμπίδα, θαλασσοπούλι και την ψυχή μου».
Αυτοί είναι οι τελευταίοι στίχοι από ποίημα του αλησμόνητου γιατρού, στρατηγού Υγειονομικού Σπύρου Καστανάκη που έχει στην πρώτη σελίδα του βιβλίου του “Αντηλιού πυγολαμπίδα” αφιερωμένου στην ηρωίδα – γιατρό του ΕΚΑΒ που χάθηκε κατά την πτώση του ελικοπτέρου που επέβαινε στην περιοχή του Σουνίου. Αυτούς του στίχους καταθέτω και γω στη μνήμη όσων έχουν φύγει και των οποίων η απώλεια έχει τσακίσει και μέρος από την δική μας ψυχή…
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ανακοινώθηκε από μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων οτι οι ωκεανοί της Γης σημείωσαν νέο ιστορικό ρεκόρ θερμοκρασίας το 2019, ιδίως μεταξύ της επιφάνειας των νερών και βάθους έως 2.000 μέτρων . Η σχετική μελέτη παρατίθεται στο τέλος του άρθρου για όσους ενδιαφέρονται. “Η ποσότητα θερμότητας που προσθέσαμε στους ωκεανούς του κόσμου κατά τα τελευταία 25 χρόνια ισοδυναμεί με 3,6 δισεκατομμύρια ατομικές βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα”, δήλωσε ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας Λιλίνγκ Τσενγκ αναπληρωτής καθηγητής του Ινστιτούτου Ατμοσφαιρικής Φυσικής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.
