Παρότι επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες , εδώ και πολλές μέρες καλλιεργείται η προσμονή για έναν επερχόμενο χιονιά στην περιοχή μας , όμως τα πρώτα σενάρια που πολλοί ανέφεραν δεν επαληθεύτηκαν. Πλέον οι προσδοκίες έχουν μετατεθεί για μετά τις 6 Φεβρουαρίου 2025 και φυσικά και δεν θα αναφερθούμε για τόσο μακρινό διάστημα. Θα σας μεταφέρουμε όμως την μετεωρολογική γνώση, για το πως λειτουργεί ο μηχανισμός και πότε έχουμε αξιόλογες ψυχρές εισβολές στη περιοχή μας. Στο τέλος του άρθρου υπάρχει εμπεριστατωμένη ανάλυση που απευθύνεται κυρίως σε άτομα που έχουν γνώσεις μετεωρολογίας .
Μια κλασική περίπτωση ψυχρής εισβολής κατά την χειμερινή περίοδο , αρχίζει με την επικράτηση ισχυρού νοτιοδυτικού ρεύματος στην περιοχή του Ατλαντικού. Στον παραπάνω χάρτη παρατηρούμε οτι στα ανατολικά κράσπεδα του αντικυκλώνα, η διεύθυνση του αεροχειμμάρου γίνεται βόρεια. Μέσα σε αυτή την κυκλοφορία , όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία αρκεί ένας αυλώνας χαμηλών υψών (Trough) όπως αυτός που έχουμε μαρκάρει στον πρώτο χάρτη, να περάσει γρήγορα νότια , για να επηρεάζει τον καιρό της χώρας μας προκαλώντας κακοκαιρία. Mε απλό γραφιστικό τρόπο παρουσιάζεται η αλλαγή στη ροή της ατμόσφαιρας πάνω από την Ευρώπη στα μέρη που βρίσκονται στην κάτω πλευρά (κατάντη) του χάρτη . Στην Μετεωρολογία οι διαδικασίες αυτές ονομάζονται διαδικασίες της κατάντη ανάπτυξης (downstream development), των συστημάτων.
Γ
ια τις διαδικασίες της κατάντη ανάπτυξης (downstream development), των συστημάτων απαραίτητη είναι η παρουσία του jet stream (αεροχείμμαρου) , καθώς ο πυρήνας του αεροχειμμάρου (το Jet Streak) μετέχει σε διαδικασίες που ενισχύουν τα συστήματα στις κατώτερες στάθμες της τροπόσφαιρας, με μεταφορά στροβιλισμού, αλλά αυτή η ανάπτυξη ξεφεύγει από τον χαρακτήρα του άρθρου.
Η θέση του αντικυκλώνα και η διεύθυνση του αεροχειμμάρου καθορίζουν την ακριβή περιοχή της Μεσογείου στην οποία θα γίνει η ψυχρή εισβολή. Οι πιθανές θέσεις ξεκινούν από την περιοχή της Ιταλίας ή δυτικότερα αν ο αεροχείμαρρος αποκτήσει μεγάλη ανατολική συνιστώσα (οπισθοδρομούν σύστημα) και φτάνουν μέχρι την Τουρκία αν ο αεροχείμαρρος διατηρήσει την βορειοδυτική διεύθυνσή του. Σε κάθε περίπτωση όμως, αργά ή γρήγορα ψυχρές αέριες μάζες θα μεταφερθούν προς την χώρα μας αλλά η ένταση, η έκταση και η διάρκεια των καιρικών φαινομένων θα είναι κατά περίπτωση διαφορετικές.
Στην κλασική αυτή περίπτωση, τα όποια επιφανειακά χαμηλά που δημιουργούνται στο Ιόνιο ή το Αιγαίο Πέλαγος συνδυαζόμενα με τον αντικυκλώνα που ακολουθεί μπορούν να προκαλέσουν έντονα καιρικά φαινόμενα σε όλη την χώρα, όπως χιόνια, ισχυρές βροχές, θυελλώδεις ανέμους και πτώση της θερμοκρασίας από βορρά προς νότο. Στις περιπτώσεις που στην ανώτερη ατμόσφαιρα δημιουργηθεί πάνω από την Νότια Ελλάδα αποκομμένο χαμηλό, η κακοκαιρία έχει μεγάλη διάρκεια και ένταση.
Τα προγνωστικά μας στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδος δείχνουν να διέρχεται μια πρώτη διαταραχή (Α) , αλλά ακόμη είναι νωρίς για να ισχυριστούμε ότι θα ακολουθήσει και η επόμενη (Β). Οι ψυχρές μάζες στις στάθμες της ανώτερης ατμόσφαιρας (500& 850hPa) της (Α) διαταραχής θα φέρουν χιόνια στα ορεινά , όμως δεν είναι ικανές να προκαλέσουν μεγάλο χιονιά με τα μέχρι στιγμής δεδομένα .
Εκείνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες επιτυχίας για να έχουμε αλλαγή στο σκηνικό του καιρού, με πολλές βροχές από την Κυριακή και μετά με πτώση της θερμοκρασίας , η οποία θα επανέλθει σε κανονικά, ή λίγο κάτω από τα κανονικά επίπεδα .
Η περαιτέρω εξέλιξη του καιρού μετά τις 4 Φεβρουαρίου 2025 είναι αρκετά επισφαλής , ωστόσο αξίζει να σημειώσουμε ότι υπάρχει σαφής τάση να διατηρηθεί χειμωνιάτικο το σκηνικό του καιρού με τις θερμοκρασίες κατά 3 με 4 βαθμούς κάτω από τα κανονικά επίπεδα.
🎯 Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ
Την Τετάρτη τοπικές βροχές αρχικά στο Ιόνιο, την Ήπειρο, τη δυτική Στερεά και βαθμιαία στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τη Θράκη και σποραδικές καταιγίδες στα ΒΔ. Την Πέμπτη βροχές αρχικά στα δυτικά, την ανατολική νησιωτική χώρα και τα νότια θαλάσσια… pic.twitter.com/XsNqf8pGvU— Theodoros Kolydas (@KolydasT) January 28, 2025
Νέα αξιολόγηση της κατάστασης θα κάνουμε προς το τέλος αυτής της εβδομάδος και θα σας ενημερώσουμε σχετικά.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (downstream development)
Η εμπεριστατωμένη ανάλυση απευθύνεται κυρίως σε άτομα που έχουν γνώσεις μετεωρολογίας . Πολλοί από αυτούς αναπαράγουν και αναλύουν τα φαινόμενα που “βλέπουν” με τα δικά τους μάτια , χωρίς όμως να διακρίνουν χρονικά πότε πρέπει να αναφερθούν γι’ αυτές τις μεταβολές και αφήνουν στον αέρα να αιωρείται ο επερχόμενος χιονιάς ή η όποια άλλη μεταβολή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να “λαβώνεται” η Μετεωρολογική Κοινότητα και η αξιοπιστία του χώρου
Με τις διαδικασίες της κατάντη ανάπτυξης (downstream development) που θα αναπτύξουμε παρακάτω ο δείκτης κυκλοφορίας στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης συνεχώς εξασθενεί και γίνεται περισσότερο «μεσημβρινός». Στην Βόρεια Ευρώπη εγκαθίσταται ένας αντικυκλώνας που αποτελεί το βασικό αίτιο για να μετατραπεί η κυκλοφορία σε φρασσομένη τύπου «Ωμέγα». Στα ανατολικά κράσπεδα του αντικυκλώνα, η διεύθυνση του αεροχειμμάρου από βορειοδυτική γίνεται βόρεια και μερικές φορές βορειοανατολική. Ένας αυλώνας χαμηλών υψών ή ένα αποκομμένο χαμηλό κινείται γρήγορα νότια και επηρεάζει τον καιρό της χώρας μας. Η θέση του αντικυκλώνα και η διεύθυνση του αεροχειμμάρου καθορίζουν την ακριβή περιοχή της Μεσογείου στην οποία θα γίνει η ψυχρή εισβολή. Οι πιθανές θέσεις ξεκινούν από την περιοχή της Ιταλίας ή δυτικότερα αν ο αεροχείμαρρος αποκτήσει μεγάλη ανατολική συνιστώσα (οπισθοδρομούν σύστημα) και φτάνουν μέχρι την Τουρκία αν ο αεροχείμαρρος διατηρήσει την βορειοδυτική διεύθυνσή του. Σε κάθε περίπτωση όμως, αργά ή γρήγορα ψυχρές αέριες μάζες θα μεταφερθούν προς την χώρα μας αλλά η ένταση, η έκταση και η διάρκεια των καιρικών φαινομένων θα είναι κατά περίπτωση διαφορετικές.
Συγκεκριμένα: (α) Περίπτωση Α (οπισθοδρομούν σύστημα): αυλώνας των χαμηλών υψών ή το αποκομμένο χαμηλό κινούνται από την βορειοανατολική Ευρώπη νοτιοδυτικά προς την Ιταλία και γενικότερα προς την Δυτική Μεσόγειο (Σχήμα 9.1).
Ψυχρές αέριες μάζες μεταφέρονται συνήθως μόνο στην Βόρεια Ελλάδα και το ρεύμα στις υπόλοιπες περιοχές παραμένει δυτικό-νοτιοδυτικό. Τα καιρικά φαινόμενα, μη υπάρχοντος του δυναμικού αιτίου δηλαδή της θετικής μεταφοράς στροβιλισμού, γενικά δεν είναι έντονα και περιορίζονται στις βόρειες-βορειοδυτικές περιοχές. Η συνέχεια του καιρού τις ημέρες που ακολουθούν εξαρτάται από την γενικότερη εξέλιξη της κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας, μη αποκλειομένης της περίπτωσης επιδείνωσης από το προαναφερθέν σύστημα που θα επανακάμψει προς την περιοχή μας ή από μια διαταραχή που θα έλθει από τα νοτιοδυτικά.
(β) Περίπτωση Β: αυλώνας χαμηλών υψών ή αποκομμένο χαμηλό κινούνται από την Βόρεια Ευρώπη προς την περιοχή μας (Σχήμα 9.2).
Στην κλασική αυτή περίπτωση, επιφανειακά χαμηλά που δημιουργούνται στο Ιόνιο ή το Αιγαίο Πέλαγος συνδυαζόμενα με τον αντικυκλώνα που ακολουθεί προκαλούν έντονα καιρικά φαινόμενα σε όλη την χώρα, όπως χιόνια, ισχυρές βροχές, θυελλώδεις ανέμους και πτώση της θερμοκρασίας από βορρά προς νότο. Στις περιπτώσεις που στην ανώτερη ατμόσφαιρα δημιουργηθεί πάνω από την Νότια Ελλάδα αποκομμένο χαμηλό, η κακοκαιρία έχει μεγάλη διάρκεια και ένταση.
Την θερινή περίοδο μερικές φορές, παρατηρείται ο καιρός της «ψυχρής λίμνης» (Σχήμα 9.3) που μπορεί να κρατήσει αρκετές ημέρες.
Συχνά στην διάρκεια αυτών των ημερών παρατηρείται υετός εκτός ωρών αστάθειας και μερικές φορές ακόμα και σε νησιωτικές περιοχές. Επίσης, σημειώνονται θερμοκρασίες πολύ χαμηλότερες από τις κανονικές για την εποχή.
(γ) Περίπτωση Γ: αυλώνας χαμηλών υψών ή αποκομμένο χαμηλό κινούνται από την Βόρεια Ευρώπη νοτιοανατολικά προς την Τουρκία (Σχήμα 9.4).
Στην περίπτωση αυτή, η Δυτική Ελλάδα παραμένει ανεπηρέαστη από τον υετό, ενώ και στις υπόλοιπες περιοχές ο υετός δεν είναι έντονος. Ωστόσο, σχεδόν πάντοτε, αποκαθίσταται ισχυρό βόρειο ρεύμα και η θερμοκρασία πέφτει απότομα από βορρά προς νότο. Επισημαίνεται ότι κατά την διάρκεια της θερινής περιόδου αρκεί η ανάπτυξη ενός αντικυκλώνα στα Βόρεια Βαλκάνια για να σηματοδοτήσει την έναρξη της ψυχρής εισβολής στην χώρα και την εγκατάσταση ενός συστήματος Ετησίων στην περιοχή μας και κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος. Ο αντικυκλώνας αυτός, ως γνωστό, ακολουθεί ένα μέγιστο μεταφοράς στροβιλισμού που κινείται συνήθως από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά ή ακόμη και από τα δυτικά προς τα ανατολικά.