Οι μπλε λάμψεις κατά την διάρκεια του σεισμού στο Μαρόκο- Τι λέει η επιστήμη- Περιπτώσεις και στον Ελληνικό χώρο.

Πολλά βίντεο  αναρτήθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκαν από εκατοντάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, που  δείχνουν τις λάμψεις στον ουρανό ακριβώς κατά τη διάρκεια του σεισμού που έπληξε το Μαρόκο . Πολλοί έκαναν αναφορές για το φαινόμενο,  όπου στο επίκεντρο της προσοχής, σε αυτή την περίπτωση, βρίσκονται τα λεγόμενα «telluric lights» ( τα οποία στα αγγλικά έχουν το ακρωνύμιο «EQL», δηλαδή φώτα σεισμού-earthquake lights . Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει απόλυτη  απόδειξη που να συνδέει αυτά τα φώτα με σεισμούς, καθώς ακόμη δεν κατέστη δυνατό να αποκλειστεί η δυσλειτουργία των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που καταστράφηκαν από τους σεισμούς και ίσως προκάλεσαν αυτές τις λάμψεις .  Σε μεγάλο όμως βαθμό, είναι πιθανόν τα μπλε αυτά φώτα να οφείλονται στο σεισμό, αλλά θα  το μάθουμε αυτό πολύ αργότερα , όταν η χώρα θα αρχίσει να συνέρχεται από τον σεισμό με τους 3000 νεκρούς.  Το φαινόμενο περιγράφεται στο παρακάτω video  . Αξίζει να δείτε και τα σχόλια που συνοδεύουν την ανάρτηση.

أحد الأخوان من المغرب الشقيق أرسل لي هذا المقطع الغريب من كاميرا مراقبة لمنزله في مدينة أغادير لحظة وقوع الزلزال…

ظهرت ومضات ضوء زرقاء غامضة في الأفق ولا أحد يعرف ماهي.

مع العلم أن هذه الأضواء ظهرت نفسها لحظة وقوع زلزال تركيا وسوريا قبل 7 أشهر.

هل يوجد لدى أحد تفسير؟ pic.twitter.com/q845XXSlYu

— إياد الحمود (@Eyaaaad) September 9, 2023

Θυμίζουμε  ότι ανάλογη περίπτωση είχαμε το 2022 με τον σεισμό στη Τουρκία και το 2017 όταν ένας σεισμός μεγέθους 8,1 βαθμών έπληξε το Μεξικό και δημιουργήθηκαν απόκοσμες εικόνες με πράσινα και μπλε φώτα στον ουρανό. Οι λάμψεις κατά την διάρκεια του σεισμού του Μεξικού ήταν και τότε ένα ακόμη “μυστηριώδες” παράδειγμα ενός φαινομένου που απασχολεί τους ειδικούς εδώ και πολλά χρόνια . Όπως οι σφαιρικοί κεραυνοί (lihgtning balls), έτσι και οι λάμψεις κατά τη διάρκεια του σεισμού είναι σχετικά σπάνιες – μαγευτικές, αλλά δύσκολο να κατανοηθούν πλήρως .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΨΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ

Σε πολλές επιστημονικές εργασίες οι μπλε ή πράσινες λάμψεις μετά από σεισμό θεωρούνται μια φυσιολογική δραστηριότητα, έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, την οποία θα εξηγήσουμε με απλά λόγια. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο σεισμός που έλαβε χώρα στις 27/3/1964 στην περιοχή Good Friday Alaska αποτέλεσε την απαρχή των μελετών για την μελέτη της ζεύξης μεταξύ σεισμού – ιονόσφαιρας. Όσον αφορά την φυσική εξήγηση των πρόδρομων φαινομένων μπορούν να γίνουν δύο υποθέσεις. Η πρώτη ασχολείται με τα ακουστικά κύματα βαρύτητας που παρατηρούνται στην περιοχή σεισμού και την επίδρασή τους στην Ιονόσφαιρα. Η δεύτερη υπόθεση αφορά κάθετα ανώμαλα ηλεκτρικά πεδία στην περιοχή του σεισμού που διαπερνούν την Ιονόσφαιρα.

Ο σεισμός προκαλεί τριβή μεταξύ διαφορετικών πετρωμάτων και ορυκτών στον φλοιό της Γης και η ενέργεια που απελευθερώνεται έχει τη μορφή εκτυφλωτικής λάμψης. Οι λάμψεις μπορούν να λάβουν “πολλά διαφορετικά σχήματα, μορφές και χρώματα, αναφέρει μεταξύ άλλων ο Friedemann Freund  επίκουρος καθηγητής Φυσικής στο κρατικό Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ και ανώτερος ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA. Ο Freund και οι συνεργάτες του μελέτησαν 65 αναφορές τέτοιων ΛΆΜΨΕΩΝ  που έφτασαν μέχρι το 1600 , δημοσιεύοντας τα ευρήματά τους στο Seismological Research Letters το 2014.  Στις 12 Νοεμβρίου 1988, για παράδειγμα, οι άνθρωποι ανέφεραν μια φωτεινή μωβ – ροζ σφαίρα φωτός κατά μήκος του ποταμού St. Lawrence στο Κεμπέκ, 11 ημέρες πριν από έναν ισχυρό σεισμό. Στο Πίσκο του Περού, τα φώτα αποτελούντο από λάμψεις που φώτιζαν τον ουρανό, που  καταγράφηκαν σε βίντεο κάμερας ασφαλείας πριν από έναν σεισμό 8,0 Ρίχτερ το 2007.Και πριν από έναν σεισμό το 2009 στη Λ’ Άκουιλα της Ιταλίας, φλόγες φωτός φάνηκαν να τρεμοπαίζουν πάνω από έναν πέτρινο δρόμο.

Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ -ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΛΑΜΨΕΙΣ;

Αναλύοντας 65 περιστατικά λάμψεων κατα τη διάρκεια σεισμού στη μελέτη του 2014, ο Freund και οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι οι λάμψεις προκαλούνται από ηλεκτρικά φορτία που ενεργοποιούνται σε ορισμένους τύπους πετρωμάτων κατά τη διάρκεια της σεισμικής δραστηριότητας, “σαν να ενεργοποιούμε μια μπαταρία στον φλοιό της Γης“. Τα πετρώματα βασάλτη για παράδειγμα, έχουν αυτή την ιδιότητα λόγω των κρυστάλλων τους που θα μπορούσαν να απελευθερώσουν ηλεκτρικά φορτία στον αέρα. Οι συνθήκες που προσφέρονται για λάμψεις υπάρχουν σε λιγότερο από το 0,5 τοις εκατό των σεισμών παγκοσμίως, κάτι που εξηγεί γιατί είναι σχετικά σπάνιες.

Σημειώνεται ότι τα φώτα σεισμού εμφανίζονται πιο συχνά πριν ή κατά τη διάρκεια των σεισμών, όχι τόσο πολύ μετά. Μια προηγούμενη μελέτη πρότεινε ότι το τεκτονικό στρες δημιουργεί ένα λεγόμενο πιεζοηλεκτρικό φαινόμενο, στο οποίο τα πετρώματα που περιέχουν χαλαζία παράγουν ισχυρά ηλεκτρικά πεδία όταν συμπιέζονται με συγκεκριμένο τρόπο.

Ουσιαστικά είναι απότομη εκροη ποσότητας ηλεκτρονίων στην ιονόσφαιρα .Τετοιες ιονοσφαιρικες διαταραχες παρατηρούνται πριν την εκδήλωση ισχυρών επιφανειακών σεισμών και αποτελούν αντικείμενο έρευνας παγκοσμίως για την ανίχνευση πρόδρομων φαινομενων. Μεγαλη επιστημονική έρευνα γίνεται στην Τουρκία αναφορικά με την πυκνότητα ηλεκτρονίων TEC στο στρώμα F2 (total electron content) και το πώς αυτή διαταράσσεται μέρες πριν εκδηλωθεί ένας σεισμός.

 ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΛΑΜΨΕΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ- Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ 

Στην Ελλάδα οι πλέον συχνές για εκδήλωση σεισμών βρίσκονται στο ρήγμα του Ιονίου (Μεσσηνία, Ζάκυνθος, Κεφαλληνία, Ιθάκη κ.λ.π), στις νότιες ακτές του Πατραϊκού και Κορινθιακού κόλπου μέχρι τον Ισθμό, τις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, στη Θεσσαλία, Χίο, Α. Χαλκιδική κλπ. Λιγότερο επικίνδυνες είναι οι περιοχές της Βοιωτίας, της Αιτωλίας, των Κυκλάδων, η Μυτιλήνη, του τάφρου του Ευρώτα κλπ. .

Μέσα στις συνολικές 38 περιπτώσεις που αναφέρονται για όλη την Ευρώπη στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν 3 χαρακτηριστικές περιπτώσεις λάμψεων κατά την περίοδο σεισμού και στο Ελληνικό χώρο,  στο Αίγιο στις 15 Ιουνίου 1995 , στις 26 Σεπτεμβρίου 1932 στην Ιερισσό της Χαλκιδικής και στις 20 Φεβρουαρίου 1968 στο Άη Στράτη .

Η περίπτωση του Αιγίου μαζί με ανάλογα φαινόμενα στην περιοχή της Κριμαίας εξετάζονται και σε άλλη μελέτη του I.V. Florinsky η οποία σχετίζεται με την διαλεύκανση μύθων και δοξασιών σε αυτές τις περιοχές. Οι τοπικές γεωλογικές συνθήκες και η περιφερειακή σεισμική δραστηριότητα είναι ευνοϊκές για την παραγωγή EQL καθώς ο Κορινθιακός  είναι μια από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές της Μεσογείου (Ambraseys and Jackson, 1997). Από το 373 π.Χ. έως το 1995, σημειώθηκαν τουλάχιστον 9 σεισμοί μεγέθους 6–7 Ρίχτερ σε ακτίνα 20 km γύρω από το Αίγιο (Κουκουβέλας και Δούτσος, 1996) (Εικόνα). Οι ντόπιοι και στις δύο πλευρές του κόλπου παρατήρησαν EQL (Soter, 1999) κατά τον σεισμό του Αιγίου το 1995 (με μέγεθος 6,2, όπου το επίκεντρο ήταν στον κόλπο – (Κουκουβέλας και Δούτσος, 1996). Το ρήγμα του Αιγίου, που εκδηλώθηκε τοπογραφικά και επανενεργοποιήθηκε κατά τη διάρκεια αυτού του σεισμού, διασχίζει την πόλη.  Ο πίσω τοίχος της εκκλησίας της Παναγίας της Τρυπητής ακουμπά στην απότομη πλαγιά του  δηλαδή η εκκλησία και το σπήλαιο, όπου βρέθηκε η εικόνα, βρίσκονται ακριβώς πάνω στο ρήγμα. Η θρυλική διεύρυνση του σπηλαίου πιθανότατα συνέβη λόγω μιας μικρής σεισμογονικής κατάρρευσης των σχετικά μαλακών και ασταθών πετρωμάτων.

Ας εξετάσουμε μερικά παραδείγματα παρατήρησης EQL που έλαβαν χώρα σε άλλες περιοχές, καθώς και την ερμηνεία τους .

ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ EQL

Μία από τις πιο διάσημες παρατηρήσεις EQL ήταν πιθανώς το γεγονός που περιγράφεται στην εβραϊκή παράδοση ως οι εμφανίσεις του Άγγελου και του Γιαχβέ στον Μωυσή στην φλεγόμενη βάτο κοντά στο όρος Σινά (Έξοδος 3:2–4:17). Εδώ ο Θεός αποκαλύφθηκε στον Μωϋσή στο θαύμα της φλεγόμενης Βάτου και τον διέταξε να επιστρέψει στην Αίγυπτο και να φέρει τον Ισραήλ στο όρος Χωρήβ για να Τον λατρεύσουν. Ο Ισραήλ διέσχισε το Σινά τον Ι3ον αιώνα π. Χ. καθ’ όδόν από την δουλεία των Αιγυπτίων προς την Χαναάν, τη γη της επαγγελίας.

Στη θέση αυτή ιδρύθηκε αργότερα η Ορθόδοξη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά

Από τον Απρίλιο του 1968 έως τον Μάιο του 1971, χιλιάδες άνθρωποι που ανήκαν σε διαφορετικές θρησκείες, είχαν δει και κινηματογραφήσει φωτεινά φαινόμενα πάνω από την κοπτική ορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας στο Zeitoun, στο Κάιρο,  (Swann, 1996, κεφ. 19). Το μεγάλο και ακίνητο EQL εκκένωσης ερμηνεύτηκε ως η Παναγία, καθώς και το μικρό ταχέως κινούμενο EQL ερμηνεύτηκαν ως «περιστέρια». Για να τιμήσει αυτά τα γεγονότα, ένας από τους μεγαλύτερους καθεδρικούς ναούς της Μέσης Ανατολής χτίστηκε μπροστά από την εκκλησία St. Mary στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Αυτά τα φαινόμενα ήταν προφανώς μια σειρά EQL που προκλήθηκαν από μια απότομη αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας το 1969 στα νερά της Ερυθράς Θάλασσας νότια από το Σινά ( κατά τους Derr and Persinger, 1989), στη συμβολή δύο ρηγμάτων  του Red Sea Rift και του Κόλπου του Ρήγματος  του Σουέζ

Κλείνοντας , συνάγουμε ότι τα αποτελέσματα των παραπάνω εργασιών μας δείχνουν ότι η εφαρμογή επιστημονικής και γεωλογικής εμπειρογνωμοσύνης στην ανάλυση τοπικών δοξασιών και θρησκευτικών παραδόσεων μας επιτρέπει να ανασυνθέσουμε προηγούμενα γεγονότα που σχετίζονται με τη σεισμική δραστηριότητα ακόμη και αν δεν υπάρχουν πλήρεις μετρήσεις, όπως γίνεται και στη Μετεωρολογία . Από τη μία πλευρά, αυτό μπορεί να βοηθήσει στις γεωλογικές έρευνες, από την άλλη  μας παρέχει πρόσθετες ευκαιρίες για ιστορικές, ανθρωπολογικές και θρησκευτικές μελέτες. Η προσπάθεια να εξηγηθεί νατουραλιστικά η θρησκεία μας ανοίγει μια άλλη θεώρηση και οπτική , όπου η επιστήμη και η θρησκεία εμφανίζονται και σαν ένα πολιτιστικό και κοινονικοπολιτικό φαινόμενο της ανθρωπότητας, σε  ένα χώρο, όπου όλοι οι επιστήμονες από τα διάφορα  πεδία προσπαθούν να εξηγήσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους, δίνοντας μια ενοποιητική για τις θρησκείες εξήγηση. Να αναφέρουμε  ότι η επιστημονική έρευνα στη χώρα μας θα πρέπει να  υποστηριχτεί περαιτέρω από την πολιτεία , έναν χώρο όπου οι πολιτικοί αλλά και οι πολίτες θα την λαμβάνουν υπόψιν τους και η γνώση που θα αποκτάται θα  διαχέεται με απλό και κατανοητό τρόπο σε όλους τους πολίτες  .

Πηγές:

https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1998JaJAP..37.5016T/abstract

Observing ionosphere over Turkey using Correlation Coefficient for slant total electron content

https://www.smithsonianmag.com/science-nature/why-do-lights-sometimes-appear-in-the-sky-during-an-earthquake-180948077/

https://archive.patris.gr/articles/77071/33861

https://www.researchgate.net/publication/304936215_Earthquake_lights_in_legends_of_the_Greek_Orthodoxy