TOP STORIES Αρθρογραφια Κοινωνία Μετεωρολογία και Κλίμα Προγνώσεις

92 χρόνια από την ίδρυση της ΕΜΥ

Σήμερα συμπληρώνονται 92 χρόνια από την ίδρυση της ΕΜΥ, καθώς στις 8 Αυγούστου του 1931 ψηφίστηκε ο νόμος 5258 με τον οποίο αποσπάστηκε η μελέτη του καιρού και του Κλίματος από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ). Μέχρι την δεκαετία του ‘30 το Εθνικό Αστεροσκοπείο είχε γνωρίσει μεγάλη εσωτερική και διεθνή αναγνώριση χάρις  στον Δημήτριο Αιγηνίτη ο οποίος στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της Ελλάδας από την κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη, προσκλήθηκε από το το 1890 να αναλάβει τη διεύθυνση του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στον τομέα της μετεωρολογίας, ο Αιγινήτης, εκτός από την οργάνωση του πρώτου ελληνικού μετεωρολογικού δικτύου, ασχολήθηκε με τη μελέτη της ιστορίας του Ελληνικού κλίματος, υποστηρίζοντας τη σταθερότητά του στη διάρκεια των ιστορικών χρόνων , όπου το βασικό του έργο επί του θέματος είναι το βιβλίο Το κλίμα της Ελλάδος 

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΟ STATUS ΣΤΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ

Μετά την κύρωση από την Ελλάδα το 1921 της πρώτης Αεροπορικής Σύμβασης των Παρισίων του έτους 1919 για τη διεθνή Αεροπλοϊα, η χώρα μας αναλάμβανε πλέον συμβατικές υποχρεώσεις στον τομέα της μετεωρολογικής υποστήριξης των πτήσεων των αεροσκαφών. Η διαμορφούμενη νέα εθνική και διεθνής μετεωρολογική πραγματικότητα υπερέβαινε τα στενά πλαίσια της μετεωρολογικής αποστολής του Εθνικού Αστεροσκοπείου και δεν έγινε καμία  νέα θεσμική αναδιάταξη της αποστολής του μέχρι το 1931. Παράλληλα δεν υπήρχε και η ανάλογη κρατική χρηματοδότηση, παρά την έντονη παρουσία της προσωπικότητας του Καθηγητή και Διευθυντή του Αστεροσκοπείου Δημητρίου Αιγινήτη. Η Διεθνής Μετεωρολογική Διάσκεψη της Ουτρέχτης (1923) είχε διατυπώσει την άποψη ότι η μετεωρολογική υπηρεσία κάθε χώρας καλό θα είναι να βρίσκεται υπό την εξάρτηση υπηρεσιών, με τις οποίες είχε στενή σχέση από άποψη πρακτικών εφαρμογών. Δεδομένου ότι η αεροπλοΐα έχει μεγαλύτερη συνάφεια με τη μετεωρολογία παρά η αστρονομία, θεωρήθηκε οτι θα πρέπει να την “κηδεμονεύει”  το υπουργείο Αεροπορίας.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΜΥ

Στις αρχές του 1931 ο Ζάννας ( στην φωτο με τον Ε. Βενιζέλο) ως νέος Υπουργός συγκρότησε υποεπιτροπή ειδικών, απόντος του Αιγινήτη, η οποία αποφάνθηκε υπέρ της άμεσης υπαγωγής της υπηρεσίας στο Υπουργείο Αεροπορίας . Κι ενώ προς την ίδια εξέλιξη συνηγόρησε η κοινοβουλευτική επιτροπή (πολιτικά αυτονόητο), όλα τα ανώτερα επιστημονικά ιδρύματα υποστήριξαν την παραμονή της μετεωρολογικής υπηρεσίας στον ουσιαστικά αυτόνομο οργανισμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου. Τελικά, μέσα από μεγάλες αντιθέσεις ιδρύθηκε η Ελληνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ως η μόνη του κράτους, εξαρτημένη από το Υπουργείο Αεροπορίας, με πρωταρχικό σκοπό την εξυπηρέτηση των αναγκών της αεροπορίας, της γεωργίας, των δημοσίων έργων, των στρατιωτικών επιχειρήσεων και της ναυτιλίας. Η νέα υπηρεσία δημιουργήθηκε για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες της αεροπορίας στο καίριο ζήτημα των προγνώσεων, λόγω της γενικότερης ανεπάρκειας του προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής που μάστιζε τη χώρα. Με το ίδιο διάταγμα οργανώθηκε η Μετεωρολογική Σχολή της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Η ανέγερση Μετεωροσκοπείου Αθηνών έμεινε όμως στα χαρτιά, επειδή το σχέδιο της Διεύθυνσης Δημοσίων Έργων ματαιώθηκε, εξ αιτίας της οικονομικής δυσπραγίας.

Το ξεκίνημα της ίδρυσης της Μετεωρολογίας ξεκίνησε μέσα από δυσκολίες αλλά και γκρίνιες ( για την αλλαγή αρμοδιοτήτων) , όμως η ραγδαία ανάπτυξη της ελληνικής πολεμικής και πολιτικής αεροπορίας στο διάστημα 1929-1932 οφείλει πολλά στους Βενιζέλο και Ζάννα . Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, όπως έχουμε αναφέρει αναλυτικά σε άλλο άρθρο για το έπος του 40 συστάθηκε το Μετεωρολογικό Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου (Μ.Γ./Γ.Σ.), το οποίο είχε ως αποστολή τη μετεωρολογική υποστήριξη των πολεμικών επιχειρήσεων. Περισσότερα στοιχεία εδώ Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε αναμφίβολα μια περίοδος γόνιμων εξελίξεων και μεγάλης προόδου για τη Μετεωρολογία. Οι επιχειρήσεις στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα ήταν κατά τη διάρκεια του πολέμου αυτού πολύ μεγαλύτερες από ότι κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε η μετεωρολογία ήταν τεράστιος και οι υπηρεσίες τις οποίες πρόσφερε εξαιρετικής σπουδαιότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ρόλος της Αγγλικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στην επιλογή της χρονικής στιγμής για τη μεγάλη απόβαση στη Νορμανδία.

Η ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα η Μετεωρολογική Υπηρεσία ονομάζεται πια Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, και υπάγεται από τότε μέχρι και σήμερα στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Η περίοδος που ακολούθησε υπήρξε εξ αρχής επαναστατική στην ιστορία της Φυσικής της ατμόσφαιρας Οι πύραυλοι V2 τους οποίους χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί κατά των Άγγλων σαν ιπτάμενες βόμβες, άρχισαν από το 1946 να χρησιμοποιούνται από τους Αμερικάνους για τη μελέτη της ανώτερης ατμόσφαιρας. Δεκάδες τέτοιοι πύραυλοι και πιο εξελιγμένης μορφής εξαπολύθηκαν από Αμερικάνους και Ρώσους, οι οποίοι μας έδωσαν στοιχεία για τη μελέτη της ατμόσφαιρας μέχρι τα ανώτερα όριά της. Η χημική σύσταση, η φυσική υφή και ο ιονισμός της ατμόσφαιρας παύουν να είναι κρυμμένα μυστικά.Τεράστια επίσης στην πρόοδο της Μετεωρολογίας ήταν η συμβολή των παρατηρήσεων και πειραμάτων που κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Γεωφυσικού Έτους (1 Ιουλίου 1957 – 31 Δεκεμβρίου 1958)  Ταυτόχρονα την εποχή αυτή ετέθησαν σε τροχιά γύρω από τη γη οι πρώτοι τεχνητοί δορυφόροι για την έρευνα της γήινης ατμόσφαιρας και της περιοχής κοντά στα όρια του κοσμικού διαστήματος. Γενικώς, η συμβολή των τεχνητών δορυφόρων στη Μετεωρολογία ήταν τόσο επιτυχής, ώστε κατασκευάστηκαν και ειδικοί μετεωρολογικοί δορυφόροι τόσο από τους Αμερικάνους όσο και από τους Ρώσους.

Το τελευταίο επίτευγμα από τα τέλη της δεκαετίας του 60 μέχρι και σήμερα, είναι χρησιμοποίηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην αριθμητική πρόγνωση του καιρού με τη χρήση των αριθμητικών μοντέλων που μπορούν να προσομοιάζουν τις καιρικές διεργασίες που συντελούνται στην ατμόσφαιρα. Στην ιστοσελίδα της ΕΜΥ υπάρχουν αναλυτικές πληροφορίες για την πρόοδο της Υπηρεσίας τις τελευταίες δεκαετίες. Συνοπτικά στις δεκαετίες του 1950 και 1960 η ΕΜΥ ίδρυσε νέους Μετεωρολογικούς Σταθμούς Επιφανείας και Ανώτερης Ατμόσφαιρας, Μετεωρολογικά Γραφεία στα αεροδρόμια της χώρας μας, αναδιοργάνωσε τον τομέα της πρόγνωσης με την ίδρυση Μετεωρολογικών Κέντρων και προέβη σταδιακά στον εκσυγχρονισμό του τηλεπικοινωνιακού της συστήματος. Στις δεκαετίες του 1970 και 1980 αναδιοργανώθηκαν οι λειτουργικές δομές της Υπηρεσίας εγκαταστάθηκαν συστήματα (Η/Υ), Σταθμοί Μετεωρολογικών RADARS και νέα τηλεπικοινωνιακά συστήματα, ενώ έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπροθέσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF) και της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης για την Εκμετάλλευση των Μετεωρολογικών Δορυφόρων (Eumetsat) Στην πρώτη πενταετία της δεκαετίας του 1990 η ΕΜΥ υλοποίησε ένα μέρος του προγράμματος εκσυγχρονισμού της με κύρια σημεία αναφοράς την εγκατάσταση και επιχειρησιακή λειτουργία νέου Τηλεπικοινωνιακού Συστήματος (ΜSS), Συστήματος Δορυφορικής Λήψης Επεξεργασίας, Αρχρειοθέτησης και Διανομής ψηφιακών μετεωρολογικών δεδομένων (PROTEAS) την υλοποίηση της πρώτης φάσης της Βάσης Δεδομένων για τις ανάγκες της και την εγκατάσταση Αυτόματων Μετεωρολογικών Σταθμών.  Στην δεύτερη πενταετία του 1990, η ΕΜΥ προέβη στην εγκατάσταση κύριου Υπολογιστικού συστήματος την ανάπτυξη και λειτουργία αριθμητικών μοντέλων , την αναβάθμιση και επέκταση του συστήματος Μετεωρολογικής Υποστήριξης. Παράλληλα διευρύνει τις διεθνείς συνεργασίες της στα πλαίσια των διεθνών οργανισμών ECOMET, EUMETNET κλπ.

Η ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ

Το έργο του Ζάννα και το όραμα του Βενιζέλου έφερε τα επιθυμητά για την εποχή τους αποτελέσματα. Σήμερα έχουν γίνει μεγάλα βήματα προόδου και η ΕΜΥ έχει σχεδιάσει ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού σχεδόν του συνόλου των δραστηριοτήτων της, η υλοποίηση του οποίου είναι σε εξέλιξη.

Όμως παράλληλα είναι απαραίτητη μια περαιτέρω ανασύνταξη των υπηρεσιών καιρού και του κλίματος σε Εθνικό επίπεδο , με ενδυνάμωση και συνένωση φορέων με κοινές υποδομές και δίκτυα, τα οποία θα είναι ικανά να εξυπηρετούν όλους τους πολίτες και τους φορείς της πολιτείας. Στη Μετεωρολογία του μέλλοντος είναι απαραίτητο να προκριθούν συστήματα αυτοματισμού είτε αυτά αφορούν ενεργά προγράμματα επαγρύπνησης  για τα καιρικά φαινόμενα , την άμυνα ή ειδικούς τομείς όπως τη γεωργία τη Ναυτιλία και την μελέτη του Κλίματος. Προς αυτόν τον στόχο έχει ήδη προσανατολιστεί ο επιστημονικός κόσμος, καθώς και το νεοσυσταθέν Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας με την υλοποίηση του επιχειρησιακού προγράμματος “ΑΙΓΙΣ” (  με χρηματοδότηση μέσω Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, και ΕΣΠΑ)

Στον τομέα της προετοιμασίας της χώρας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ο ρόλος της ΕΜΥ πρέπει να ενδυναμωθεί, ενώ θα πρέπει να επιτευχθεί η περαιτέρω παρουσία των επιστημόνων της ΕΜΥ στα ΜΜΕ και στα κοινωνικά δίκτυα. Η πληροφόρηση-ενημέρωση του πολίτη για τον καιρό εκτός από επιστήμη είναι και επικοινωνία . Σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ΕΜΥ έχει να ανταγωνιστεί δεκάδες  καλά οργανωμένες εταιρείες καιρού που προσφέρουν πλήθος αξιόπιστων μετεωρολογικών πληροφοριών ακόμη και από μοντέλα που χρησιμοποιεί η ίδια. Η υποστήριξη της ναυτιλίας έχει ανάγκη περαιτέρω εκσυγχρονισμού και η υποστήριξη της αεροναυτιλίας πρέπει να βελτιώνεται συνεχώς καθώς πλέον υπάρχουν διεθνώς πολλές ιδιωτικές μετεωρολογικές εταιρείες που καραδοκούν να πάρουν τη δουλειά, υποσχόμενες στις αεροπορικές εταιρείες καλύτερης ποιότητας υπηρεσίες με λιγότερα χρήματα. Η σημερινή δομή της ΕΜΥ θα πρέπει να αναπτυχθεί με εξωστρέφεια και με τους όρους που η σύγχρονη κοινωνία επιβάλλει.

Σήμερα στη χώρα μας, εκτός από την ΕΜΥ που είναι ο επίσημος φορέας έκδοσης των Μετεωρολογικών προγνώσεων, έχουμε πάνω από δέκα δημόσιους φορείς, όχι μόνο που ασχολούνται, αλλά που επενδύουν σε υποδομές παρατήρησης μετεωρολογικού, κλιματολογικού και υδρολογικού ενδιαφέροντος. Αυτή η πολυδιάσπαση δεν βοηθά, καθώς αναλώνονται πόροι για το ίδιο πολλές φορές αντικείμενο. Κλείνοντας , θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η επιστημονική κοινότητα θα πρέπει να εργαστεί με διακριτούς ρόλους σε μια ενιαία Μετεωρολογική Υπηρεσία μαζί με τα Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Ιδρύματα και Φορείς της Πολιτείας με στόχο την πρόοδο και την ανάπτυξη , όπως γίνεται σε όλες τις σύγχρονες Ευρωπαϊκές χώρες.

Visited 56 times, 1 visit(s) today
0Shares

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *