Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στις εξάρσεις φυτοπλαγκτού που εμφανίζονται συχνά σε ωκεανούς, θάλασσες, κόλπους, κανάλια – και όλο και περισσότερο σε λίμνες. Το Παρατηρητήριο της NASA πριν λίγες ημέρες ανέδειξε ως φωτογραφία της ημέρας ( Image of the Day- for May 22, 2023) την εικόνα της Λίμνης Villarrica που τραβήχτηκε από το Operational Land Imager (OLI) που βρίσκεται τοποθετημένο στον δορυφόρο Landsat 8 και κατέγραψε την εικόνα μιας άνθισης φυκών σε αυτή την λίμνη της Χιλής στις 22 Μαΐου 2023. Οι επίγειες παρατηρήσεις και η ανάλυση πρόσθετων δορυφορικών εικόνων μας υποδηλώνουν ότι τα κυανοβακτήρια αποτελούν το γαλαζοπράσινο στοιχείο που στροβιλίζεται , όπως παρουσιάζεται στην αρχική εικόνα του άρθρου.
Η λίμνη Villarrica, βρίσκεται στην πλαγιά του ομώνυμου ηφαιστείου, προσελκύει επισκέπτες με τις γραφικές παραλίες και τις δυνατότητες αναψυχής. Η λίμνη πλαισιώνεται από μικρές πόλεις και θέρετρα στη νότια όχθη της, με γεωργικές περιοχές πιο μακριά. Η απορροή από την ανάπτυξη και τη γεωργία μεταφέρει όμως κατά περιόδους θρεπτικά συστατικά όπως άζωτο και φώσφορο στη λίμνη.
Όταν οι πληθυσμοί μικροσκοπικών κυανοβακτηρίων αυξάνονται, οι ανθίσεις εμφανίζονται συχνά σε δορυφορικές εικόνες. «Οι ανθοφορίες σε λίμνες γλυκού νερού εμφανίζονται όλο και πιο συχνά», δήλωσε η Lien Rodríguez-López, ερευνήτρια περιβαλλοντικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του San Sebastián που μελετά τις λίμνες της Χιλής χρησιμοποιώντας τηλεπισκόπηση. Ένας συνδυασμός θερμαινόμενων επιφανειακών υδάτων και απορροής με θρεπτικά συστατικά βρίσκεται πίσω από τις ανθοφορίες. Σε μια πρόσφατη μελέτη που χρησιμοποιεί εικόνες Landsat, η Rodríguez-López υπολόγισε την ποσότητα της χλωροφύλλης-a, δείκτη άνθισης φυκών, στη λίμνη Villarrica από το 2014 έως το 2021. Διαπίστωσε ότι παρά τη συνολικά καλή ποιότητα νερού της λίμνης, οι τιμές της χλωροφύλλης-α αυξήθηκαν στην ακτή και κοντά στις πόλεις Villarrica και Pucón. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πιο σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών για αυτές τις ανθίσεις προήλθε από την αστική ρύπανση, αν και η γεωργία μπορεί επίσης να έπαιξε ρόλο. Μάλιστα, η ρύπανση είναι αρκετά σημαντική ώστε η λίμνη μεταβαίνει από μια ολιγοτροφική κατάσταση, με χαμηλά επίπεδα θρεπτικών ουσιών και υψηλή διαύγεια, σε μεσοτροφική, με ενδιάμεσα επίπεδα θρεπτικών και βιολογικής παραγωγικότητας, πρόσθεσε.
Το πιο ζεστό νερό παρέχει ένα πιο φιλόξενο περιβάλλον για τα φύκια. Σε μια άλλη μελέτη, η Rodríguez-López χρησιμοποίησε θερμικές ζώνες φασματοσκοπίου απεικόνισης μέτριας ανάλυσης (MODIS) για να αναλύσει την επιφανειακή θερμοκρασία των ορεινών λιμνών της Χιλής από το 2000 έως το 2016. Ανέφερε στατιστικά σημαντικές τάσεις θέρμανσης σε 12 από τις 14 λίμνες που μελετήθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της Villarrica. Η τάση, έγραψε, είναι «συνεπής με τις παρατηρήσεις του τόπου και την αυξημένη συχνότητα δυνητικά τοξικών κυανοβακτηριακών ανθοφοριών στη λίμνη Villarrica». Με τη βοήθεια των προσπαθειών παρακολούθησης της κοινοτικής ομάδας Vigilantes del Lago, οι ανθοφορίες έχουν τεκμηριωθεί στη λίμνη σχεδόν κάθε καλοκαίρι (Ιανουάριο ή Φεβρουάριο) από το 2008. Περιστασιακά, συμβαίνουν το φθινόπωρο (Απρίλιο ή Μάιο), όπως αυτό το πιο πρόσφατο γεγονός. Τα πιο κοινά κυανοβακτήρια που περιλαμβάνουν αυτές τις ανθοφορίες είναι στο γένος Dolichospermum, το οποίο μπορεί να είναι τοξικό. Η συχνότητα των δυνητικά επικίνδυνων ανθοφοριών έχει γίνει αιτία ανησυχίας στις τοπικές κοινωνίες.
Οι ισχυρές επιστημονικές προσπάθειες στοχεύουν στην παρακολούθηση και την προστασία των λιμνών της Χιλής και η τηλεπισκόπηση μπορεί να προσφέρει έναν αποτελεσματικό τρόπο στην επίγεια έρευνα. Σύμφωνα με την Rodríguez-López, οι δορυφορικές εικόνες μπορούν ακόμη και να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για την ειδοποίηση του κοινού για την άνθηση φυκιών και την ανάπτυξη πολιτικών που στοχεύουν στην αποτροπή τους.