Η καιρική ανασκόπηση του 2022 – Μέρος Α’ ( Η καταγραφή )

Με τον ερχομό κάθε νέου έτους, όλοι κοιτάμε λίγο πίσω, θέτουμε νέους και φιλόδοξους στόχους για την χρονιά που έρχεται και αναλύουμε τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν τη χρονιά που πέρασε. Το 2022 ήταν μια χρονιά με έντονο χιονιά στο ξεκίνημά του , πολλές καταστροφές απο πλημμύρες στη συνέχεια και κλείνει με Αλκυονίδες και έναν ήπιο καιρό. Στο πρώτο μέρος της καιρικής ανασκόπησης θα περιοριστούμε στην απλή καταγραφή των σημαντικότερων καιρικών φαινομένων. Θα ακολουθήσει και δεύτερο μέρος με περαιτέρω ανάλυση και παράλληλη κατάθεση προτάσεων για καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται κατά την διάρκεια εκδήλωσης των φαινομένων.

Η ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΝΑ ΜΗΝΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2022

Τον Ιανουάριο η χώρα μας επηρεάστηκε από τα συστήματα κακοκαιρίας “Διομήδης” και “Ελπίδα” . Το πρώτο κύμα κακοκαιρίας “Διομήδης” παρότι είχε μικρή διάρκεια (11-12/1) προκάλεσε πλημμύρες , κατολισθήσεις και καταστροφές κυρίως στα κεντρικά τμήματα της χώρας. Στις Σέρρες και στη Καρδίτσα , δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις πλημμύρες. Το δεύτερο κύμα κακοκαιρίας με την ονομασία ¨Ελπίς” ήρθε σε δύο κύματα το Σάββατο 22/1 και το άλλο τη Δευτέρα 24/1. Τα κύματα αυτά προκάλεσαν συνεχή μεταφορά ακραία ψυχρών αερίων μαζών στην περιοχή μας το διάστημα 22-26/1 και πυκνές χιονοπτώσεις . Οι προειδοποιήσεις από την ΕΜΥ ήταν ακριβείς τόσο χωρικά όσο και χρονικά και εκδόθηκαν 3 μέρες πριν εκδηλωθούν αυτές οι δύο ισχυρές διαταραχές.

Η διέλευσή των ψυχρών αερίων μαζών πάνω από τα υγρά και θερμά θαλάσσια τμήματα ευνόησαν ακόμα και τη δημιουργία χιονοκαταιγίδων, ενώ γενικά οι χιονοπτώσεις ήταν έντονες και με μεγάλη διάρκεια. Οι περιοχές που επλήγησαν ήταν κυρίως οι νομοί Αττικής, Βοιωτίας και Εύβοιας καθώς και πολλά τμήματα του κεντρικού και νότιου Αιγαίου, ενώ μεγάλα ύψη χιονιού καταγράφηκαν στα ορεινά της Κρήτης. Πολλοί οδηγοί εγκλωβίστηκαν στην Αττική οδό και υπήρξαν πολυήμερες διακοπές ρεύματος σε περιοχές της Αττικής.

Για μεγάλο διάστημα του μήνα έπνεαν θυελλώδεις άνεμοι κυρίως Βορείων διευθύνσεων και τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν αρκετά υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα στο Ν. Ιόνιο, την ανατολική και νότια χώρα (κυρίως στην Εύβοια και την Κρήτη). Η μέση θερμοκρασία κυμάνθηκε γενικά κοντά στις κανονικές τιμές

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022

Ο Φεβρουάριος ήταν ένας τυπικός χειμωνιάτικος μήνας στη χώρα μας. Καταγράφηκαν σημαντικές χιονοπτώσεις στα Βορειοδυτικά ορεινά τμήματα στις αρχές καθώς και στο τέλος του μήνα , ενώ δεν έλειψαν οι αξιόλογες βροχοπτώσεις στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, την Εύβοια και την Κρήτη.

Στις αρχές του μήνα εκδόθηκε έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού όπου επισημαίναμε τις έντονες βροχοπτώσεις και τους πολύ θυελλώδεις ανέμους εντάσεως 8 με 10 μποφόρ και προκλήθηκαν πλημμύρες και προβλήματα στη Μύκονο και στην Πάρο

Από το δεύτερο δεκαήμερο, η θερμοκρασία παρουσίασε ανοδική τάση, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες να καταγράφονται στην Στερεά Ελλάδα και στην Κρήτη, ενώ ο ζεστός καιρός διατηρήθηκε αρχικά στην Κρήτη (Χανιά, Ηράκλειο) για να ακολουθήσει αργότερα πτώση της θερμοκρασίας σε όλη τη χώρα. 

Στις 25/2 εκδόθηκε δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων λόγω της κακοκαιρίας Bianca που επηρέασε κυρίως τα κεντρικά και βόρεια τμήματα της χώαρς.  Για μεγάλο διάστημα του μήνα έπνεαν θυελλώδεις άνεμοι.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ο Μάρτιος ήταν ένας αρκετά ψυχρός μήνας για όλες τις περιοχές της χώρας, ενώ σημαντικές ήταν οι βροχοπτώσεις στη Κρήτη . Στα μέσα του μήνα καταγράφηκαν σημαντικές χιονοπτώσεις ειδικά στα βόρεια και ανατολικά (κυρίως ορεινά) τμήματα. Στις 9-12/03 επηρεαστήκαμε από την κακοκαιρία “Flippos” και η   χιονόπτωση προκάλεσε προβλήματα στις μετακινήσεις στην Αττική και στη Βοιωτία.

Κλειστά παρέμειναν τα σχολεία σε πολλές περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας λόγω παγετού.

Το τρίτο δεκαήμερο, η θερμοκρασία παρουσίασε ανοδική τάση, με πολύ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες να καταγράφονται στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Επίσης για μεγάλο διάστημα του μήνα έπνεαν θυελλώδεις άνεμοι κυρίως Βορείων διευθύνσεων.  Στις 23 Μαρτίου έγινε διαδικτυακή εκδήλωση στα πλαίσια  του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Μετεωρολογίας η οποία είχε ως θέμα την: «Έγκαιρη Προειδοποίηση – Έγκαιρη Δράση» Κατά τα άλλα στα μέσα Μαρτίου (13-14/3) μετά από μία ηλιακή έκλαμψη προήλθε μια μικρή διακοπή των τηλεπικοινωνιών στη χώρα μας δημιουργώντας μια καταιγίδα τύπου  R1 . Το  Κέντρο Πρόγνωσης Διαστημικού Καιρού του ΕΚΠΑ λίγες μέρες πριν είχε εκδώσει επιτυχή πρόβλεψη της ηλιακής καταιγίδας

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Ο Απρίλης ήταν ένας σχετικά ζεστός αλλά κυρίως αρκετά ξηρός μήνας για τις περισσότερες περιοχές της χώρας. Ωστόσο στα μέσα της περιόδου καταγράφηκαν σημαντικές χιονοπτώσεις στα ορεινά τμήματα. Επίσης για μεγάλο διάστημα έπνεαν θυελλώδεις άνεμοι Βορείων και Νοτίων διευθύνσεων. Την πρωταπριλιά είχαμε πτώσεις δέντρων και διακοπές ρεύματος στα Χανιά και στο Ηράκλειο όπου παρουσιάστηκαν προβλήματα και στις αεροπορικές συγκοινωνίες. Τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και μόνο στα Βόρεια ήταν κοντά σε αυτά. Η μέση θερμοκρασία κυμάνθηκε γενικά πάνω από τις κανονικές τιμές.

ΜΑΙΟΣ 2022

Ο Μάης ήταν γενικά ένας ζεστός μήνας αλλά και αρκετά ξηρός για τις περισσότερες περιοχές της χώρας. Στο μέσο της περιόδου εκδόθηκε στις 17/5 έκτακτο δελτίο επιδείνωσης το οποίο προειδοποιούσε ότι στις 18/5 και 19/5 θα επικρατήσουν  πολύ θυελλώδεις άνεμοι και θα εκδηλωθούν έντονα φαινόμενα .  Οι ενισχυμένοι άνεμοι τελικώς προκάλεσαν πτώσεις δέντρων και υπήρξαν τοπικά προβλήματα ηλεκτροδότησης στην Αττική , ενω είχαμε τραυματισμούς στην Κεφαλονιά και προβλήματα στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες στο ανατολικό Αιγαίο. 

Το τρίτο δεκαήμερο, η θερμοκρασία παρουσίασε σημαντική άνοδο και γενικότερα επικράτησαν πολύ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες σε ολόκληρη τη χώρα.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2022

Ο Ιούνιος ήταν γενικά ένας ζεστός μήνας αλλά και αρκετά βροχερός για τις περισσότερες περιοχές της κεντρικής και της βόρειας χώρας. Τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν πολύ υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα στο μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής και βόρειας χώρας ενώ μηδενικά ποσά καταγράφηκαν γενικά στο Ν. Αιγαίο και την Κρήτη.

Καταγράφηκαν ισχυρές καταιγίδες που συνοδεύτηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις από έντονη χαλαζόπτωση αλλά και πλημμυρικά φαινόμενα κατά τόπους.

Στις 9 με 11 Ιουνίου, εκδόθηκε δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων και  η κακοκαιρία Genesis προκάλεσε πλημμύρες, ζημιές σε υποδομές και καλλιέργειες, και υπήρξαν διακοπές ηλεκτροδότησης . Στις 14 Ιουνίου πλημμύρισαν υπόγεια σπίτια και καταστήματα λόγω έντονης βροχόπτωσης στη Θεσσαλονίκη   Το τρίτο δεκαήμερο, η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 40 °C στην κεντρική ηπειρωτική χώρα. Από τις 20 Ιουνίου είχε εκδοθεί δελτίο επιδείνωσης λόγω της  μεταφοράς θερμών αερίων μαζών από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής προς την χώρα μας που θα είχε ως αποτέλεσμα την σταδιακή άνοδο της θερμοκρασίας. Η μέγιστη τιμή της προβλεπόταν να φθάσει κατά τόπους τους 40 με 41 βαθμούς Κελσίου όπως και έγινε τελικά (Λαμία είχαμε 40.8°C  στις 22 και 23 Ιουνίου) όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.  

Σε άλλο έκτακτο δελτίο προβλεπόταν πτώση για τις επόμενες τις επόμενες ημέρες, η οποία ήταν της τάξης των 5 περίπου βαθμών . Γενικότερα η μέση θερμοκρασία κυμάνθηκε αρκετά πάνω από τις κανονικές τιμές, σχεδόν παντού.

ΙΟΥΛΙΟΣ 2022

Ο Ιούλιος ήταν γενικά ένας ζεστός μήνας αλλά και αρκετά βροχερός για τις περισσότερες περιοχές της χώρας με εξαίρεση το Ν. Αιγαίο και την Κρήτη. Τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν πολύ υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα στο μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής και βόρειας ηπειρωτικής χώρας ενώ μηδενικά ποσά καταγράφηκαν γενικά στο Ν. Αιγαίο και την Κρήτη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι καταγράφηκαν ισχυρές καταιγίδες, χαλαζοπτώσεις και πλημμύρες κατά τόπους. Στις 7 Ιουλίου εκδόθηκε έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού για τοπικά ισχυρές καταιγίδες. Πράγματι στις 8 και 9 Ιουλίου καταιγίδες με ισχυρούς ανέμους προκάλεσαν ζημιές στη Μαγνησία, στη Θεσσαλονίκη και στη Θάσο. Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε η Σκύρος ενώ προβλήματα παρουσιάστηκαν σε Ρέθυμνο, Πέλλα , Κιλκίς και Κοζάνη .

Παράλληλα σημειώθηκε ρεκόρ ύψους υετού, στους μετεωρολογικούς σταθμούς της Καλαμάτας ( 13/7) και της Σκύρου (τη νύχτα της 9/7) . Το τρίτο δεκαήμερο εκδόθηκε έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού λόγω του έντονου κύματος ζέστης με τιμές τοπικά πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου. 

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2022

Ο Αύγουστος ήταν γενικά ένας ζεστός μήνας. Επίσης αρκετά βροχερός τοπικά για τα βόρεια ηπειρωτικά, το ανατολικό και νότιο Αιγαίο, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη. Στις 11 Αυγούστου εκδόθηκε έκτακτο δελτίο για ισχυρές καταιγίδες λόγω εκτεταμένης αστάθειας στη κεντρική και βόρεια Ελλάδα. 

Στο χρονικό διάστημα 22 με 27 Αυγούστου  καταγράφηκαν ισχυρές καταιγίδες και πλημμύρες κατά τόπους. Το έκτακτο δελτίο επιδείνωσης  αναβαθμίστηκε σε δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων και τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν πολύ υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας ηπειρωτικής χώρας αλλά και σε ορισμένα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, της Δωδεκανήσου και της Κρήτης. Χαρακτηριστική η περίπτωση της Λήμνου όπου η μέση μηνιαία βροχόπτωση φτάνει τα 17,5 mm και σημειώθηκαν 73.2 mm μετά από 4 μέρες εκδήλωσης φαινομένων ( 24-27/9) 

Η κακοκαιρία του τρίτου δεκαημέρου ήταν πολύ μεγάλης διάρκειας . Οι επιπτώσεις ήταν καταστροφικές, και είχαμε ένα νεκρό κι έναν τραυματία από κεραυνό στή Δράμα Η μέση θερμοκρασία κυμάνθηκε γενικά πάνω από τις κανονικές τιμές.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Ο Σεπτέμβριος είχε αυξομειώσεις στη θερμοκρασία αλλά τελικά οι μέσες τιμές ήταν γενικά λίγο πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Αξίζει να σημειώσουμε τις πολύ χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες που επικράτησαν στη βόρεια Ελλάδα. Επίσης σημειώθηκαν αξιόλογες βροχοπτώσεις κατά τόπους στα δυτικά, κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά αλλά και στην περιοχή του Ιονίου. Τα ποσά υετού που σημειώθηκαν ήταν αρκετά χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα κατά τόπους στα νησιά του ανατολικού, του νότιου Αιγαίου και στην Κρήτη. Την 1η Σεπτεμβρίου εκδόθηκε δελτίο επιδείνωσης του καιρού , ενω την επομένη στις 2 Σεπτεμβρίου καταιγίδες προκάλεσαν πτώσεις δέντρων, πλημμύρες και προβλήματα στις μετακινήσεις στη Θεσσαλονίκη . Στις 5 του μηνός ισχυρή καταιγίδα έπληξε τη Θεσσαλονίκη.

Στις 17/09, ισχυροί άνεμοι προκάλεσαν πτώσεις δέντρων και ζημιές σε Σέρρες, Κιλκίς, και Ημαθία, ενώ στα Χρυσοχώραφα Σερρών, ένας 69χρονος έχασε τη ζωή του όταν τον καταπλάκωσε δέντρο που ξεριζώθηκε από τον άνεμο.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022

Ο Οκτώβριος χαρακτηρίστηκε από τις αυξημένες τιμές της θερμοκρασίας κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα και τα μεγάλα ύψη βροχής στη Κρήτη. Το πρώτο δεκαήμερο, πολύ υψηλές θερμοκρασίες καταγράφηκαν την 01/10 στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο και στα Δωδεκάνησα. Το δεύτερο δεκαήμερο, η θερμοκρασία κυμάνθηκε σε κανονικά για την εποχή επίπεδα αλλά είχαμε πολύ έντονες βροχοπτώσεις και στις 13 του μηνός εκδόθηκε έκτακτο δελτίο επιδείνωσης . Στις 15/10 δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω πλημμύρας στην Αγ. Πελαγία Ηρακλείου . Οι σφοδρές καταιγίδες προκάλεσαν καταστροφές στο δήμο Μαλεβιζίου. Ζημιές καταγράφηκαν και στο Σταυρό Χανίων.

 Τα ύψη βροχής στις 15/10/22 ξεπέρασαν τη μέση μηνιαία τιμή, στο Ηράκλειο και στη Σητεία (2,4 και 2,7 φορές αντίστοιχα σε σχέση με τη μέση τιμή Οκτωβρίου). Επιπλέον σε Ηράκλειο και Σητεία είχαμε ρεκόρ για το μέγιστο ημερήσιο ύψος υετού για όλα τα έτη λειτουργίας των σταθμών. Πολύ σημαντικό στοιχείο ήταν η ένταση (ραγδαιότητα) της βροχής. Στο Ηράκλειο είχαμε 117,4 mm σε 2 ώρες και στη Σούδα 100 mm σε 2 ώρες. Από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία εντάσεων βροχής των αρχείων της ΕΜΥ οι μέγιστες τιμές για διάρκεια 2 ωρών είναι για το Ηράκλειο 45 mm και για τη Σούδα 87 mm. Ιδιαίτερα στη Σητεία το ύψος βροχής είναι εξαιρετικά μεγάλο με 293 mm συνολικά, με τα 282 mm σε 12 ώρες, τιμή η οποία δεν έχει καταγραφεί ποτέ άλλοτε τόσο μεγάλη στην Κρήτη.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Ο Νοέμβριος του 2022 ήταν ένας μήνας που χαρακτηρίστηκε από υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες. Το πρώτο δεκαήμερο, οι υψηλότερες τιμές μέγιστης θερμοκρασίας καταγράφηκαν στην κεντρική Ελλάδα και στην Πελοπόννησο ( στη Λαμία φτάσαμε τους 27.8 ºC ) 

Στις 3 Νοεμβρίου εκδόθηκε δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων και η κακοκαιρία “Eva” τις επόμενες ημέρες επηρέασε μεγάλο μέρος της χώρας μας. Έτσι στις 5 και 6 Νοεμβρίου η κακοκαιρία Eva προκάλεσε καταιγίδες σε όλη σχεδόν τη χώρα, και δημιουργήθηκαν προβλήματα στις μετακινήσεις ενω είχαμε και πτώσεις δέντρων στην Αττική . Στις 18/11, πολύ ισχυρές βροχοπτώσεις προκάλεσαν κατολισθήσεις και ζημιές σε υποδομές στη ευρεία περιοχή της Πρέβεζας . 

Στις 29 Νοεμβρίου εκδόθηκε έκτακτο δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων λόγω της κακοκαιρίας “Ariel” που προκάλεσε ισχυρές βροχοπτώσεις κατολισθήσεις και ζημιές. Η  κακοκαιρία Ariel προκάλεσε πλημμύρες και ζημιές στη Ρόδο και τη Σκόπελο  και πτώση βράχων στη  Κακιά Σκάλα. Στις 28 Νοεμβρίου σημειώθηκαν 99 mm βροχής στη Ρόδο.  

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Ο Δεκέμβριος ως κύρια χαρακτηριστικά είχε τις υψηλές θερμοκρασίες και τα χαμηλά ύψη βροχόπτωσης στην ανατολική Ελλάδα . Αντίθετα στα δυτικά, κυρίως στην περιοχή της Ηπείρου οι βροχές κυμάνθηκαν σε κανονικά και τοπικά πάνω από τα κανονικά επίπεδα.

To έκτακτο δελτίο επιδείνωσης της 9ης Δεκεμβρίου αναβαθμίστηκε σε δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων λόγω της κακοκαιρίας “Gaia”  που προκάλεσε μεγάλα ύψη βροχής και τοπικά πολύ θυελλώδεις ανέμους . Από τις 13 Δεκεμβρίου ξεκίνησε θερμή εισβολή στη χώρα μας και στα μέσα του μήνα ο υδράργυρος έφτασε στους 25 βαθμούς στο Άργος και το Ηράκλειο και τους 24 βαθμούς στα Χανιά.

Αργότερα ακολούθησε πτώση της θερμοκρασίας κατά 10 περίπου βαθμούς στις 19 του μηνός. Οι θερμοκρασίες όμως και πάλι παρουσίασαν άνοδο στις αρχές του τρίτου Δεκαημέρου και  στην Ευρώπη στις 23 Δεκεμβρίου καταρρίφθηκαν πολλά ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών 

Οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες συνεχίστηκαν στη χώρα μας κυρίως στα κεντρικά και νότια τμήματα την Τετάρτη και Πέμπτη 28 και 29 του μηνός, με την υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία να καταγράφεται στην Κρήτη . Οι  ομίχλες αποτέλεσαν ένα βασικό χαρακτηριστικό του καιρού , ενώ τις πρωινές ώρες είχαμε τοπικά παγετό στα βόρεια. Το κριτήριο των ελαχίστων θερμοκρασιών ήταν καθοριστικό για να μη μπορούμε να χαρακτηρίσουμ ετις ημέρες ως Αλκυονίδες καθώς πρέπει οι ελάχιστες τιμές να βρίσκοντται πάνω από τους 4 βαθμούς . Πάντως η διατήρηση του ζεστού καιρού στη νότια και κυρίως στη κεντρική Ευρώπη μέχρι και τις 30 Δεκεμβρίου ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού όπως αποτυπώνεται στην σχετική εικόνα των αποκλίσεων των θερμοκρασιών από τις κανονικές τιμές .