Τη ραχοκοκαλιά κάθε μετεωρολογικής υπηρεσίας απαρτίζει το δίκτυο των μετεωρολογικών σταθμών και των συστημάτων παρατήρησης. Οι μετεωρολογικοί σταθμοί επιφανείας εξοπλίζονται με ολοένα και πιο σύγχρονα όργανα ενώ παράλληλα τοποθετούνται και αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί ιδιαίτερα σε σημεία του πλανήτη όπου είναι δύσκολη η συνεχής παρουσία του ανθρώπου.
Στο σημερινό άρθρο θα επικεντρωθούμε στην μετεωρολογική παρατήρηση από τα πλοία καθώς εδώ και πολλές δεκαετίες, λειτουργούν μετεωρολογικοί σταθμοί σε πλοία, στα πλαίσια του προγράμματος Εθελοντικής Παρατήρησης (VOS) του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) που σήμερα αριθμούν Παγκοσμίως περίπου τους 2100 σταθμούς . Στο νέο πρόγραμμα αναβάθμισης της ΕΜΥ προβλέπεται η προσθήκη κι άλλων μετεωρολογικών σταθμών σε πλοία.
Η ΕΜΥ συμμετέχει στο πρόγραμμα VOS και έχει εγκατεστημένους μετεωρολογικούς σταθμούς σε πλοία. Αναγνωρίζει και υπολογίζει σημαντικά στη συνεισφορά των Αξιωματικών γέφυρας, καθώς με τις γνώσεις που έχουν και με την βοήθεια των οργάνων που εγκαθιστούμε στα πλοία, μπορούν να καταγράφουν τις καιρικές συνθήκες στα απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη που ταξιδεύουν.
Μια σωστή παρατήρηση από ένα πλοίο που ταξιδεύει θα βοηθήσει πάρα πολύ τον μετεωρολόγο βάρδιας, όταν ο καπετάνιος του πλοίου από τη μέση του πελάγους, μεταδώσει αυτήν την πληροφορία στην ΕΜΥ . Ο μετεωρολόγος θα μπορέσει να αναλύσει σωστά τον συνοπτικό χάρτη, θα καταλάβει πόσο ενισχύεται το χαμηλό και πολλές φορές αυτή έστω και μοναδική παρατήρηση θα τον βοηθήσει σημαντικά στην πρόγνωση του καιρού και θαλασσών.
Ο παραπάνω χάρτης απεικονίζει πραγματική κατάσταση, που την ζήσαμε πριν από 4 χρόνια τέτοια περίπου εποχή, την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2018, όταν άρχισε να δημιουργείται ο Μεσογειακός εξωτροπικός Κυκλώνας ( Medicane) με την ονομασία “Ζορμπάς” . Το πλοίο στη μέση του πελάγους μας πληροφορεί αρχικά για γεμάτα 7 μπ (33knots) όταν λίγο νοτιότερα του αναπτύσσεται και εντείνεται το χαμηλό.
Ο έμπειρος μετεωρολόγος βάρδιας της ΕΜΥ με την βοήθεια αυτής της παρατήρησης , αναλύει καλύτερα και ακριβέστερα τον χάρτη και υπολογίζει το κέντρο του χαμηλού στα 1004mb, με τάση πτώσεως 1.7 mb/3h, όπως καταγράφεται στην συνοπτική παρατήρηση.
Την επόμενη μέρα, η πρωινή βάρδια στην ΕΜΥ από το ίδιο πλοίο- που έχει κινηθεί ανατολικότερα- λαμβάνει την πληροφορία ότι η ατμοσφαιρική πίεση από τα 1010mb που ήταν το προηγούμενο απόγευμα , έχει πέσει στα 1001 mb (αυτό οφείλεται στην βάθυνση του χαμηλού) . Παράλληλα από το πλοίο καταγράφεται ένταση ανέμου 49 knots δηλαδή ένταση ανέμου 10 μποφόρ. Κατά την διάρκεια εκείνης της κακοκαιρίας υπήρχαν πολλά πλοία που μας βοήθησαν να προβλέψουμε με ακρίβεια την κίνηση του συστήματος , καθώς όλες αυτές οι παρατηρήσεις που μας έστελναν , τροφοδοτούσαν τα μοντέλα πρόγνωσης και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω βελτίωση των προγνώσεών μας.
Θέλω να πιστεύω ότι έστω και με αυτό το απλοϊκό παράδειγμα κατάφερα να σας μεταφέρω την αξία που έχει και που πρέπει δίνουμε ακόμη σε μια παρατήρηση, έστω και από τη… “μέση του πουθενά”.
Ευχόμαστε καλά ταξίδια και καλές θάλασσες σε όλους τους ναυτικούς μας και τους ευχαριστούμε για την βοήθεια. Ευχαριστούμε επίσης και τις ναυτιλιακές εταιρείες που με προθυμία ανταποκρίνονται στην μετεωρολογική υποστήριξη για εγκατάσταση σταθμών στα πλοία τους .
Θοδωρής Ν. Κολυδάς