Οι Αλκυονίδες στο έργο “Περί ζώων ιστοριών” του Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης θεματοποίησε την έννοια της φύσης κυρίως στο ειδικό περί φύσης έργο του, τα Φυσικά και στο έργο του “Μετά τα Φυσικά” αλλά και σε μεγάλο αριθμό έργων η φυσική του φιλοσοφία απλώνεται σε πολλές άλλες ιδιαίτερα σημαντικές πραγματείες, όπως το Περὶ Οὐρανοῦ, το Περὶ γενέσεως καὶ φθορᾶς και τα Μετεωρολογικά. Μετά τον θάνατο του Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης εγκαταστάθηκε αρχικά στην Ασσο της Μ. Ασίας και αργότερα στη Μυτιλήνη, ανανεώνοντας ταυτόχρονα τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα και τους στόχους των ερευνών του. Ο κόσμος των ζώων και των φυτών ήταν, για τον Σταγειρίτη φιλόσοφο, μια νέα ανακάλυψη, η οποία τον γοήτευσε. Με οξυδέρκεια ο Αριστοτέλης παρατήρησε αυτόν τον κόσμο και στη συνέχεια προχώρησε με μεγάλη προσοχή στην ανάλυση των καταγεγραμμένων στοιχείων της παρατήρησής του. Καρπό της προσπάθειάς του αποτελούν τα φυσιογνωστικά του έργα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το”Περί ζώων ιστοριών”

Φωτο: Η Ίριδα ειδοποιεί την Αλκυόνη στον ύπνο της για τον πνιγμό του Κήυκα. Πιάτο του Fra Xanto Avelli da Rovigo, 1535, Urbino. Στο επάνω μέρος, τυλιγμένη από σύννεφο, η Ήρα κρατά στα χέρια της ένα πουλί, σηματοδοτώντας τη μεταμόρφωση του Κήυκα. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο

Για τη σύνταξη του έργου, ο Αριστοτέλης στηρίχτηκε σε στοιχεία από παλαιότερα έργα των προσωκρατικών του Ηροδότου και του Ησίοδου , καθώς και στις επιτόπιες παρατηρήσεις στην Τρωάδα και στη Λέσβο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, έδωσε τη θέση του στον παρατηρητή, και η εμπειρία εμπλούτισε τη θεωρητική γνώση. Για τα θέματα που δεν είχε προσωπική πείρα ζητούσε τη συνδρομή των πιο «ειδικών»: των βοσκών, των κυνηγών, των ψαράδων ή των μελισσοκόμων. Συμβουλεύτηκε , επίσης, τους κτηνίατρους για τις αρρώστιες των ζώων, τους κτηνοτρόφους για να πληροφορηθεί τη διαδικασία παρασκευής τυριού και αυτούς που σφάζουν ζώα ή κάνουν ζωοθυσίες.

Ανάμεσα στις παρατηρήσεις που έκανε ο Αριστοτέλης, ορισμένες αποτελούν σταθμό στην ιστορία της βιολογίας. Είναι, λοιπόν, ο Αριστοτέλης αυτός που αναγνώρισε πως τα κητώδη ανήκουν στα θηλαστικά, που διέκρινε τα χόνδρινα ψάρια από τα οστέινα, που περιέγραψε την ανάπτυξη του νεοσσού των πουλιών και την εμφάνιση της καρδιάς, ή που αναφέρθηκε με ακρίβεια στη λειτουργία του αγγειακού συστήματος των θηλαστικών. Η συμβολή του Σταγειρίτη φιλοσόφου στη βιολογία και στη φιλοσοφία με το έργο του «Περί τα ζώα ιστορίαι» θα μπορούσε να συνοψιστεί στην εξής πρόταση: η ανάλυση και η ερμηνεία της φύσης γίνεται, τώρα, με όρους της βιολογίας και της φυσικής.

ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ ΗΜΕΡΕΣ στον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

H εμφάνιση των αλκυονίδων ημερών σήμερα αναφέρεται στο διάστημα 15 Δεκεμβρίου με 15 Φεβρουαρίου, διάστημα το οποίο περιέχει τη μυθολογική σύνδεση και των 14 ημερών γύρω από το ηλιοστάσιο το Δεκέμβριο, και το μύθο των Πλειάδων και την περίοδο επώασης των αβγών των αλκυόνων τον Ιανουάριο.

Όσο για τον ορισμό του φαινομένου από μετεωρολογικής πλευράς, εμφανίζονται στατιστικά κατά το παραπάνω διάστημα και ιδιαίτερα το δεύτερο μισό του Ιανουαρίου, άλλοτε λίγες και άλλοτε περισσότερες, και χαρακτηρίζονται από σχετική άπνοια, ηλιοφάνεια με έως 15 ή και 20 βαθμούς και μικρή νεφοκάλυψη.

To αυθεντικό κείμενο για τις Αλκυονίδες Ημέρες από τον Αριστοτέλη

Αριστοτέλης – «Περί ζώων ιστοριών» Κεφάλαιο 8 , Βιβλίο 5^ο

Σημείωση : Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι αλκυονίδες μέρες ήταν ένα σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο κατά τον 5ο και 4ο αιώνα προ Χριστού, κατά το διάστημα 15 Ιανουαρίου με 15 Φεβρουαρίου. Διαβάστε την εργασία στο τέλος του άρθρου.

Πηγές : 1. Βικιθήκη : “Των περί τα ζώα ιστοριών”

2. Η συμβολή του Αριστοτέλη στη μελέτη της φύσης-Χ. Στεργούλης

3. Halcyon Days: Ancient Greek Theater Helps Scientists Reconstruct Past Climate

4. Ancient Greek drama as an eyewitness of a specific meteorological phenomenon: indication of stability of the Halcyon days

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΕΛΕΤΗ