Oι καταπληκτικές και εντυπωσιακές μεγάλες αλυσίδες σπειροειδών δινών όπως αυτών της παραπάνω φωτογραφίας που κατεγράφησαν από τον Δορυφόρο Terra Modis στις 12 Νοεμβρίου 2021 νότια των νησιών Σαμοθράκης και Λήμνου, περιεγράφησαν για πρώτη φορά απο τον Theodor von Kármán.
Ανάλογο φαινόμενο είχαμε στο Αιγαίο με ιδιαίτερη ένταση και ομορφιά στις 30 Δεκεμβρίου 2007 Η περίπτωση αυτή μελετήθηκε από τους συναδέλφους στην ΕΜΥ ( Φραγκούλη Π, Τσινιάρη Ε, Παπαιωάνου Ι. ) .
Το φαινόμενο παρουσιάστηκε μετά από μια ψυχρή εισβολή και για την εμφάνιση σημαντικό ρόλο είχε η επίδραση της “θερμής” θάλασσας , η κατώτερη αναστροφή (low level inversion) και η πνοή ανέμου εντάσεως περί τα 15 m/s ( 7 μπ ) . Λόγω των ισχυρών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή, στα κατάντη του νησιού της Σαμοθράκης , δημιουργήθηκαν οι συγκεκριμένες δίνες. Αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα πρωτοπαρουσιάσθηκε στην επιστημονική κοινότητα από την μετεωρολόγο της ΕΜΥ κα. Π. Φραγκούλη . Είναι γεγονός ότι η σημερινή ημέρα περιείχε και άλλους “παράξενους” νεφικούς σχηματισμούς και στις νότιες Κυκλάδες.
Γενικότερα αυτή η θαυμάσια νεφική δομή παρατηρείται την ψυχρή περίοδο του έτους σε συνθήκες επικράτησης του λεγόμενου καιρού βορειοανατολικού ρεύματος, δηλαδή μιας κυκλοφορίας που μεταφέρονται ψυχρές αέριες μάζες από την Ρωσία και την Ουκρανία πάνω από τα σχετικά θερμότερα ύδατα του Αιγαίου Πελάγους. Τότε αυτή η ροή ευνοεί την δημιουργία “νεφικών οδών” -Cloud Steets – από νέφη stratocumulus σε όλο το Αιγαίο Πέλαγος. Η Σαμοθράκη, αποτελεί το πρώτο κάθετο εμπόδιο στην επικράτηση αυτής της βορειοανατολικής ατμοσφαιρικής ροής με αποτέλεσμα, κάτω από συγκεκριμένες μετεωρολογικές συνθήκες, να γεννιούνται στην υπήνεμη πλευρά του νησιού αυτοί οι εκπληκτικοί στρόβιλοι που με εναλλασσόμενη περιστροφή διαχέονται προς το κεντρικό Αιγαίο Πέλαγος.
Η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης τέτοιων στροβίλων παρουσιάζεται στον Ατλαντικό στην περιοχή των Αζορών και στη νήσο Madeira η οποία έχει βουνά με κορυφή περίπου τα 1800 μέτρα . Εκεί σχηματίζοντα τα νέφη στρατοκούμουλους ( marine SC ) τα οποία δημιουργούν αυτές τις δίνες. Θυμίζουμε ότι η Σαμοθράκη έχει υψηλότερη κορυφή με υψόμετρο 1.611 μέτρα ανάλογη της Madeira
Οι δίνες von Kármán, μπορούν να σχηματιστούν σχεδόν παντού όπου η ροή του ρευστού έχει διαταραχθεί από ένα αντικείμενο. Στην περίπτωση αυτή, η μοναδική ροή παρουσιάζεται λόγω των ανέμων στις ψηλές κορυφές όπως η Σαμοθράκη Καθώς οι άνεμοι εκτρέπονται γύρω από αυτές τις ψηλές περιοχές , η διαταραχή της ροής στα κατάντη διαδίδεται με τη μορφή των δινών που εναλλάσσονται με την κατεύθυνση περιστροφής τους.
Περισσότερα για το φαινόμενο εδώ