Μειώθηκε σημαντικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, η ρύπανση της ατμόσφαιρας κατά το 2020, λόγω των περιορισμών που επιβλήθηκαν για την αποφυγή της εξάπλωσης του κορονοϊού. Σε πολλές περιοχές του κόσμου παρατηρήθηκε πρωτόγνωρη, όμως προσωρινή, βελτίωση στην ποιότητα του αέρα το 2020, με τους περιορισμούς λόγω του Covid-19 και αυτό διότι υπήρξε ραγδαία πτώση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων”, υπογράμμισε ο Λάουρι Μιλιβίρτα υπεύθυνος του Κέντρου Ερευνών για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), που συμμετείχε στην έρευνα. Η μείωση αυτή, επέτρεψε “να αποφευχθούν δεκάδες χιλιάδες θάνατοι σε όλο τον κόσμο.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση πάντως συνεχίζει να παρουσιάζει έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία στον κόσμο παντού, συμβάλλοντας έτσι περίπου σε 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως. όπου 600.000 από αυτούς τους θανάτους αφορούν παιδιά. Πέραν της υγείας η ατμοσφαιρική ρύπανση εκτιμάται ότι κοστίζει πάνω από 2,9 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην παγκόσμια οικονομία (περίπου το 3,3% της παγκόσμιας οικονομίας )
Στα τρία τέταρτα των χωρών του κόσμου παρατηρήθηκε το 2020 υπερβολική ατμοσφαιρική ρύπανση από μικροσωματίδια, τα οποία ευθύνονται για πολλούς πρόωρους θανάτους, παρά τη σημαντική μείωση των δραστηριοτήτων που προκαλούν μόλυνση λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα 16 Μαρτίου 2021 . Συνολικά το 84% των χωρών παρατήρησε μείωση του επιπέδου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που οφείλεται στα μικροσωματίδια ΡΜ25, σύμφωνα με την έκθεση αυτή που συντάχθηκε από τον τομέα έρευνας της ελβετικής εταιρείας IQAir και τη Greenpeace βάσει των δεδομένων από επίγειους σταθμούς παρατήρησης.
Η διάμετρος των μικροσωματιδίων αυτών αντιστοιχεί στο ένα τριακοστό μιας ανθρώπινης τρίχας, γεγονός που τους επιτρέπει να εισέρχονται στο αίμα των ανθρώπων μέσω των πνευμόνων, προκαλώντας άσθμα, καρκίνο στους πνεύμονες ή καρδιακές παθήσεις.
Η πλειονότητα των επτά εκατομμυρίων πρόωρων θανάτων σε όλο τον κόσμο που αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση , σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, προκαλούνται από τα μικροσωματίδια ΡΜ25 που εκλύονται μέσα από τις αμμοθύελλες,,τις δασικές πυρκαγιές,,τη γεωργία, τη βιομηχανία και τα ορυκτά καύσιμα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση στη ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει την ευαισθησία των ανθρώπων στον covid-19 και πολλοί ισχυρίζονται οτι πιθανόν ευνοεί την κυκλοφορία του ιού. Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2020 έχει ήδη αναφερθεί σε πολλές περιφερειακές έρευνες, καθώς και το γεγονός ότι αυτή αυξήθηκε μετά την άρση ή τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας.
Όπως και τις προηγούμενες χρονιές, η νοτιοανατολική Ασία είναι η περιοχή όπου το 2020 παρατηρήθηκαν οι μεγαλύτερες τιμές των μικροσωματιδίων ΡΜ25: στο Μπανγκλαντές, την Ινδία και το Πακιστάν βρίσκονται οι 42 από τις 50 πιο μολυσμένες πόλεις παγκοσμίως, 49 από τις 50 αν προσθέσουμε και την Κίνα, όπου όμως στο 86% των πόλεων που εξετάστηκαν παρατηρήθηκε βελτίωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Μεταξύ των πρωτευουσών, το Νέο Δελχί είναι αυτό με την υψηλότερη ατμοσφαιρική ρύπανση (όπως και το 2019), ενώ ακολουθεί η Ντάκα, η Ουλάν Μπατόρ, η Καμπούλ και η Ντόχα. Το Ισλαμαμπάντ βρίσκεται στην 11η θέση και το Πεκίνο στην 15η. Αντίθετα, η Στοκχόλμη, το Ελσίνκι και το Ουέλινγκτον είναι οι πρωτεύουσες με τον πιο καθαρό αέρα.
Από πλευράς κρατών στην Ευρώπη η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση , ενω την χειρότερη θέση (πρώτη) την καταλαμβάνει η Βοσνία Ερζεγοβίνη και την καλύτερη (τελευταία) θέση η Σουηδία .
Οι εκπομπές ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε όλη την Ευρώπη έχουν μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει ακόμη ως ο κυριότερος κίνδυνος για την υγεία του περιβάλλοντος. Το 2020, περίπου οι μισές ευρωπαϊκές πόλεις ξεπερνούν τους στόχους του ΠΟΥ για τα ετήσια επιτρεπτά όρια PM2.5, συμβάλλοντας σε 50.000 περίπου πρόωρους θανάτους ανά έτος. Το 18% των ευρωπαϊκών πόλεων είναι χρόνια μολυσμένο, για 50 ή περισσότερες ημέρες όπου οι τιμές ξεπερνούν τους ημερήσιοιυς στόχους του ΠΟΥ (≥ 25,5 μg / m³) .
Οι συγκεντρώσεις PM2.5 τείνουν να είναι πιο σοβαρές στην Ανατολική και στην Νότια Ευρώπη από ό, τι στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη. Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη το χειμώνα, Αστικές περιοχές στην Πολωνία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, και Τουρκία συνήθως η μέση τιμή της ποιότητας του αέρα χαρακτηρίζευαι ως «ανθυγιεινή» (≥ 55,5 μg / m³) σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα .
Στις αρχές του 2020, το δάσος της Σιβηρίας Τάιγκα καταστράφηκε από πυρκαγιά στη Ρωσία και κάηκαν 19 εκατομμύρια εκτάρια, μια περιοχή μεγαλύτερη από την Ελλάδα. Ο καπνός παρήγαγε παρατεταμένες περιόδους αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Σιβηρία, αλλά οι πυρκαγιές είχαν μικρή άμεση επίδραση στον άνθρωπο επειδή εμφανίστηκαν σε απομακρυσμένες περιοχές
Η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στην Ευρώπη είναι σχετικά διαδεδομένη. Ενώ η Βόρεια και η Δυτική Ευρώπη διαθέτουν τα πυκνότερα δίκτυα παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα με 818 καλυμμένες πόλεις, η Ανατολική και η Νότια Ευρώπη δεν απέχουν πολύ πίσω με 616 πόλεις καλυμμένες. Η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα είναι κοινή σε μεγάλες πόλεις και αστικές περιοχές περιοχές και λιγότερο συχνές σε αγροτικές περιοχές. Για να γίνει καλύτερη η παρακολούθηση, ελήφθησαν παρατηρήσεις από άτομα και οργανώσεις οι οποίοι συνέβαλαν στο δίκτυο, ιδίως από την Ελλάδα, Δανία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο και Ρωσία, με δεδομένα που μετέχουν κατά 88%, 86%, 86%, 71% και 43% των live δεδομένων αντίστοιχα.
Σπάνια εξαίρεση φέτος αποτέλεσαν οι ΗΠΑ όπου καταγράφηκε αύξηση κατά 6,7% κατά μέσο όρο των ΡΜ25, η οποία αποδίδεται στις τεράστιες πυρκαγιές που κατέκαψαν το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας. Η Βόρεια Αμερική διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα όλων των περιοχών, με πάνω από 5.500 σταθμούς , τους 1.700 σε πόλεις. Το ο Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο έχουν το πιο ακριβές δίκτυο στον κόσμο με 146 και 112 σταθμούς αντίστοιχα. Ο Καναδάς διαθέτει δίκτυο παρακολούθησης 436 σταθμών σε 174 πόλεις.