Είστε λάτρεις του Ιουλίου Βερν ; Αν ναι ίσως θα σας ενδιέφερε να ξέρετε ότι, πολύ πριν από αυτόν τον θεωρούμενο «πατέρα» της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας ένας σατιρικός συγγραφέας των ελληνιστικών χρόνων, ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, είχε ήδη εντρυφήσει στο είδος γράφοντας στα Ελληνικά το πρώτο μυθιστόρημα που έστελνε τους ήρωες του στο… φεγγάρι.
Αυτό είναι κάτι που πολλοί Έλληνες αγνοούμε ή ξεχνάμε. Κι όμως το πρώτο στην Ιστορία έργο επιστημονικής φαντασίας γράφηκε από έναν ελληνόφωνο Σύρο συγγραφέα στην αρχαία Ρώμη. Αναφερόταν στην «Αληθή ιστορία», στην οποία ο Λουκιανός σατιρίζει τα δημοφιλή στην εποχή του ταξιδιωτικά αφηγήματα.
Μια προφητική και ευφάνταστη ιστορία.. πριν από 1850 χρόνια!
«…τυφὼν ἐπιγενόμενος καὶ περιδινήσας τὴν ναῦν καὶ μετεωρίσας ὅσον ἐπὶ σταδίους τριακοσίους οὐκέτι καθῆκεν εἰς τὸ πέλαγος, ἀλλ᾿ ἄνω μετέωρον». «Δημιουργήθηκε τυφώνας που περιέστρεψε το πλοίο και το σήκωσε στον αέρα τριακόσια στάδια χωρίς να ξαναπέσει στο πέλαγος, αλλά έμεινε εκεί μετέωρο».
Μπορεί ο Ιούλιος Βερν να πήγε «είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τη θάλασσα» και να είδε το μυστηριώδη βυθό, μπορεί η.. προσσελήνωση των Αμερικανών να έγινε τη δεκαετία του `60, όμως, ο Λουκιανός πήγε πολύ μακρύτερα στο αχανές διάστημα.. Με μια φαντασία που εκτινάσσεται στα ουράνια, ο συγγραφέας της ύστερης Αρχαιότητας, με εξαιρετική δεινότητα στο γραπτό λόγο, μας παρασύρει και μας οδηγεί σε μαγικούς κόσμους του διαστήματος.
Η εκτόξευση της “νηώς” και η προσσελήνωση
Αποφάσισε, λέει, το ταξίδι αυτό από περιέργεια «ἡ τῆς διανοίας περιεργία». Αλλά και για έναν ακόμη λόγο, να μάθει τι υπάρχει στην άκρη του Ωκεανού και ποιοι άνθρωποι κατοικούν εκεί. Λέει επί λέξει: «τὸ βούλεσθαι μαθεῖν τί τὸ τέλος ἐστὶν τοῦ ὠκεανοῦ καὶ τίνες οἱ πέραν κατοικοῦντες ἄνθρωποι». Μετά από ογδόντα μέρες ταξίδι στον άγνωστο ωκεανό έφθασαν σε ένα παράξενο νησί.
Εκεί βρήκαν μια τεράστια χάλκινη στήλη που ήταν γραμμένη στα Ελληνικά και έλεγε πως μέχρι εκεί είχανε φθάσει ο Ηρακλής και ο Διόνυσος. (Στο σημείο αυτό υπάρχει ένα “παιχνίδισμα” του συγγραφέα με την Ελληνική μυθολογία και με τα υπερατλαντικά ταξίδια των αναφερομένων μυθικών προσώπων, των οποίων οι ιστορίες πολύ συζητούνταν στην εποχή του).
Όταν βγήκαν για αναγνώριση στο νησί βρήκαν κι έναν ποταμό τεράστιο που δεν έτρεχε νερό αλλά κρασί που έβγαινε απευθείας από τις ρίζες των ..αμπελιών. Υπήρχαν και ψάρια που όταν τα έτρωγε κανείς μεθούσε! Φύγανε από το νησί και όταν βρεθήκανε στο πέλαγος δημιουργήθηκε ξαφνικά τυφώνας που άρπαξε το πλοίο και το σήκωσε τριακόσια στάδια αλλά δεν το άφησε να πέσει πάλι στη θάλασσα.
Επτά μέρες και επτά νύκτες βρισκόταν στον αέρα. Την όγδοη μέρα είδαν μια μεγάλη γη στον αέρα σαν ένα νησί λαμπερό που είχε σχήμα σφαίρας με φωτισμό μεγάλο. Προσγειώθηκαν σε αυτή όπου και αποβιβάστηκαν.
Διερευνώντας την παράξενη γη διαπίστωσαν πως ήταν κατοικήσιμη και καλλιεργημένη. Η συνθήκη ήταν γραμμένη με ηλεκτρισμό! Ο Λουκιανός μας λέει πως η γη που βρήκαν κατοικούνταν από τερατόμορφα όντα. Ένα είδος από αυτά τους συνέλαβε και τους οδήγησε στο βασιλιά τους που είχε το όνομα Ενδυμίων. Αυτός κατάλαβε πως ήταν Έλληνες από τη στολή τους. Απόρησε πως κατάφεραν να ταξιδεύσουν στον ..ουρανό.
Λέει ακριβώς: «ὁ δὲ θεασάμενος καὶ ἀπὸ τῆς στολῆς εἰκάσας, ῞Ελληνες ἆρα, ἔφη, ὑμεῖς, ὦ ξένοι; Πῶς οὖν ἀφίκεσθε, ἔφη, τοσοῦτον ἀέρα διελθόντες;»
Τους εξήγησε μάλιστα πως ο τόπος που βρίσκονται είναι η σελήνη που βλέπουν από τη γη. Τότε πληροφορήθηκε πως εκεί, στο διάστημα, κατοικούσαν άλλα όντα αλλά με κοινά γνωρίσματα αυτών της γης. Με κράτη, με διενέξεις και πολέμους. Υπήρχαν οι “Σεληνίτες”, και οι Ηλιώτες που είχαν κοινή αποικία τον Εωσφόρο. Είχαν υπογράψει μάλιστα και συνθήκη ειρήνης μεταξύ τους. Τη συνθήκη αυτήν την γράψανε με ηλεκτρισμό και τη στήσανε στο μέσο του αέρα στα σύνορά τους. «Έγγράψαι δὲ τὰς συνθήκας στήλῃ ἠλεκτρίνῃ καὶ ἀναστῆσαι ἐν μέσῳ τῷ ἀέρι ἐπὶ τοῖς μεθορίοις»
Το κάτοπτρο της Σελήνης!
Το ευφάνταστο μυαλό του Λουκιανού δεν σταματά στα παραπάνω. Μας λέει με τι τρόπο οι σεληνίτες είχαν επαφή με τους γήινους. «Υπάρχει ένα μεγάλο κάτοπτρο πάνω από ένα αβαθή φρεάτιο. Αν κατέβει κάποιος στο φρεάτιο ακούει όλα όσα εμείς λέμε στη γη. Κι εάν στραφεί κάποιος προς το κάτοπτρο βλέπει όλες τις πόλεις όλα τα έθνη όπως βλέπουμε τον καθένα (τηλεσκόπιο). Τότε και εγώ τους συγγενείς μου είδα και όλη την πατρίδα, αν, βέβαια, και αυτοί με έβλεπαν δεν μπορώ με ασφάλεια να το πω. Και αν κάποιος δε με πιστεύει όταν κάποτε και αυτός πάει εκεί θα διαπιστώσει ότι λέω αλήθεια…»
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (120-180 μ.Χ. περίπου) γεννήθηκε στα Σαμόσατα, μια πόλη δίπλα στον ποταμό Ευφράτη, στο σημερινό Κουρδιστάν, στην εξελληνισμένη τότε Συριακή επαρχία με το όνομα Κομμαγηνή (τα Σαμόσατα λέγονται σήμερα Σαμσάτ και ανήκουν στην Τουρκία). Στην αρχή τον βρίσκουμε μέσα στο εργαστήρι του θείου του, που ήταν γλύπτης. Στο μικρό Λουκιανό όμως δεν άρεσε καθόλου η γλυπτική, ούτε και ήθελε να δουλεύει μαζί με το θείο του. Αντί γι’ αυτό προτίμησε να μάθει τα ελληνικά και να σπουδάσει τη ρητορική τέχνη, στην οποία έγινε πράγματι πολύ καλός. Αυτό του έδωσε τη δυνατότητα να κάνει πολλά ταξίδια και να γνωρίσει πολλές χώρες. Από την Αντιόχεια της Συρίας, όπου εργάστηκε για πρώτη φορά ως ρήτορας, και τη Μικρασία, πέρασε στην Ελλάδα και ταξίδεψε πολλές φορές στην Ιταλία και τη μακρινή Γαλατία. Γύρω στα σαράντα εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα, βιοποριζόμενος από τη σοφιστική, και ασχολήθηκε παράλληλα με τον σατιρικό διάλογο και την επικούρεια φιλοσοφία. Ο Λουκιανός έγραψε πολλά έργα. Σε μια εποχή που οι διανοοούμενοι φρόντιζαν να “ελληνοφέρνουν”, τόνιζε πάντα τη Συριακή καταγωγή του, δίνοντας το παράδειγμα ενός Έλληνα μετέχοντος της Ελληνικής Παιδείας και όχι κατ’ όνομα. Θεωρείται, μεταξύ άλλων, ο πατέρας της επιστημονικής φαντασίας, με έργα για διαστημικά ταξίδια και αστροναύτες, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται τα “Αληθής ιστορία” και “Ικαρομένιππος”
Οι ήρωές του αντί να περιπλανηθούν στη Γη, τους «εκτοξεύει» σε μακρινούς κόσμους – σε παράξενους πλανήτες και νησιά αλλά και στη Σελήνη. Στη μυθοπλασία του αττικιστή συγγραφέα η Σελήνη είναι κατοικημένη – οι γήινοι ήρωες του μάλιστα φθάνοντας εκεί εμπλέκονται σε έναν πόλεμο ανάμεσα στους στρατούς των κατοίκων της Σελήνης και των κατοίκων του Ήλιου.
Εκτός από δημιουργός του σατιρικού διαλόγου θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους αττικιστές συγγραφείς της Δεύτερης σοφιστικής, έχοντας αφήσει σπουδαίο και πλούσιο έργο (μεταξύ των πιο γνωστών έργων είναι οι «Νεκρικοί διάλογοι»).
Στη συνέχεις της ιστορίας του αναφέρει : “Περάσαμε το ποτάμι από ένα μέρος που ήταν ρηχά και βρήκαμε κάτι καταπληκτικά κλήματα: ο κορμός τους, από τη ρίζα ως τη μέση, ήταν χοντρός και γερός, αλλά από τη μέση κι απάνω ήταν γυναίκες, τέλειες σ’ όλα τους, που το κορμί τους άρχιζε από τα λαγόνια. Από τα δάχτυλα τους ξεφύτρωναν κλαδιά γεμάτα σταφύλια. Τα μαλλιά τους ήταν κι αυτά γεμάτα σταφύλια, κληματσίδες και φύλλα. Μόλις πλησιάσαμε, μας χαιρετούσαν και μας καλωσόριζαν, άλλες μιλώντας λυδικά, άλλες ινδικά, μα οι πιο πολλές ελληνικά. Μας έδιναν μεθυστικά φιλιά στο στόμα κι όποιον φιλούσαν, έπεφτε τύφλα στο μεθύσι. Μόνο που δε μας άφηναν να κόψουμε σταφύλια, γιατί έτσι και κάναμε πως κόβουμε, πονούσαν και τσίριζαν. Επίσης ήθελαν να σμίξουν μαζί μας· δυο σύντροφοι μας όμως που τις άγγιξαν, δεν μπορούσαν πια να ξεκουνήσουν, γιατί κόλλησαν στο πράμα τους, φυτρώσανε και ρίζωσαν μαζί τους. Τα δάχτυλα τους έγιναν κλαδιά με κληματσίδες και δε θ’ αργούσαν να βγάλουν και καρπούς….”
Ο τελικός προορισμός και το ταξίδι μέχρι τις Πλειάδες
Αφού ταξιδεύσαμε, γράφει, την επομένη όλη τη νύκτα και την ημέρα, γύρω στο απόγευμα φθάσαμε στη Λυχνόπολη. Αυτή βρίσκεται μεταξύ των Πλειάδων και των Υάδων. Ο Λουκιανός μετά το διαστημικό ταξίδι του επιστρέφει προσθαλασσώνεται στη γη αλλά για κακή του τύχη ολόκληρο το καράβι του καταπίνεται από τεράστιο θαλάσσιο κύτος. Και οι περιπέτειες συνεχίζονται μέχρι το θάνατο του κύτους – μετά από πολύ καιρό- και την απελευθέρωση τους από την κοιλιά του κύτους.
ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Οι μαθητές του Γ3 του Μουσικού Σχολείου Ρόδου ζωγράφισαν σκηνές από το απόσπασμα της “Αληθινής ιστορίας” του Λουκιανού στο οποίο περιγράφεται η επίσκεψη στη χώρα του Ονείρων. Μουσική υπόκρουση το τραγούδι “Όνειρα” από τα Γυμνά Καλώδια.
Όλο το έργο υπάρχει σε μετάφραση Ι Κονδυλάκη και γιαυτό έχω προσθέσει τον παρακάτω σύνδεσμο από τις εκδόσεις Gudemberg
Πρίν (ξανα) διαβάστε το έργο του Ιουλίου Βέρν “από τη Γη στη Σελήνη (De la Terre à la Lune)” προτείνω να διαβάσετε το έργο του Λουκιανού σε μια ωραία ιστορική έκδοση του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) όπου ο συγγραφέας μας περιγράφει τους κατοίκους της Σελήνης , τις συνήθειές τους , ακόμη και τις συνθήκες υποταγής που είχαν υπογράψει με τους κατοίκους του Ήλιου καθώς και τους φόρους που πλήρωναν σε αυτούς . Για φανταστείτε , ότι τους έδιναν δέκα χιλιάδες αμφορείς γεμάτους με δροσιά ….!
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΟΕΔΒ
Καλή Ανάγνωση
Πηγές : https://el.wikipedia.org/wiki/Λουκιανός http://hellinikogenos.blogspot.com http://ebooks.edu.gr/ebooks