Η ορεινή βιοποικιλότητα είναι το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Βουνού όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών καθώς τα βουνά φιλοξενούν περίπου τα μισά από τα σημεία πρόσβασης στον κόσμο της βιοποικιλότητας και το 30 τοις εκατό όλων των βασικών περιοχών βιοποικιλότητας. Τα βουνά καλύπτουν το 1/5 της ξηράς και παρέχουν ζωή στο 1/10 του παγκοσμίου πληθυσμού. Η δασική αποψίλωση συμβάλλει στην οικολογική υποβάθμιση και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Oι αγαπημένες στιγμές της ζωής μας με χαρά, χαλάρωση, ωραίες εικόνες αλλά και γεύσεις δεν είναι τυχαίο που είναι συνδεδεμένες κυρίως με τη φύση. Ενα ζεστό τσάι του βουνού τον χειμώνα με μέλι ελατίσιο, το σύκο που θα κλέψουμε από μια συκιά βαδίζοντας προς την παραλία ή λίγες ρώγες σταφύλι από την «κρεβατίνα» που σκιάζει την καλοκαιρινή αυλή του σπιτιού, οι εκατοντάδες βουτιές μας στη θάλασσα, τα άγρια πουλιά που θαυμάζουμε στον ουρανό ακόμα και της πόλης, τα άλση όπου βρίσκουμε καταφύγιο, όπως και οι εθνικοί δρυμοί, τα βουνά και δάση της Ελλάδας όπου όλο και περισσότερο γίνονται πόλοι τουρισμού, όλα είναι κομμάτι της βιοποικιλότητας. Φαντάζεται κανείς μας τη ζωή του χωρίς αυτά; Νομίζω πως όχι. Ας εκφράσουμε λοιπόν τον θαυμασμό μας, με σεβασμό απέναντι στην ίδια τη ζωή γιατί αυτό είναι η βιοποικιλότητα. Ζωή, η ζωή μας!
Μαζί με τη βιοποικιλότητά τους, τα βουνά παρέχουν τροφή και φάρμακα και βοηθούν στη ρύθμιση της ποιότητας του κλίματος, του νερού, του εδάφους και του αέρα. Ωστόσο, τα βουνά και η βιοποικιλότητά τους υπόκεινται σε πίεση από την αλλαγή χρήσης γης και την κλιματική αλλαγή, την υπερεκμετάλλευση, τα χωροκατακτητικά είδη και τη ρύπανση. Βιοποικιλότητα ακούμε και νομίζουμε οι περισσότεροι ότι είναι κάτι έξω από εμάς. «Τι με νοιάζει τώρα εμένα ο ουρακοτάγκος του Βόρνεο ή ο κάθε καρχαρίας; Υπάρχουν χιλιάδες, τι έγινε κι άμα χαθούν;», λένε κάποιοι. Λάθος, δεν υπάρχουν πια χιλιάδες και πλέον δεν μιλάμε μόνο για ένα-δύο είδη, μέλη της άγνωστης σε εμάς παγκόσμιας βιοποικιλότητας.
Εχει χιλιογραφτεί ότι οι πληθυσμοί άγριων ζώων του πλανήτη έχουν μειωθεί κατά 60% μόλις τα τελευταία σαράντα χρόνια. Κι αυτό που δεν έχουμε καταλάβει είναι ότι μαζί τους κινδυνεύουμε και οι άνθρωποι να πληγούμε ανεπανόρθωτα. Γι’ αυτό θα έπρεπε να μας νοιάζει. Γιατί ακόμη δεν έχουμε κατανοήσει ότι η προστασία της βιοποικιλότητας δεν είναι άλλο ένα θέμα στην ατζέντα των πολιτικών που αυτοί μονάχα πρέπει να ενδιαφερθούν και να επιλύσουν, αλλά είναι ο πρώτος στόχος όλων μας, αν θέλουμε να επιβιώσουμε και να ευημερήσουμε σε έναν πλανήτη που θα μπορεί να μας προσφέρει όλα του τα καλούδια σε αφθονία.
Οι άνθρωποι του βουνού είναι από τους πιο πεινασμένους στον κόσμο. Μια νέα μελέτη που θα κυκλοφορήσει από τον FAO, τη Γραμματεία Ορεινής Συνεργασίας και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της ερημοποίησης, προσθέτει περαιτέρω στοιχεία ότι στις αγροτικές ορεινές περιοχές των αναπτυσσόμενων χωρών, η επισιτιστική ανασφάλεια εξακολουθεί να επικρατεί. Η μελέτη δείχνει ότι μεταξύ 2000 και 2017, το μερίδιο των αγροτικών ορεινών ανθρώπων που είναι ευάλωτοι στην επισιτιστική ανασφάλεια στις αναπτυσσόμενες χώρες αυξανόταν συνεχώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στην ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα, ο μέσος όρος μείωσης της αφθονίας των ειδών άγγιξε το 40% από το 1970 έως το 2000. Κι από τότε έχουν περάσει άλλα είκοσι χρόνια. Επισημαίνεται δε ότι «ο μη βιώσιμος τρόπος κατανάλωσης συνεχίζεται, όπως και οι απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, με αμείωτους ρυθμούς, απαιτήσεις που ξεπερνούν κατά 20% τη βιολογική ικανότητα της Γης. Ομως το 70% -σε παγκόσμια κλίμακα- των ανθρώπων που είναι φτωχοί, ζουν σε αγροτικές περιοχές και η επιβίωσή και ευημερία τους εξαρτώνται άμεσα από τη βιοποικιλότητα».
Η βιοποικιλότητα της Ελλάδας τόσο όσον αφορά τον αριθμό των ειδών αλλά και την ποικιλία και την κατάσταση των οικοσυστημάτων της είναι από τις πλουσιότερες στην Ε.Ε. Το 64% των προστατευόμενων ειδών πτηνών σε ευρωπαϊκό επίπεδο απαντάται και στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και το 43% των θηλαστικών και το 41% των ερπετών. Η Ελλάδα έχει εντάξει στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000 τετρακόσιες δεκαεννέα περιοχές, οι οποίες καλύπτουν το 27,2% της χερσαίας και το 6,1% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας. Συγκεκριμένα, η χώρα έχει χαρακτηρίσει 217 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ), 178 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 24 περιοχές που αποτελούν συγχρόνως ΖΕΠ και ΕΖΔ», σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης της WWF. «Η Ελλάδα έχει επίσης χαρακτηρίσει προστατευόμενες περιοχές δέκα από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους υγρότοπους της χώρας, καταφύγια μεγάλου αριθμού σπάνιων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας, που έχουν χαρακτηριστεί “Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας” στο πλαίσιο της Σύμβασης Ραμσάρ.
Αλλες χαρακτηρισμένες σε διεθνές επίπεδο περιοχές είναι τα Μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς (τα Αντιχάσια Ορη- Μετέωρα και το όρος Αθως), τα Αποθέματα Βιόσφαιρας (οι Εθνικοί Δρυμοί Ολύμπου και Σαμαριάς), οι εννέα Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές σύμφωνα με τη Σύμβαση Βαρκελώνης, τα 16 Βιογενετικά Αποθέματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς έχει απονεμηθεί το Ευρωδίπλωμα του Συμβουλίου της Ευρώπης».
Πηγές : UN, efsyn, news.cgtn.com