Το πρωί της Δευτέρας 5/10/2020 με αφορμή το εν εξελίξει κύμα ζέστης στη χώρα, έκανα το παρακάτω tweet και ανέφερα οτι με βάση τα στοιχεία της ανώτερης ατμόσφαιρας θα μπορούσαμε να είχαμε υψηλότερες τιμές αν δεν υπήρχε η συννεφιά και η σκόνη στην ατμόσφαιρα
Σήμερα ολοκληρώθηκε η Θερμή Μεταφορά με 23 βαθμούς στα 850 hPa στο Ηράκλειο. Αν δεν υπήρχε η υγρασία και η σκόνη θα φτάναμε άνετα τους 38 βαθμους (23+15). Με την παρούσα κατάσταση εκτιμώνται τιμές περί τους 33 με 34 βαθμούς Κελσίου.
Καλημέρα και καλή εβδομάδα pic.twitter.com/4bfCRwAxXl— KolydasΤ (@KolydasT) October 5, 2020
Τι σημαίνουν όμως οι 23 βαθμοί στην στάθμη των 850 hPa ( (σε ύψος 1500 μέτρων πάνω από την επιφάνεια ) όπου προσθέτουμε τους 15 και μας δίνουν 38 βαθμούς ;
Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΗς ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ
Όπως πιθανόν γνωρίζετε οι μεταβολές της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του εδάφους είναι ανάλογες με τις μεταβολές της θερμοκρασίας στην στάθμη των 850 hPa. Για να βρούμε τη σχέση μεταξύ των θερμοκρασιών αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τις ΔΥΟ γνωστές κατακόρυφες θερμοβαθμίδες, δηλαδή τους ρυθμούς πτώσης της θερμοκρασίας καθ ύψος. Αυτές οι δύο θερμοβαθμίδες είναι η υγρή αδιαβατική και η ξηρή αδιαβατική θερμοβαθμίδα. Να το πούμε ακόμη πιο απλά . Με άλλο ρυθμό πέφτει η θερμοκρασία καθ’ ύψος όταν η ατμόσφαιρα είναι υγρή και με άλλον όταν είναι ξηρή. Στη σημερινή ανάλυση του χάρτη των 850 hPa έχει έρθει πάνω από την χώρα μας και το θερμικό ridge (έξαρση) και το ridge των ισουψών.
Οι ρυθμοί πτώσης της θερμοκρασίας καθ’ ύψος στην πρώτη περίπτωση (υγρή) είναι οι -6,5 oC /1000m και στη δεύτερη περίπτωση (ξηρή) οι -10oC / 1000m. Συνεπώς, ανάλογα με το αν το στρώμα της ατμόσφαιρας από τα 850 hPa έως την επιφάνεια είναι υγρό ή ξηρό χρησιμοποιούμε μία από τις δύο βαροβαθμίδες για την εύρεση της επιφανειακής θερμοκρασίας. Οι μετεωρολόγοι χρησιμοποιούν την θερμοκρασία σε αυτό το ύψος στην ελεύθερη ατμόσφαιρα γιατί δεν επηρεάζεαι από τοπικούς παράγοντες .
α. ΑΝ ΤΟ ΣΤΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΥΓΡΟ : Στην περίπτωση που το στρώμα είναι υγρό ( ύπαρξη νεφώσεων χαμηλών υψών και υψηλής σχετικής υγρασίας μέχρι την επιφάνεια), θεωρώντας ως μέση απόσταση της ισοβαρικής επιφάνειας των 850 hPa από την επιφάνεια της θάλασσας οτι ειναι τα 1500μ, τότε η μέση διαφορά θερμοκρασίας στα 850 hPa και επιφανειακής θερμοκρασίας είναι 6,5 + (6,5/2) = 9,75 oC , δηλαδή περίπου 10 βαθμοί Κελσίου. ( πήραμε ως θερμοβαθμίδα την υγρή , δηλαδή τους -6,5 oC /1000m)
β. ΑΝ ΤΟ ΣΤΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΞΗΡΟ : Στην περίπτωση όπου το στρώμα είναι ξηρό (όπως συμβαίνει συνήθως το καλοκαίρι ) τότε η μέση διαφορά θερμοκρασίας στα 850 hPa και επιφανειακής θερμοκρασίας είναι: 10 + (10/2) =15 βαθμοί Κελσίου.
Επειδή σήμερα το μεσημέρι θα εξακολουθήσει να υπάρχει η συννεφιά αλλά και η σκόνη στην ατμόσφαιρα στις περισσότερες περιοχές της χώρας, όπως φαίνεται στην παραπάνω προγνωστική δορυφορική εικόνα ,εκτιμούμε οτι μια μέση αντιπροσωπευτική μέγιστη θερμοκρασία θα είναι οι 33 με 34 βαθμοί Κελσίου . Βέβαια σε κάποιες περιοχές που θα έχουν ανοίγματα , έστω και πρόσκαιρα (όπως στην περιοχή της Κρήτης ) δεν αποκλείεται να δούμε υψηλότερες τιμές.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Αξίζει να αναφέρουμε οτι Τα τελευταία 60 χρόνια έχουν υπάρξει 7 έντονες θερμές εισβολές εντός του Οκτωβρίου , το 1960, 1981, 1984 , 1991, 1994, 2003 και 2012 . Χαρακτηριστικό ήταν το πολύ έντονο κύμα ζέστης της 1ης και 2ας Οκτωβρίου 1991 όταν ο υδράργυρος έφτασε περί τους 39 βαθμούς και συγκεκριμένα σε Άργος (38.8) και Τυμπάκι Κρήτης (39.2) . Τους 38.5 είχαμε τότε στη Σπάρτη, τους 38 περίπου σε Γόρτυνα ( 37.6) , Αθήνα (35,4) , Αγρίνιο (36,6) , Αλίαρτο (38) , Τατόι (35) και Ελευσίνα (36.8) . Στην Κυψέλη κατεγράφησαν 40 βαθμοί από ερασιτεχνικό σταθμό . Το 2012 πάλι την 1η του μηνός Οκτωβρίου είχαμε υψηλές τιμές περί τους 35 βαθμούς σε Αθήνα (35.2) , Ξάνθη (34.7) , Σουφλί (34.8) , Λεωνίδιο (34.6) και Σέρρες (34.5) .
Υπάρχουν και άλλες χρονιές με μεμονωμένα μέγιστα τιμών , όπως στις 11/10/1960 με 37. 8 βαθμούς στη Σούδα και 35,6 στο Ηράκλειο , στις 6/10/1981 με 37 βαθμούς στη Ναύπακτο και στις 8/10/1981 με 35 στο Διαβολίτσι , στις 6/10/1984 με 37.2 στην Αστυπάλαια και από 7 εως 9/10/1984 με 35 βαθμούς στην Αλίαρτο, Σπάρτη, Φύχτια, Διαβολίτσι και Βάμο
Όπως μπορείτε να παρατηρήσετε η θερμοκρασία στη ραδιοβόλιση της Αθήνας το 1991 στην μεγάλη θερμή μεταφορά είχε φτάσει τους 23.6 βαθμούς , οπότε με μια ξηρή ατμόσφαιρα ,οι θερμοκρασίες έφτασαν στα επίπεδα των 38 με 39 βαθμών , όπως εξηγήσαμε προηγουμένως .
Κλείνοντας θα πρέπει να σας επισημάνω οτι η προσέγγιση της θερμοκρασίας με αυτόν τον τρόπο αν και είναι απλοική είναι και επιστημονική. Μας δίνει άμεσα μια γρήγορη προσέγγιση και εκτίμηση της θερμοκρασίας σε μια πεεριοχή αν και υπάρχουν περιπτώσεις όπου λόγω τοπικών παραγόντων (καταβατικοί άνεμοι , γειτνίαση με θάλασσα κτλ) μπορεί να δούμε υψηλότερες ή χαμηλότερες τιμές .
Θοδωρής Ν. Κολυδάς
Πηγή : EMY