“Έκαστος στο είδος του….”

Σήμερα ο αρχικός μου “προβληματισμός”  είναι αν  ο σημερινός τίτλος του άρθρου θα είναι “Έκαστος στο είδος του….” δηλαδή ο παραπάνω, ή ο “Έκαστος εφ’ ω ετάχθη”  όπως ανέφερε τόσο ο Ηρόδοτος , όσο και ο Απόστολος Παύλος  στην Α’ Προς Κορινθίους  Επιστολή του. Επιλέγω τον πρώτο τίτλο ,  που δημοσιογραφικά είναι πιο ελκυστικός , μήπως διαβαστεί το άρθρο από περισσότερο κόσμο ! Η ουσία είναι οτι όποιο τίτλο και να θέσω, το περιεχόμενο δεν θα παύει να αποτελεί μια κατάθεση πείρας τριών δεκαετιών και πλέον, πάνω στα καιρικά φαινόμενα και τις “φουρτούνες” που τα συνοδεύουν.

Με την πολύ πρόσφατή μου ανάρτηση γίνεται σαφές τι εννοώ . Για τις πλημμύρες πολλοί ρωτούν τους Μετεωρολόγους γιατί συμβαίνουν ή τους ρωτούν για τα ύψη της βροχής. Στις18-9-2020 το ΕΑΑ μέτρησε 180 περίπου χιλιοστά βροχής και ο σταθμός της ΕΜΥ στη Λαμία 138. Τι σημαίνει αυτό; Πώς θα επιδράσουν οι μεγάλες απορροές στα οικοστήματα της περιοχής ;Το έργο των μετεωρολόγων τώρα έχει ολοκληρωθεί

Το αρχικό μου ερώτημα που τίθεται στο Tweet παραπάνω  είναι μήπως πρέπει όσοι έχουν ανάλογες απορίες,  πρέπει πρώτα να ρωτήσουν άλλους, επιστήμονες ; Πιο ειδικούς !  Με άλλα λόγια θέλω να πώ , ότι τώρα που έκλεισε ο κύκλος της κακοκαιρίας,  και ανοίγει ο άλλος, αυτός της αποτίμησης , ο λόγος πρέπει να δοθεί σε άλλους . Έχουμε μάθει οτι πάντοτε μετά τις πλημμύρες παράλληλα ξεκινά και η περίοδος της αντιπαράθεσης όπου πάντοτε “ειδικοί επιστήμονες” , ΜΜΕ  πολιτικοί και δημοσιογράφοι προσπαθούν να βρουν ο καθένας τους τι φταίει , τι δεν έγινε καλά . Είναι αυτή η θλιβερή περίοδος που όλα γίνονται κυρίως για εντυπώσεις  Σε ένα βαθμό ίσως τα ΜΜΕ να έχουν κάποιο δίκιο, σχετικά με την ανάδειξη τυχόν αδράνειας του κρατικού μηχανισμού και των φορέων και στοχεύουν στην ανεύρεση “υπευθύνων”  καθώς για αυτά , ούτως ή άλλως ο έλεγχος της “εξουσίας” πάντα είναι το ζητούμενο . Για να μην κρυβόμαστε όμως και πίσω από το δάχτυλό μας , ο βασικός σκοπός των περισσοτέρων  δεν είναι να ψάξουν να βρουν μια λύση και να καταθέσουν τις προτάσεις τους  για ένα δημιουργικό διάλογο. Δεν στοχεύουν σε μια εποικοδομική συνεργασία , μήπως μπορέσουν να γίνουν ενέργειες ώστε κάποια “κακώς κείμενα” να διορθωθούν. Απλά,  ο καθένας το κάνει για τελείως διαφορετικούς  λόγους, άλλος για την τηλεθέαση , άλλος για πολιτικούς λόγους , άλλος έτσι απλά… “για την πει” !  Αυτά σαν ένας  (μεγάλος) πρόλογος .

Πριν συνεχίσετε όμως παρακάτω,  ρίξτε πρώτα μια ματιά σε ένα μικρό μου άρθρο γραμμένο πριν ενάμιση χρόνο στις 21 Μαρτίου 2019. Αποτελεί το θέμα που ανέπτυξα τότε  σε ημερίδα της ΕΜΥ με τίτλο ” ” Έγκαιρες Προειδοποιήσεις για Έντονα Καιρικά Φαινόμενα”

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ -ΚΡΙΤΙΚΗ ( ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΠΟΛΛΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ)

Σήμερα δυο χρόνια από τότε που ανέλαβα την Διεύθυνση του Εθνικού Μετεωρολογικού Κέντρου, μετά από αρκετές προσπάθειες καταφέραμε να διώξουμε κάποιες αγκυλώσεις του παρελθόντος, αποκτήσαμε μια ευρύτερη φωνή μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα αλλά και μέσα από την ιστοσελίδα της ΕΜΥ,  με αναλύσεις καιρικών συνθηκών και προειδοποιήσεις για επερχόμενες κακοκαιρίες . Η προσπάθεια συνεχίζεται,  καθώς εξακολουθεί να χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη τόσο σε τεχνικές αλλαγές , όσο και στην αλλαγή της κουλτούρας της Υπηρεσίας . Σε εμάς τους ίδιους!

Γυρίζοντας στο θέμα μας στην προηγούμενη παρουσίαση , παρατηρούμε δύο πράγματα.

1. Πρώτον , ότι στο άμεσο μέλλον το σύστημα EFAS για τις πλημμύρες θα μας βοηθήσει σημαντικά στις υπηρεσίες πρόληψης πλημμυρών , όμως αυτό δεν αρκεί και δεν  σημαίνει οτι δεν πρέπει να στοχεύουμε παράλληλα και στην ανάπτυξη δικού μας  συστήματος  έγκαιρης προειδοποίησης .
2. Το δεύτερο στοιχείο αφορά το METEOALARM το οποίο στο μέλλον θα γίνει πιο σύνθετο και πολύ φιλικό για τον μέσο πολίτη . Στο σύστημα αυτό σε λίγα χρόνια θα μετέχουν εκτός από τις επίσημες Μετεωρολογικές /Υδρολογικές Υπηρεσίας , Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα (stakeholders) . Αυτό προβλέπεται να γίνει από το 2025 και μετά . Ο δρόμος για την χώρα μας είναι μακρύς και δύσκολος,  καθώς το αξιόλογο έργο που έχει γίνει από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων και το ΥΠΕΝ  για την αντιμετώπιση των πλημμυρών, παρότι έχει ολοκληρωθεί με τα τελειότερα στάνταρ της Οδηγίας της ΕΕ,  δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως επιχειρησιακά . Η μετεωρολογική , η υδρολογική πληροφορία , και όλες οι insitu παρατηρήσεις με την βοήθεια υδρολογικών μοντέλων και μετρήσεων, πρέπει να αξιοποιηθούν περαιτέρω και γιαυτό θα αναφερθούμε σε επόμενο θέμα.

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ – ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Στην πρόσφατη κακοκαιρία μέσα από πλήθος δημοσιεύσεων της ΕΜΥ , αλλά και παρουσίας μας σε ΜΜΕ,  προσπαθήσαμε να ενημερώσουμε όλους τους πολίτες με απλούς χάρτες , κατανοητούς για την εξέλιξη του συστήματος που θα μας επηρέαζε. Δεν μπορέσαμε βέβαια να δώσουμε μέσα στις ανακοινώσεις μας στοιχεία, όπως ειδικούς χάρτες ( αστάθειας CAPE ή στροβιλισμού)  γιατί έτσι κι αλλιώς αυτά απευθύνονταν μόνο όσους γνώριζαν από Μετεωρολογία. Σκεφτήκαμε άλλωστε ότι αυτοί ήξεραν που θα βρουν το επιπλέον υλικό και έτσι η επί πλέον πληροφόρηση  δεν θα προσέφερε περισσότερα ή κάτι ουσιαστικό στον μέσο πολίτη. Πάντως  στις παρουσιάσεις της κακοκαιρίας  από την Τηλεόραση κυριολεκτικά “θραύση” έκανε το WINDY , το σύστημα το οποίο όλοι διαπιστώσαμε οτι  “παντρεύει ” και τα 4 πλέον αξιόπιστα μοντέλα  για το οποίο έχουμε κάνει ιδιαίτερο αφιέρωμα .

Είναι το μοντέλο “που μας έκανε όλους … Μετεωρολόγους”

Παρά τις προσπάθειες όλων των φορέων, ακόμη έστω και της υπερπροβολής της κακοκαιρίας, δεν κατέστη δυνατόν να αποφευχθούν οι ανθρώπινες απώλειες, ενώ παράλληλα δεν έλειψαν από ορισμένους και κάποια «παράπονα”  σχετικά με τις προγνώσεις . Πολύ συνοπτικά αναφέρουμε οτι :

1. Το σύστημα εντοπίστηκε έγκαιρα  Η πορεία του άλλαζε συνέχεια , λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας που παρουσιάζουν τα συστήματα με χαρακτηριστικά τροπικού κυκλώνα. Ωστόσο τα μεγάλα ύψη βροχής τόσο στη Δυτική , τη Νότια Ελλάδα και τη Θεσσαλία  είχαν προβλεφθεί ικανοποιητικά . Εξαίρεση αποτέλεσε η Αττική με χρονική καθυστέρηση ενός 12ωρου και με υετό στα Βόρεια και Ανατολικά του νομού και πολύ λιγότερα στα υπόλοιπα.
2. Δόθηκαν οι απαραίτητοι χρόνοι -Τονίστηκε η επικινδυνότητά του   Παρά τις διάφορες αστοχίες των μοντέλων για να υπολογίσουν την κίνησή του κυκλώνα,  το σύστημα ήταν εύκολο να εντοπιστεί και χρονικά προβλέψιμο ήδη από την Τετάρτη . Για την συγκεκριμένη κακοκαιρία εκδώσαμε από την αρχή Δελτίο Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων
3.  Έγκαιρη επικαιροποίηση -Συμμετοχή στις συσκέψεις της ΓΓΠΠ : Το έκτακτο δελτίο επικαιροποιήθηκε την Παρασκευή και παράλληλα ανανεώθηκαν οι Γενικές Προγνώσεις. Η ΕΜΥ συμμετείχε στις συσκέψεις της ΓΓΠΠ και αναλύθηκε πλήρως η καιρική κατάσταση
4. Οι σημαντικές αλλαγές της Παρασκευής : Την Παρασκευή έγιναν δύο σημαντικές αλλαγές . Η πρώτη έγινε στις 12 το μεσημέρι της Παρασκευής όπου επικαιροποιήσαμε το έκτακτο δελτίο (1) και αναφέραμε αναλυτικά τις περιοχές που θα επηρεαστούν από την κακοκαιρία. Παράλληλα επισημαίναμε  στο τέλος του δελτίου , ότι εκτός από τα έκτακτα Δελτία, η ενημέρωση δεν παύει να συνεχίζεται από πλευράς της υπηρεσίας και με τα τακτικά Δελτία . Για να μην εφησυχαστεί ο κόσμος (2) σε σχετικό Tweet μισή ώρα μετά την πρόγνωση,  αναφέρουμε επί τούτου οτι θα επηρεαστεί και η Θεσσαλία με πορτοκαλί προειδοποίηση.

Όπως αναφέρεται  στο γραπτό κείμενο (3)  της μεσημεριανής πρόγνωσης στις 13:00 τονίζεται ότι το σύστημα αυτό θα επηρεάσει “και πιθανόν την Ανατολική Θεσσαλία “ Αυτό γίνεται τόσο στα “ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ – ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ” όσο και στην περιοχική πρόγνωση για ¨ΘΕΣΣΑΛΙΑ , ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ,ΕΥΒΟΙΑ , ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ”

5. Η δεύτερη αλλαγή στην πρόγνωση το απόγευμα:  Με τα νεότερα δεδομένα και  έχοντας η ΕΜΥ όλο το προσωπικό της σε επιφυλακή,  μετά από νέα εκτίμηση της καιρικής κατάστασης στις 18:00 το απόγευμα της Παρασκευής , στην επόμενη πρόγνωση (4) έγινε αλλαγή της προειδοποίησης και εντάχθηκε πλέον ΟΛΗ η Θεσσαλία στα ισχυρά φαινόμενα . Τόσο στα “ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ” για το υπόλοιπο της Παρασκευής , όσο και στην περιοχική πρόγνωση  έγινε πλέον σαφές οτι “τα φαινόμενα θα είναι κατά τόπους ισχυρά” . Με τον τρόπο αυτόν  δώσαμε προς το Κοινό και την Πολιτεία  την έγκαιρη  προειδοποίηση μας για την εξέλιξη του καιρού. Προφανώς η ΓΓΠΠ έλαβε υπόψη της αυτά τα νεότερα στοιχεία,  καθώς και άλλες παραμέτρους που συνέλεξε στην πορεία εξέλιξης του φαινομένου , ώστε με βάση αυτά,  εξέδωσε αργότερα και σχετικό μήνυμα μέσω κινητής τηλεφωνίας στους κατοίκους της Θεσσαλίας .

6 . Υπάρχουν πολλά περιθώρια για βελτιώσεις : Η απάντηση είναι θετική σε υποθετικό ερώτημα, όπως προκύπτει άλλωστε από το αρχικό άρθρο που σας πρότεινα να διαβάσετε. Για μη λέμε όμως μόνο ευχολόγια, ο δρόμος δεν είναι εύκολος όπως αναλύω σε ένα άλλο μου άρθρο, πιο σημαντικό με τίτλο ” Έγκαιρη προειδοποίηση πλημμυρών και έντονων καιρικών φαινομένων.  Θερμή μου παράκληση και με αυτό θα κλείσω , είναι όλες οι παραπάνω παρατηρήσεις μου να ληφθούν σοβαρά υπόψιν από την Πολιτεία. Το άρθρο μου δεν διεκδικεί βραβεία δημοσιογραφικού πονήματος, αλλά είναι κατάθεση εμπειρίας , μιας επαγγελματικής ζωής αφιερωμένης  σε προγνώσεις, κακοκαιρίες και κάθε τύπου καιρικές “φουρτούνες”

Γεγονός είναι ότι με λυπούν για  μια άλλη φορά οι τραγικές συνέπειες της πρόσφατης κακοκαιρίας καθώς δεν μπόρεσαν  να αποφευχθούν τα χειρότερα στη Θεσσαλία, με τις απώλειες ανθρωπίνων ζωών.  Η κακοκαιρία πέρασε νότια χωρίς να επηρεάσει την Αττική . Τώρα το τι μπορεί να φταίει μεταξύ πολλών άλλων σχεδόν όλοι το γνωρίζουμε  “Ανθρώπων Έργα”

Μουζάκι Καρδίτσας. Το μέγεθος της κοίτης του Πάμισου από μια αεροφωτογραφία του 1950 και πως είναι στις μέρες μας

ΥΓ. Αντί επιλόγου

Όπως στην αρχή είχα προβληματισμό για τον αρχικό τίτλο του θέματος , τον ίδιο προβληματισμό έχω και τώρα για το πως θα κλείσω αυτό το άρθρο.  Με το  «Μαθημάτων αναγκαιότατον τα κακά απομαθείν» του Αντισθένη ή με τα λόγια του ιδίου που  απήυθυνε προς τον Πλάτωνα , όταν πληροφορήθηκε ότι ο Πλάτωνας μίλησε άσχημα γι’ αυτόν και του είπε : “‘Βασιλικόν, καλώς ποιούντα κακώς ακούειν» 

Καλημέρα σας

Θοδωρής Ν. Κολυδάς