[responsivevoice_button voice=”Greek Female”]
Καταπληκτικής ομορφιάς φωτογραφία κατέγραψε ο διαδικτυακός φίλος @Chrysotheras και μου έστειλε Tweet σήμερα το απόγευμα 7 Αυγούστου 2020 με διπλό ουράνιο τόξο πάνω από τον Υμηττό (ορώμενο από νότια) μετά την απογευματινή νεροποντή…
Διπλό ουράνιο τόξο πάνω από τον Υμηττό (ορώμενο από νότια) μετά την απογευματινή νεροποντή… pic.twitter.com/XQUJ9vYjkH
— Chrys O'Theras (@Chrysotheras) August 7, 2020
Το διπλό ή ακόμη και το τριπλό ουράνιο τόξο σχηματίζεται, όταν το φως αντανακλάται μέσα σε μια σταγόνα δύο ή τρείς φορές αντίστοιχα και χωρίζεται στα συστατικά του χρώματα. Η σειρά των χρωμάτων στο δευτερεύoν ουράνιο τόξο είναι ανεστραμμένη. Έτσι ο παρατηρητής βλέπει πρώτα το βιολετί χρώμα και τελευταίο το κόκκινο, ενώ το δεύτερο ουράνιο τόξο εμφανίζεται περίπου 10 μοίρες πάνω από το πρώτο. Τα χρώματα στο δεύτερο ουράνιο τόξο είναι πιο εξασθενημένα, επειδή περισσότερο φως διαφεύγει μετά από δύο αντανακλάσεις από ότι διαφεύγει από μια. Επίσης το δευτερεύον ουράνιο τόξο διασκορπίζεται σε μεγαλύτερη έκταση στον ουρανό. Είναι σχεδόν δυο φορές φαρδύτερο από το πρωτεύον ουράνιο τόξο.
Ανάμεσα στα δύο ουράνια τόξα υπάρχει μια σκοτεινή ζώνη, γνωστή ως “ζώνη του Αλεξάνδρου” (Alexander’s band). Η ζώνη αυτή δημιουργείται γιατί το φως ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο ουράνιο τόξο, δεν διασκορπίζεται καθόλου από τις σταγόνες της βροχής και έτσι ο παρατηρητής βλέπει ένα κομμάτι σκοτεινού ουρανού.
Η σκοτεινή ζώνη του Αλεξάνδρου είναι ένα οπτικό φαινόμενο που σχετίζεται με τα ουράνια τόξα που πήρε το όνομά του από τον Αλέξανδρο της Αφροδισίας που το περιέγραψε για πρώτη φορά το 200 μ.Χ. Ο Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς υπήρξε Έλληνας περιπατητικός φιλόσοφος του 3ου αιώνα (τέλη 2ου- μέσα 3ου αι. μ.Χ. ). Γεννήθηκε στην Αφροδισιάδα της Καρίας, και από εκεί πήρε το επώνυμό του. Διδάχτηκε φιλοσοφία από τον Ερμίνο, Αριστοκλέα τον Μησσήνιο και τον Σωσιγένη. Ήτανε δε τόσο καλός μαθητής, που έγινε καλύτερος από όλους τους Αριστοτελικούς φιλοσόφους. Απόκτησε τόσο στοιχειώδη μόρφωση, που καταλάβαινε τις λέξεις του Αριστοτέλη με μεγάλη ακρίβεια, και χρησιμοποιούσε μόνο αυτές χωρίς να τις συγχέει με άλλες άλλων νεώτερων φιλοσόφων. Οι Έλληνες και οι Άραβες τον θαύμαζαν τόσο πολύ, που αντί για τον Αριστοτέλη, το όνομα του Αφροδισιέα επικαλούνταν ως μαρτυρία. Ακόμα και οι μεταγενέστεροι τον τιμούσαν πολύ, όπως φαίνεται από τον Πλωτίνο. Η μεγάλη πολυμάθεια τούτου του ανδρός τον κατέστησε καθηγητή, όχι στην Ρώμη, αλλά στην Αθήνα ,όπου δίδαξε αριστοτελική φιλοσοφία μεταξύ 191 και 211, αλλά και στην Αλεξάνδρεια. Τον κάλεσαν οι Καίσαρες Σεπτίμιος Σεβήρος και Καρακάλλας, προς τους οποίους έγραψε το ευχαριστήριο βιβλίο περί Ειμαρμένης.
Το φαινόμενο της σκοτεινής ζώνης του Αλεξάνδρου εμφανίζεται λόγω των γωνιών απόκλισης των πρωτογενών και δευτερευόντων ουράνιων τόξων. Και τα δύο τόξα υπάρχουν λόγω ενός οπτικού εφέ που ονομάζεται γωνία ελάχιστης απόκλισης. Ο δείκτης διάθλασης του νερού αποτρέπει το φως να αποκλίνει σε μικρότερες γωνίες.
Please accept YouTube cookies to play this video. By accepting you will be accessing content from YouTube, a service provided by an external third party.
If you accept this notice, your choice will be saved and the page will refresh.
Η ελάχιστη γωνία απόκλισης για το πρωτεύον τόξο είναι 137,5 °. Το φως μπορεί να παρεκκλίνει έως και 180 °, αναγκάζοντάς το να ανακλάται πίσω στον παρατηρητή. Το φως που αποκλίνει σε ενδιάμεσες γωνίες φωτίζει το εσωτερικό του ουράνιου τόξου.
Η ελάχιστη γωνία απόκλισης για το δευτερεύον τόξο είναι περίπου 230 °. Το γεγονός ότι αυτή η γωνία είναι μεγαλύτερη από 180 ° καθιστά το δευτερεύον τόξο μια εκδοχή εσωτερικής-έξω του πρωτεύοντος. Τα χρώματα του αντιστρέφονται και το φως που αποκλίνει σε μεγαλύτερες γωνίες φωτίζει τον ουρανό έξω από το τόξο.Tα σχόλια του για την σκοτεινή ζώνη αναφέρονται επί του τετάρτου βιβλίου των Μετεωρολογικών του Αριστοτέλη (βλ. Πηγές)
Μεταξύ των δύο τόξων με σκοτεινό ουρανό που αναφέρεται ως ζώνη του Alexander εκεί το φως που αντανακλάται από σταγόνες βροχής σε αυτήν την περιοχή του ουρανού δεν μπορεί να φτάσει στον παρατηρητή, αν και μπορεί να συμβάλει σε ένα ουράνιο τόξο που βλέπει άλλος παρατηρητής αλλού.
Πηγές : Alexander of Aphrodisias, Commentary on Book IV of Aristotle’s Meteorology (also known as: Commentary on Book IV of Aristotle’s De Meteorologica or On Aristotle’s Meteorology 4), commentary 41.
https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/optical-effects/rainbows