Η Υπαπαντή του Κυρίου είναι μία από τις 12 μεγάλες γιορτές της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας και έχει συνδεθεί με την παράδοση που θέλει, τέτοια ημέρα, να γίνονται προβλέψεις για τον καιρό που θα ακολουθήσει. Την ίδια παράδοση έχουν και στην Αμερική με την Ημέρα της Μαρμότας που γιορτάζεται κάθε 2 Φεβρουαρίου , ανελλιπώς από το 1886. Πλήθος ατόμων συγκεντρώνεται στο Punxsutawney της Πενσιλβάνια και ετοιμάζεται να παρακολουθήσει τις κινήσεις μιας μαρμότας (του Φιλ). Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί θεωρούν ότι οι κινήσεις του εν λόγω σκίουρου προβλέπουν το πότε θα τελειώσει ο χειμώνας!
Φωτο : H εκκλησία της Υπαπαντής στην Κέρκυρα
Στις ΗΠΑ και τον Καναδά θεωρούν ότι η μαρμότα, που είναι ένα είδος μεγαλόσωμου σκίουρου, ξυπνά από τη χειμερία νάρκη και κάνει την πρώτη προσπάθεια να ξεμυτίσει από τη φωλιά της. Αν η μέρα είναι συννεφιασμένη και δεν μπορέσει να δει τη σκιά της,βγαίνει τελείως από τη φωλιά, κάτι που ερμηνεύεται πως η άνοιξη βρίσκεται κοντά. Αν όμως η μέρα είναι ηλιόλουστη και δει τη σκιά της, η μαρμότα ξαναμπαίνει στη φωλιά, γεγονός που σημαίνει ότι ο χειμώνας θα διαρκέσει ακόμα έξι εβδομάδες. Το έθιμο το έφεραν στο Νέο Κόσμο Γερμανοί μετανάστες τον 18ο αιώνα και από το 1887 .Υπάρχουν παρατηρητές του φαινομένου, που δίνουν ονόματα στις μαρμότες και καταγράφουν τα ποσοστά επιτυχίας των μετεωρολογικών προβλέψεών τους.
Πρόσφατη έρευνα της Εθνικής Υπηρεσίας Κλιματικών Δεδομένων των ΗΠΑ έδειξε ότι οι επιτυχημένες προβλέψεις της μαρμότας δεν ξεπερνούν το 40%. Η τελευταία φορά που ο Φιλ προέβλεψε επιτυχώς τον καιρό ήταν το 2016 όταν δεν είδε τη σκιά του !
Στην Ελλάδα σε πολλές περιοχές λένε πως ότι μέρα κάνει στη γιορτή της Υπαπαντής έτσι θα ακολουθήσει και ο καιρός τις επόμενες 40 ημέρες. Στην Κρήτη ωστόσο λένε κάτι διαφορετικό: πως αν κάνει καλό καιρό αυτή τη μέρα τότε ο χειμώνας θα κρατήσει πολύ ακόμα (φαίνεται κρατάνε το “άλλο μοντέλο” πρόβλεψης, το Αμερικάνικο Σύστημα της Μαρμότας 🙂
Στη Μακεδονία είχαν ως συνήθεια την παραμονή των Χριστουγέννων να τοποθετούν μια άσπρη πέτρα, μέσα στο τζάκι, ώστε η οικογένεια να περάσει μια άσπρη, δηλαδή καλή, χρονιά. Αυτή την πέτρα την έπαιρναν την ημέρα της Υπαπαντής και την πήγαιναν στο χωράφι πιστεύοντας πως έχει τη δύναμη να αποτρέψει τη χαλαζόπτωση κι άρα την καταστροφή της σοδειά τους .
H Ημέρα της Μαρμότας στον Κινηματογράφο.
Οι περισσότεροι βέβαια γνωρίζουν τη μέρα μέσα από την ταινία του Χάρολντ Ράμις με τον αγαπημένο μας Μπιλ Μάρεϊ. Στη «Μέρα της Μαρμότας» (1993), ο Μάρεϊ υποδύεται έναν εγωπαθή μετεωρολόγο που αναλαμβάνει απρόθυμα την αποστολή να μεταδώσει για το τηλεοπτικό δίκτυο στο οποίο εργάζεται την παραδοσιακή γιορτή της Πενσιλβάνια. Ενώ, ωστόσο, ανυπομονεί να ξεμπερδεύει με την όλη αγγαρεία, βρίσκεται ξαφνικά μπλεγμένος σε μία ανεξήγητη χρονική λούπα που τον υποχρεώνει να ζει την ίδια ημέρα ξανά και ξανά.
Πάντως η Ημέρα της Μαρμότας είναι μια σχετικά καινούργια έκφραση, η οποία πλέον χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει μια δυσάρεστη κατάσταση που επαναλαμβάνεται συνεχώς όπως στην ταινία . Δηλαδή όπως ένας σύγχρονος φίλος του χιονιού ο οποίος, παρακολουθώντας καθημερινά τα μοντέλα και δεν βλέπει φως στο τούνελ και βεβαίωως ‘υπεύθυνη” για τη διάδοση αυτής της σημασίας , είναι η ομότιτλη κινηματογραφική ταινία.
Άυριο πάντως θα έχει λιακάδα σε όλη τη χώρα. Οι παροιμές λένε “Καλοκαιριά της Παπαντής , Μαρτιάτικος χειμώνας”
Θα επαληθευτεί άραγε η Λαική Σοφία;