Η ΕΕ έθεσε φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2020. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία, έλαβε μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Οι στόχοι της ΕΕ για το 2020 καθορίζονται στο πακέτο μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια που εγκρίθηκε το 2008. Ένας από τους στόχους είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Το 2015, το ποσοστό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ μειώθηκε ήδη κατά 22% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. . Οι εκπομπές αναμένεται να είναι κατά 26% χαμηλότερες το 2020 από ό, τι το 1990. Ωστόσο, οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι εκπομπές αερίων αυξήθηκαν το 2017. ΗΕΕ συζητά επί του παρόντος τον περιορισμό των στόχων της για το 2030 και της στρατηγικής του 2050 πριν από την 24η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή που θα διεξαχθεί τον Δεκέμβριο στο Κατοβίτσε της Πολωνίας.
Η Πρόοδος στον τομέα της ενέργειας της βιομηχανίας και επίτευξη των εθνικών στόχων
Προκειμένου να επιτευχθεί ο προαναφερόμενος στόχος, η ΕΕ αναλαμβάνει δράση σε διάφορους τομείς. Ένας από αυτούς είναι το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS) που καλύπτει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας στους τομείς της ενέργειας και της βιομηχανίας, καθώς και στον κλάδο των αερομεταφορών (περίπου το 45% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ). Σημειώνουμε πάντως ίτι μεταξύ του 2005 και του 2016, οι εκπομπές από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και εργοστάσια που καλύπτονται από το Σύστημα, μειώθηκαν κατά 26% ξεπερνώντας το στόχο του 23% για το 2020.
Για τη μείωση των εκπομπών σε άλλους τομείς (στέγαση, γεωργία, απόβλητα, μεταφορές – εκτός από τις αεροπορικές μεταφορές), τα κράτη μέλη της ΕΕ καθορίζουν τους εθνικούς στόχους μείωσης των εκπομπών στο πλαίσιο της απόφασης επιμερισμού της προσπάθειας. Οι εκπομπές από τους τομείς που καλύπτονται από εθνικούς στόχους ήταν κατά 11% χαμηλότεροι το 2016 από ό, τι το 2005, υπερβαίνοντας το στόχο του 2020 για μείωση κατά 10%.
Από τον παραπάνω πίνακα γίνεται σαφές οτι όλα τα κράτη μέλη πρέπει να συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων , όμως οι περισσότερες δράσεις αφορούν κυρίως τη Γερμανία τη Γαλλία Βρεττανία ,Ισπανία και Πολωνία , κράτη τα οποία έχουν τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων και τα οποία καθορίζουν παράλληλα και τις πολιτικές στα θέματα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών.
Προβληματισμοί για το σύστημα εμπορίας εκπομπών
Όπως πιθανόν γνωρίζετε το 1997, με το Πρωτόκολλο του Κιότο, καθορίστηκαν τα ανώτερα όρια εκπομπής ρύπων σε 37 βιομηχανικές χώρες. Η “Πράσινη Βίβλος”, παρουσίαζε κάποιες ιδέες για τον σχεδιασμό του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών μεταξύ των εταιρειών. Η πρώτη φάση του Συστήματος τέθηκε σε εφαρμογή το 2005. Υπήρχε όμως μια σημαντική παράμετρος. Τι θα γινόταν αν μια εταιρεία ή μια χώρα ξεπερνούσε το όριο; Αυτή η εταιρεία, μπορούσε να αγοράσει τα δικαιώματα μιας άλλης εταιρείας που εξέπεμπε ρύπους κάτω από το όριο. Αρκεί και οι δύο μαζί να μην το ξεπερνούσαν. Όμως συνέβη το εξής: Πολλές εταιρείες αντί να εκσυγχρονίσουν τα συστήματά τους, αγόραζαν από άλλες τα δικαιώματα ρύπων και εξακολουθούσαν να είναι ρυπογόνες. Κατά συνέπεια δημιουργήθηκε ένα νέο εμπορεύσιμο προϊόν: Το εμπόριο ρύπων! Κι έτσι ξεκίνησε μια από τις πιο ευφάνταστες και προσοδοφόρες απάτες στα χρονικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του Παγκόσμιου Εμπορίου.
Πολυεθνικές αγοράζουν ζούγκλες στη Βραζιλία τις οποίες “προστατεύουν” προκειμένου να αντισταθμίσουν τις εκπομπές τους. Δηλαδή μπορούν να συνεχίσουν να ρυπαίνουν στον τόπο όπου λειτουργούν, στο Άμστερνταμ ή το Οχάιο για παράδειγμα αλλά το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα υποτίθεται πως το απορροφούν τα δέντρα τους στη Βραζιλία. Και με τις μονάδες άνθρακα που κερδίζουν μπορούν να συμμετέχουν στην Αγορά η οποία υπολογίζεται ότι μέχρι το 2020 θα αγγίξει τα 3 τρις δολάρια.
Υπενθυμίζουμε οτι το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ θεσπίστηκε με στόχο να ενθαρρυνθεί η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με τρόπο οικονομικά αποδοτικό και αποτελεσματικό. Το σύστημα EST, υποχρεώνει μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και εργοστάσια να εκδίδουν άδεια για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν. Αυτό από μόνο του θα πρέπει να αποτελεί οικονομικό κίνητρο για μολύνουν λιγότερο, γιατί όσο λιγότερη ρύπανση προκαλεί μια βιομηχανία τόσο λιγότερα πληρώνει. Οι άδειες αγοράζονται μέσω δημοπρασίας και η τιμή επηρεάζεται από τη ζήτηση και την προσφορά. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες άδειες που χορηγούνται δωρεάν, ιδίως σε τομείς που κινδυνεύουν να μεταφέρουν τις μονάδες παραγωγής τους σε άλλα μέρη του κόσμου, με λιγότερους περιορισμούς στις εκπομπές.
Το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανισορροπία στο ζήτημα της ζήτησης και της προσφοράς των δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα το πλεόνασμα να είναι περίπου 2.1 δισεκατομμύρια το 2013. Το πλεόνασμα μειώθηκε ελαφρά το 2014 και κατόπιν μειώθηκε σημαντικά στα 1,78 δισεκατομμύρια το 2015 και σε 1,69 δισεκατομμύρια δικαιωμάτων εκπομπών το 2016. Η ύπαρξη μεγάλου πλεονάσματος και χαμηλών τιμών, αποθαρρύνει τις εταιρείες από επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια και παρεμποδίζει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η “υποκριτική” στήριξη αυτού του χρηματιστηριακού προιόντος βρίσκει ολοένα και περισσότερους πολίτες οι οποίοι αντιδρούν για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής με αυτόν τον τρόπο .
https://youtu.be/f1vLOvvniU4?t=44 (Ελληνικοί υπότιτλοι)
Μια “άγνωστη” ιστορία που τραυμάτισε το σύστημα εμπορίας ρύοπων
Το κόλπο βασίστηκε στον Φ.Π.Α. Η κομπίνα στήθηκε στη Γαλλία και βασίστηκε σε μια παράμετρο της συνθήκης του Μάαστριχτ, που έλεγε το εξής: Όταν μια οικονομική συναλλαγή γινόταν μεταξύ δυο χωρών δεν υπήρχε ΦΠΑ, αλλά όταν στη συνέχεια η συναλλαγή του ίδιου προϊόντος γινόταν μέσα σε μία χώρα, έμπαινε και ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας. Οι άνθρωποι που έστησαν ένα μεγάλο κόλπο φοροδιαφυγής έκανε κάτι πολύ απλό. Αγόραζαν δικαιώματα εκπομπών ρύπων από εταιρείες που έδρευαν σε άλλες χώρες της Ε.Ε., χωρίς την επιβάρυνση του ΦΠΑ, ύψους 19,2 %. Τα δικαιώματα αυτά μεταφέρονταν στη Γαλλία, όπου τα πουλούσαν χρεώνοντας όμως τον ΦΠΑ, αφού η συναλλαγή ήταν εντός της χώρας. Εισέπρατταν το ΦΠΑ αλλά δεν τον κατέθεταν στην εφορία. Πουλώντας αέρα, έβγαζαν σε κάθε συναλλαγή σχεδόν 20%. Τα «έξτρα» χρήματα τα επένδυαν αλλού και εξαφανίζονταν. Εκμεταλλευόμενοι τα «παραθυράκια» της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας ,ξέπλεναν τα κέρδη τους μέσω ενός πυκνού δικτύου offshore εταιρειών σε Λετονία, Τουρκία, Κύπρο, Χονγκ Κονγκ και Ντουμπάι και εικονικών τραπεζικών λογαριασμών. Έφτασαν στο σημείο να ξεπλένουν το χρήμα και με μάρκες για το καζίνο! Τα ποσά ήταν τεράστια. Μέχρι να καταλάβει η κυβέρνηση την κομπίνα με τις εταιρείες- φάντασμα, η εφορία επέστρεφε από κρατικά χρήματα τον ΦΠΑ στους εγχώριους αγοραστές, με αποτέλεσμα σταδιακά να δημιουργηθεί μια τεράστια τρύπα στα έσοδα του κράτους.. .
Έντεκα Γάλλοι και ένας Πολωνός κατάφεραν να βγάλουν καθαρό κέρδος 283 εκατομμύρια ευρώ και προκάλεσαν “τη μεγαλύτερη φορολογική απάτη που σημειώθηκε ποτέ στη Γαλλία σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα”, όπως ανέφερε το 2016 το γαλλικό Ελεγκτικό Συνέδριο.Το 2009, οι δώδεκα άνδρες έπεσαν στα χέρια της Ιντερπόλ, όταν η Γαλλία αποφάσισε να καταργήσει τον ΦΠΑ στις εγχώριες αγοραπωλησίες δικαιωμάτων άνθρακα, μετά από προειδοποιήσεις για πιθανή απάτη